СУРАСТЫРЫҒ ТОО3ЫЛДЫ, САЛТАРЛАР ТИМНЕЛЧЕЛЕР
24.08.2016
Хабарлар
Аал хониин санға алары 2016 чылның танығлығ мероприятиелерінің пірсі полча. Ол 1 июльдаң 16 августха теере тиксі Россияда иртірілді. Хакасияда 90 муңҷа аал хонии объекті паза 700 муңа чағын гектар чир санға алылған. 2006 чылда пістің хазнада аал хониин пастағызын на санға алғаннар. Пӱӱл санға алғаны хайди ирткенін Хакасстат устағҷызының орынҷызы Татьяна Владимировна ШАРШОВА чоохтап пирген.
- Татьяна Владимировна, тиксі Россияда аал хониин санға аларында хайдағ объекттер араласханнар?
- 15 августта тиксі Россияда аал хониин санға аларының ӧӧн чардығы - объекттердеңер искірігні чыыры тоозылды. Аал хониин санға алғаны ол аал хонии объекттерінің тиксі федеральнай статистика сыныхтаа полча. Піс аал хониинаң айғасчатхан прай объекттерні санға алғабыс. Андар кірчелер аал хонии организациялары, кресен-фермер хоныхтары, мал-хус тутчатханнар, ӧзімнер ӧскірчеткен идінҷектер, сад паза ӱӱҷік ӧскірчеткен коммерческай нимес пірігістер, пос хониинаң айғасчатханнар. Полған на категорияа: кӧзідімге, кресен-фермер хониина паза аал хонии предприятиезіне, мал-хус тутчатхан олаңай чуртағҷыларға паза пасхазына - алынҷа бланктар пар.
- Аал хониин санға алары хайдағ пӧгіннең иртірілче?
- Аал хониин санға алғанының ӧӧн пӧгіннерінің пірсі - хазнада аал хонии хайдағ синде тиліпчеткенін піліп алары. Аал хонии хайдағ синде тиліпчеткенін піліп алза, ол аннаң андар хайди тилирін азынада санап аларға чарир. Пуох саннар хоостыра пістің хазнада ас-тамах чидісчеткенін алай чидіспинчеткенін піліп аларбыс. Амғы туста хазна аал хониина чахсы хабасча. Ол хабазығнаң тузаланчалар ба, хабазығ алғаннарға хайдағ туза полғанын саннар хоостыра піліп аларбыс. Аал хониин тилідеріне кредит алған ползалар, туза полғанын алай полбаанын ідӧк саннар кӧзідерлер. Хабазығларның салтарларын піліп алары ідӧк ӧӧн пӧгіннернің пірсі полча. Бланктарда ідӧк мындағ сурығ пар: аал хонии производительлері, хоныхтарын тилідер ӱчӱн, хайдағ наа технологияларнаң тузаланчалар?
- Он чыл мының алнында ирткен аал хониин санға алғаны пӱӱлгізінең пасхалалча ба?
- 2006 чылда аал хониин санға алғаны Россияда пастағызын на ирткен. Ол туста пістің экономика пасха синде полған. Аннаңар анда сала асхынах арах сурығлар полған. Кӧзідімге, олох хазна хабазиин алза, фермерлерге гранттар пирілбеҷең. Аннаңар хазна хабазиинаңар сурығ чох полған. Аал хонии предприятиезінің устағҷызына теелчеткен сурығлар пар, оларның санында устағҷы нинҷе частығ полчатханы. Ідӧк аал хонии предприятиезінде, кресен-фермер хониинда нинҷе кізі тоғынчатханына сурығлар теелчелер. Амғы аал хониин санға аларына тимненерге кӧп чыллар парыбысхан. Аал хониин санға алары хайди иртерін піліп алар ӱчӱн, Россияның хай пірее регионнарында аал хониин санға турғыс кӧргеннер. Бланктағы сурығлар амғы тусха иң килістіре. Хазна экономиказынаң орта устир ӱчӱн, хайди даа аның тилізін пілерге кирек.
- Аал хониин санға аларында нинҷе санға алҷаң кізі тоғынған? Олар ӧнетін ӱгренгеннер бе?
- Республикада санға алҷаң 208 кізі тоғынған. Полған на аймахта, муниципальнай пӱдісте уполномоченнайлар, уполномоченнайларның орынҷылары, инструкторлар полғаннар. Піс оларны республика синінде ӱгреткебіс. Олар, тізең, муниципальнай пӱдістерде санға алҷаң кізілерні ӱгреткеннер.
Піс ӧнетін кӧзідігліг роликтер кӧзіткебіс, бланктарны орта пазарға, кізілернең орта чоохтазарға ӱгреткебіс. Тиксі Россияда аал хониин санға аларында аралазарға сағынчатхан полған на кізіні пу тоғысха алып аларға кӱстенгебіс, ӧнетін кізілер тілебеебіс. Пісте студенттер дее тоғынғаннар, чонға тоғыс тапчаң службадаң кізілер айланғаннарох. Піс прайзын алғабыс, штат тӧстеебіс. Санға алҷаң хай пірее кізілер планшетнай компьютерлернең тоғынғаннар.
- Санға алҷаң кізілерні чон-чахсы хайди удурлаан?
- Пастағы неделяда хай пірее сидіксіністер полғаннарох. Санға алҷаң кізілер тоғыстарына кӧніккеннер. Пастағы туста чон киртінминчеткен чіли тудынған. Піреезі ізік азарға хынмаҷаң. Че санға алҷаң кізілер, ол чуртағҷыларнаң чоох алызарға кӱстеніп, пасха кӱнде тоғазарға чоохтас салҷаңнар. Полған на санға алҷаң кізінің нинҷе кізінең чоохтазып алар сині пар полған. Аны хайди даа толдырыбызарға киректелген. Аннаңар олар оңдай таап алҷаңнар. Хайди полза 16 августха теере аал хониин санға аларының пастағы чардығын 100 процентке толдырыбысхабыс. 16 - 22 августта санға аларының ікінҷі чардығы иртті - сыныхтағлығ чӧріс. Пу тоғысты инструкторлар толдырғаннар. Олар, санға алылған хай пірее объекттерҷе хатап чӧріп, хатап сыныхтааннар. Сыныхтағлығ чӧрісте 2 % объект сыныхталған. Ӱзінҷі чардых - ол чыып алған саннарны ӱзӱрері. Аны піс, Хакасстат тоғынҷылары, толдырарбыс. Прай бланктарны хатап кӧрглирбіс. Пу тоғысха кӧп тус кирек, аннаңар 2017 чылның IV кварталында азынада иділген салтарлар поларлар. 2018 чылда, тізең, піс салтарлар пирербіс. Чыып алған саннар сын поларына ізенчебіс.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде