КӰСКӰ ТОҒЫСТАРЫ ТОО3ЫЛҒАНДА, КӰЛӰКТЕРІ СЫЙЫХТАТТЫ
27.09.2016
Хабарлар
ИРТКЕН СУББОТАДА, 24 СЕНТЯБРЬДА, АҒБАНДАҒЫ ИППОДРОМДА ХАКАСИЯНЫҢ ЧУРТАҒҶЫЛАРЫ ӰРТӰН ТОЙЫН ӰЛӰКӰННЕЕННЕР. KI3IЛEP УЛУҒ ПАЙРАМҒА ТИМНЕНЧЕТКЕНІН СИЗІНІП, ТАСХАР АЙАС КӰН ТУРЫБЫСХАН, ЧОННЫҢ КӦҢНІН КӦДІРГЕН. ПӰӰЛ КӰСКӰ АС-ТАМААНЫҢ ӰЛӰКӰНІ КІЗІ ЧЫЛЫНА ЧАРЫДЫЛҒАН. АНЫ ТАНЫХТИРҒА КІЗІЛЕР ПРАЙ ГОРОДТАРДАҢ ПАЗА АЙМАХТАРДАҢ ЧЫЫЛЫСХАННАР.
РЕСПУБЛИКА ИППОДРОМЫНДА 11.00 ЧАСТА ӰРТӰН ТОЙЫ ПАЙРАМНИ АЗЫЛҒАН. ПАСТАП ӦӦН СЦЕНАЗАР САГАЛАКОВТАР, ТАНБАЕВТЕР, АСОЧАКОВТАР, ЧАПТЫКОВТАР, БУРНАКОВТАР, ДУШИННЕР, СУБРАКОВТАР, ТАХТАРАКОВТАР, ШУЛБАЕВТЕР, ДОМОЖАКОВТАР, КОКОВТАР РОДТАРЫНЫҢ УЛУҒЛАРЫ СЫХХАННАР.
КУСКУ ТОҒЫСТАРЫ ТОО3ЫЛҒАНДА, КӰЛӰКТЕРІ СЫЙЫХТАТТЫ
Родтарның кізілерін кӧрігҷілер айа сабызынаң удурлааннар. Оларның соонаң сценазар наа хоных хонған чииттерні хығырғаннар. Ах кӧгенектіг хыстар порчолар осхас сіліг кӧрінгеннер. Чыылған чон чиит ирепчілерні сӧбіре тӧстеенінең алғыстаан, пик чуртирға, кӧп пала ӧскірерге алғаан. Алғыстас сӧстері соонаң, родтарның улуғлары паза чиит сӧбірелер кибір хоостыра От инені азырап, ағаа пазырғаннар. Анаң городтарның паза аймахтарның устағ-пастаа наа хоных хонған ирепчілерге сыйыхтар читіргеннер.
Чиит сӧбірелерні паза килген чонны пайрамнаң Хакасия пазының пастағы орынҷызы Олег Валерьевич Нам алғыстаан. Ол республика пазы Виктор Михайлович Зиминнің айланызын хығыр пирген: «Аарлығ чир-суғҷыларым, алғыстапчам сірерні кӱскӱ пайрамынаң, Ӱртӱн тойынаң! Ӱртӱн тойы Хакасияда чуртапчатхан чонның иң хынчатхан ӱлӱкӱннерінің пірсі полча, тиктең нимес пӱӱн аны таныхтирға прай город-аймахтарның чуртағҷылары чыылысханнар. Кибір хоостыра кӱскӱ тоғыстары тоозылған соонда прай даа чоннар тойлар ойнаҷаңнар. Чиит ирепчілерге хада-пірге тудынарға, прай сидіктерні тобырып чуртирға, хазых поларға алғапчам».
Анаң алғыстас сӧстерінең Улуғлар чӧбі кнезінің пастағы орынҷызы Пётр Иванович Воронин чонзар айланған: «Аарлығ нанҷылар, Ағбан городтың чуртағҷылары паза пістің ӱлӱкӱннің аалҷылары! Улуғлар чӧбінің адынаң прай чӱреемнең Уртӱн тойынаң сірерні алғыстапчам. Хазых, часкалығ полыңар!»
Алғыстас сӧстері соонаң Улуғлар чӧбі президиумының кізілері, Хакасияның аал хонииның иң артых тоғынҷыларын таныхтап, оларға аарластығ аттар пиргеннер. «Чыл кізізі» пӧзік атха турысханнар:
- Сергей Владимирович АТАНАЕВ, кресен-фермер хонииның устағҷызы. Ол Ағбан пилтірі аймаанда істенче, С.В.Атанаевтің кӱстенізінең хоныхта мал саны ӧс парған;
- Владимир Панфилович БОРГОЯКОВ, кресен-фермер хонииның пазы, В.П.Боргояков Асхыс аймаанда тоңастығлар паза мал ӧскірче, аның устаанынаң хоных маңнаныстығ тоғынча;
- Пётр Петрович БУТАНАЕВ, істеніс ветераны, малҷы. Ол Алтай аймаандағы «Андреевское» ООО-да маллар соонҷа кӧрче. Аал хониинда улуғ чидіглерге читкен ӱчӱн П.П.Бутанаев ВДНХ-ның кӱмӱс медальынаң паза Россияның аал хонии министерствозының Аарластығ грамотазынаң таныхталған;
- Валентина Валерьевна МИЯГАШЕВА, інек сағҷаң. Таштып аймаандағы «Нива» ООО-да кӱлӱк ипчі 100 інек саапча, 2015 чылда
В.В.Миягашева пір інектең 4199 кг сӱт саап алған;
- Мария Николаевна СПИРК, інек сағҷаң. Орджоникидзе аймаандағы А.И.Вагнернің кресен-фермер хониинда інектер саапча;
- Евдоким Михайлович ТОРМОЗАКОВ, кресен-фермер хонииның устағҷызы. Ол тоңастығлар паза мал ӧскірче. Тӱзімніг тоғызы ӱчӱн Е.М.Тормозаков кӧп хати ахчалығ сыйыхтарнаң, Пии аймааның аарластығ пічіктерінең таныхталған;
- Татьяна Николаевна ТУТАРКОВА, Шира аймаандағы «Целинное» ООО-ның тоғынҷызы. Ол пызоларны кӧрче. Т.Н.Тутарковаа чахсы тоғынчатхан ӱчӱн Хакасияның Аарластығ грамотазын читіргеннер;
- Лариса Михайловна ШАНДАКОВА, Боград аймаандағы Пӧзік хас аалның ветеринар пӧлиинің устағҷызы. Аның кӱстенізінең, аалда маллар ағырбас ӱчӱн, сыныхтағ тоғыстары тузында иртірілчелер, маллар хазых чӧрчелер.
Хакасияның аал хонииның иң артых тоғынҷыларына аарластығ аттар читірген соонда, улуғ сценада В.Г.Чаптыковтың адынаң Хакас филармониязы концерт кӧзіткен. Постарының чайаачыларынаң кӧрігҷілерні Россияның паза Хакасияның саблығ артизі Евгений Улугбашев, Хакасияның чон артизі Нина Идимешева, Хакасияның саблығ артизі Мария Янгулова ӧріндіргеннер. Кӧрігҷілер оларға матап айа сапханнар. Анаң сценаа С.П.Кадышевтің адынаң чайаачы кіннің ӧмелері сыхханнар: «Час ханат», «Айас», «Ынархас», «Кӱн чахайағы», «Хайны». Олар теелбектер, кӧгліг сарыннар толдырғаннар, килген чонның кӧңнін кӧдіргеннер.
Олох туста муниципальнай пӱдістернің аразында «Ымай Иненің сыйыхтары» ас-тамах марии парчатхан. Жюридегілер оларны аймах номинацияларҷа паалааннар. Таныхтирға кирек, чир тамаа Хакасияның прай муниципалитеттерінде чахсы сыхтыр, аннаңар пӱӱл республика чуртағҷылары чахсы хыстап парыбызарлар тіп ікінҷілес чоғыл. Марығ араласчылары постарының улуғ тыкваларына, помидорларына, ӱгӱрсӱлеріне, свеклаларына, яблахтарына поғдархапчатханнар. Орджоникидзе аймаандағылар вареньеліг, компоттығ, аймах салаттығ, тустаан мискеліг банкалар тимнеп салтырлар. Аймахтың культура управлениезі тоғынҷыларының чооғынаң, полған на аал чӧбі 10 банка марыға ысхан.
Саяногорсктың чуртағҷылары карвингнең ӧткін айғасчаттырлар. Свекладаң иділген розаларны прайзы даа кӧрген полар, че морковьтаң чайаан кӱн чахайахтарын жюридегілерге дее, кӧрігҷілерге дее тоғазарға киліспеен. Асхыстағылар прайзын пай столларынаң аптааннар. Мында талған, потхы, айран, аймах чистектер, яблоколар, палых, ит паза аннаң даа пасха нимелер полғаннар. Мындағ кӱлӱк кізілер Хакас чирінде чуртапчалар. Марыға чахсы тимненген ӱчӱн, прай муниципалитеттерге сыйыхтар читірілгеннер.
Уғаа хынығ «Алтын пубайым» хакас родтарының марии ирткен. Хакасияның чон артизі Герман Гаврилович Танбаев туған-чағыннарынаң хада «Алғыс» сарын толдыр пирген. Шулбаевтер пастап теелбек салғаннар, анаң родтарынаңар ойын кӧзіткеннер. Асочаковтарның алнын алып, сценаа «Читіген» театрның артизі Ильбекхан Асочаков сыххан, ол «Хуба пӱӱр» сарынны ырлаан.
Ідӧк постарын турыстыра Шира аймаанаң килген Коковтар кӧзіткеннер. Олар Ымай инее чарыдылған ойынны пӧзік синде турғысханнар. «Алтын пубайым» марыға хакас родтары чахсы тимненгені харахха тасталған. Сағынчам, ойыннарны кӧрген Хакасияның чуртағҷылары хакас родтарынаңар паза хакас чонның кибірлерінеңер кӧп тузалығ ниме піліп алғаннар.
Таныхтирға кирек, ойыннарға хоза хакас родтары постарының ибіҷектерін турғысханнар. Асочаковтар тимнеен ибіҷек музей осхас полған. Мында хакас чонның кибірли тіккен кип-азаан, поғолар, пурунғы ідіс-хамысты кӧріп аларға чарир полған. Че прайзын родтың ағазы хайхатхан, Асочаковтар аны 1570 чылдаң сығара апарчалар. Шулбаевтер роды чазаан ибіҷек ідӧк чонның кӧңніне кipген. Ағбан пилтіріндегі Доможаковтар родының ағазына хоза саблығ писатель Николай Георгиевич Доможаковха чарыдылған уғаа чахсы стенд тимнеп салтырлар. Пӱӱл Хакасияда Н.Г.Доможаковтың чылы таныхталча. Жюриге иң артыхтарын таллап аларға сидік полған, аннаңар полған на араласхан родха сыйыхтар читірілген.
Ӱртӱн тойы пӱӱл пӧзік синде ирткен, кізілер ибзер ӱлӱкӱн тоозылғанда ла тарасханнар. Прайзы ибзер чалахай кӧңніліг нанчатхан.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА Сомнар Максим АХПАШЕВТИ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы