«ХАКАСИЯ» ЭНЦИКЛОПЕДИЯНЫҢ ПАСТАҒЫ ТОМЫ
23.08.2016
Хабарлар
Пу кӱннерде ХакНИИЯЛИ-ның конференц-залында ӱр ниместе сыххан «Хакасия» энциклопедияның 1-ғы том книгазының презентациязы ирткен. Чыылығны апарған ХакНИИЯЛИ-ның директоры Валентина Николаевна Тугужекова.
Пурун сӧс пирілген хакас родтарының Улуғлар чӧбінің кнезі Владислав Михайлович Торосовха. Пу энциклопедияны сығарарында ӧӧн сағыс ани полған нооза. Ол чыылған чонға энциклопедия хайди сығарылғаннаңар чоохтап пирген.
Хакасиядаңар энциклопедияны сығарар сағыс 80 чыл мының алнындох полтыр. Аны ідӧк сығарарға чӧрген ол туста, 1936 чылда, Хакас облисполком кнезі М.Г.Торосов. СССР-ның наукалар академиязынаң 4 томнығ энциклопедия сығарарға чӧптезіглер парчатхан. Че анаң, репрессиялар пар сыхханда, ол тоғыс тохтадыл парған.
Анаң 2003 чылда Улуғлар чӧбінің кӱстенгенінең ікі томнығ «Хакасия» энциклопедиянаң тоғынып пастааннар. Ол ікі книга 2008 чылда сыххан, че маңзырап иділгеннеңер, оларда алҷаастар полғлап парғаннар.
Амды ідӧк хакас родтарының Улуғлар чӧбінің кӱстенгенінең пис томнығ «Хакасия» энциклопедияны сығарар тоғыс парча. Іди киліс парған, пурун энциклопедияның 3-ҷі томы 2015 чылда сых парған. Аның ӧӧн темазы Хакас-Минсуғ ойымның чир-чайаан ис-пайы полған. Пу тоғыста НФ.Катановтың адынаң хазна университедінің, республикадағы институттарның ученайлары, министерстволар паза ведомстволар специалисттері, городтар паза аймахтарның устағ-пастааның кізілері паза чир-суғ ӱгренҷең музейнің тоғынҷылары араласханнар.
«Хакасия» энциклопедияның полған на пис книгазы алынҷа темаларға чарылча.
Пастағы томында регионның пӱкӱлее танығларынаңар (хайда орныхчатханы, чир-чайаанынаңар, тархынынаңар, нинҷе чон чуртапчатханынаңар, административнай пӱдізінеңер паза пасха даа нимедеңер) чоохталча.
Ікінҷі томында регионның ӧӧн этнозынаңар сығар - хакастар паза орыстар (тілдеңер, культурадаңар, религиядаңар, кип-чоохтардаңар, кибірлердеңер, матырларынаңар...). Узінҷі книгазы сых парған, піс аннаңар газетада искіргебіс.
Тӧртінҷі книгазында регионның чон хониинаңар (промышленность, аал хонии, пӱдіріг, транспорт...) полар.
Пизінҷізінде пістің чирдегі саблығ кізілердеңер піліп аларға чарир (ученайлар, политиктер, чон матырлары, литература, искусство классиктері паза аннаң даа пасхазы).
Анаң чоох тутхан пу энциклопедияны тимнепчеткен (составитель) Владимир Сергеевич Яблонский. Ол пу книганы сығарарында араласхан прай авторларны, организацияларны, ол санда Хакас книга издательствозын алғыстаан. Анаң оларға наа сыххан энциклопедия книгаларын сыйлаан.
Автор :
Илья ТОПОЕВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы