ПРИИСКОВАЙ: НАА ЧУРТАССАР ХААЛАҒЛАР
09.11.2016
Хабарлар
ХАКАСИЯНЫҢ ПАЗЫ ВИКТОР ЗИМИН ИРТКЕН НЕДЕЛЯДА ТОҒЫС ЧОРЫҒЫНАҢ ОРДЖОНИКИДЗЕ АЙМААНДАҒЫ ПРИИСКОВАЙ ААЛДА ПОЛ КИЛГЕН. РЕСПУБЛИКА ПАЗЫНАҢ ХАДА ПУ ЧОРЫХХА СЫХХАННАР АНЫҢ ОРЫНӋЫЗЫ ВАЛЕРИЙ МАРКОВ, ПӰДІРІГ ПАЗА ЖКХ МИНИСТРІ СЕРГЕЙ МОЖАРОВ, СПОРТ МИНИСТРІ ВАЛЕРИЙ ДЕНЩИКОВ, ТУРИЗМӋЕ ХАЗНА КОМИТЕДІ КНЕЗІНІҢ ТОҒЫЗЫН ТОЛДЫРЧАТХАН ДМИТРИЙ БЕЛОНОГОВ.
ПАСТЫХТАР ПРИИСКОВАЙДА ПӰДІРІЛЧЕТКЕН ГОСТИНИЦАЛАРНЫ КӦРГЕННЕР, НАА 24 КВАРТИРАЛЫҒ ТУРАДА КВАРТИРА КЛӰСТЕРІН ЧУРТАҒӋЫЛАРҒА ЧИТІРГЕННЕР ПАЗА САНАЛЫҒ, СНОУБОРДТЫҒ ЧЫЛЧАТХАННАРҒА ТРАССА САЛЫЛАР ОРЫНДА ПОЛҒАННАР. СООНАҢ РЕСПУБЛИКА ПАЗЫ ВИКТОР ЗИМИН ПРИИСКОВАЙДА ААЛНЫ ТИЛІДЕР СУРЫҒЛАРӋА ЧЫЫЛЫҒ ИРТІРГЕН, ХАЙДА КӦСТЕГЛІГ ПРОГРАММА ТИМНИРІНЕҢЕР ЧАРАДЫҒ АЛЫЛҒАН.
Приисковай Хакасияның ыраххы орыннарының пірсі полча, ол, Тӧӧ пазы чіли, тағлар аразында орныхча. Аал алтын аниры пасталыбысханда тӧстелген. Алтын аныӌаң рудник тоғынған тусха аалзар аннаң-мыннаң тоғынӌылар килгеннер, мындох, сӧбіре тӧстеп, чуртап сыхханнар. Алтын аныӌаңнар аалында чуртас хайнаан. Че, хазна сидік чылларны тобырчатханда, алтын аныҷаң предприятие алызығларға сыдаспаан. Салтарында предприятиенің соонӌа Приисковай аал хадох изеліп пастаан.
Чуртағӌылар алындағы чахсы чуртас хатап айландырыларына ізеністерін дее чідір салғаннар. Анзына чахсы киречі полчалар изелчеткен пӱдіріглер. Аалзар кірчетсӧк, олар харахха тасталчалар, че олох туста оларның аразында нинӌе-де хадыллығ нап-наа туралар кізі хайиин тартчалар, ол гостиницалар пӱдірілчелер. Чуртас мында ам даа парынаңар кізілернің хайынысчатханы чоохтапча. Чол ортызында, тізең, пасхаҷыл техника турча. Соонаң піліп алғабыс, ол ратрак полтыр. Гусеницанаң чӧрчеткен техника кабиназына 15 кізі сыыпча. Андағ оңдайнаң ӧӧнінде сноуборднаң чылчатханнар тағларзар читірілчелер. Аннаң пасха, мында снегоходнаң чӧрчеткеннер илееде учурапчалар. Оларның чарых, аймах-пасха ӧңніг снегоходтары, костюмнары харға чабын салған поселоктың кӧрімінде уламох чарых кӧрінчелер. Соон сӱрістіре нинҷе-де снегоход піди ле сыылаза халды. Мына мындағ чуртас пӱӱнгі аалда чылда тоғыс ай изере хайнапча. Пасха айларда даа аалда кӧп аалӌылар полча. Хар чатчатхан туста кізілер пеер чыларға чӧрчетсе, чайғының ізіг кӱннерінде Ивановскай кӧллернең ӧкерсінерге килчелер. Андағ оңдайнаң, Приисковайның хайхастығ чир-чайааны кізілерні чыл ибіре удурлапча.
Пірее он чыл мының алнында Хакасияда андағ хайхастығ орын парынаңар кӧп кізі пілбеен. Че пірсінде пеер сноуборднаң чыларға хынчатхан пастағы чииттер чиде тӱскеннер. Аал андада позының амыр чуртазынаң чуртапчатхан. Пастағы аалҷылар Ивановскай тағны постарына асханнар - ол тустаң пасти пу пасхаӌыл, хайхастығ даа тиирге чарир, орын харға паза тағдаң чыларға хынчатханнарны тарт сыххан. Тынанчатхан кізілер саны хозылған сай аалда тохтаӌаң орынға кирексініс ӧскен. Іди олох кізілер аразында пастағы гостиница пӱдірҷең кізі табылған. Пӱӱнгі кӱнге аалда 13 гостиница саналча. Полғаны ла позының аалчыларына кӧстелген, тохтир кізілернің кирексіністерін пілче.
Александр Хуршудьян Ивановскай тағзар он азыра чыл чӧр парир. Арғыстарынаң хада пу орыннаң пастағызынох танысчатханда, олар ағаа саңай хыныбысханнар. «Мындағ хайхастығ орын Россияда паза чоғыл, - тіпче Александр.
Мында удаа порааннар полча, олар істерні табырах ӱбӱрібісчелер, харны сыбыр парыбысчалар. Ол Россияның снегоходтар чӧрімінің иң истіг чирі, мекказы полча. Пеер тиксі Россиядаң паза пасха хан чирлерінең чыылысчалар».
Пу чағында Приисковайда Хуршудьяннарның гостиницазы тимге сығарылар. Оол аны пабазынаң хада пос кӱзінең пӱдірген. Пабазы «Кара-булалес» компанияның директорлар чӧбінің кнезі полча. Гостиницаны пӱдірчеткенде, анда тохтир кізілернің кӧрізі санға алылған. Аннаңар ол тыттаң пӱдірілген, ээзінің чооғынаң, аның пӱдіриинде ӧӧнінде арығ пӱдіріг материаллары тузаланылған. Мында тохтаан кізілер истенерге кирек нооза. «Прирайд» гостиница комплексінде пір паза ікі орыннығ номерлер кӧріл парған. Мында пір саңай 40 азыра кізі тохтап полар.
Хакасия пазы Виктор Зимин делегациязынаң хада гостиницаны кӧргеннер. Чиит оолның пабазы Александр Сергеевич мыннаң мындар тиліҷең оңдайлардаңар чоох апарған. Республика пазы гостиницаның ӱзінңі хадылындағы номерлерні кӧрген. Пӱӱнгі кӱнде олар аалӌыларны удурлирға толдыразынаң тимделер. Мебель, телевизор турча, санузел тоғынча. «Гостиница пӱдірер сағыс хаӌанох тӧреен, - тіпче Александр Сергеевич, - че чир сурии пip дее пӧгілбинчеткен. Алғыс Орджоникидзе аймаа пазы Алексей Викторович Попковха, ол сурығны табырах пӧгібіскен. Алексей Викторович Приисковайдаңар, тиксі аймахтаңар сағыссырапчатханы кӧрінче. Чарадығ пирілген соонаң пip чыл чарымға пу гостиница турғызыл парған».
Ӱзінҷі хадылдаң аалның индіркі саринзар кӧзенектер сыхча. Аннаң аал кӧрімі ӧріндірбинче. Хыйыр парыбысхан сиденнер, кӧзенек чох иргі барактар...
Пастыхтар пастағы хадылында столовайны, чіӌең ниме тимнеҷең пӧлікті кӧргеннер. Анаң тасхар сыхханнар. Гостиница туразы кистінде ікі хадыллығ мылча пӱдіріл партыр. Анда ам даа пӱдіріг тоғыстары парчаттыр. Оң саринда - узун гараж, анда снегоходтар турчалар, андох механиктің тоғыс орны. Гаражта поллар плитанаң салылтыр, кӧрерге дее чапсых.
Тасхар, тізең, пораан пасталыбысхан, харны, кӧдіріп, пулғастырған. Гостиница ээлерінің чооғынаң, мындағ кӱн Приисковайда иң хандыра кӱнге саналча. Аалӌылар барактар турчатхан орынны кӧргеннер. Аймах пазы Алексей Попковтың чооғынаң, изелчеткен туралардаң чуртағӌыларны кӧзірчең программа мыннаң мындар чуртасха кирілзе, пу иргі тураларнаң анымҷох-тазарға чарир. Гостиница ээлері, тізең, амох анда спорткомплекс турғызардаңар сағынчалар. Сурығ хайди пӧгілерін чуртас кӧзідер.
Аалдағылар аалҷыларны наа тура хыринда сағааннар. Чуртағӌылар наа чурт клӱстерін аларға сағынчатпастар ба. Пастағы подъезд алны ӧңніг шарларнаң, флагтарнаң чазал партыр. Ачых-чарых чуртағҷылар тура алнында турғаннар. Пастағы сӧс Виктор Зиминге пирілген. Республика пазы ӱр чоохтанған, тоғыс чорығының кӧстеглерін таныхтаан:
- Прайзын чалахай кӱннең! Наа тураны тузаланысха кирерге ӧріністіг, че, пір саринаң, ыраххы орыннарзар ӱлгӱлер хайии читпинчеткен ӱчӱн уйадыстығ. Піс наа турада квартира клӱстерін не читірерге килбеебіс, піс ідӧк школаӌа, чолларҷа, энергетикаӌа паза даа пасха сурығларҷа позыбысха кӧстеглер турғызарбыс. Аалны тилідерге кирек, уламох хаҷан бизнес мында пар, ол ахчазын хорадарға тимде. Ағаа ідӧк тоғынар оңдайлар тӧстирге кирек. Пілдістіг, пір чылға прай ниме иділбес, че ӱс чыл аразына ӧӧн сурығлар пӧгілерге кирек.
Чылығ алғыстастар соонаң Хакасия пазы Виктор Зимин чуртағҷыларға квартира клӱстерін читірген, ол санда ікі ікіс ӧскірчеткен Соболевтер сӧбірезіне.
Оларның очы палаларынаох хызыл лентаны кизерге ӱлӱс тӱскен. Доминиканаң Никита, хыптылар тудына, хызыл лентаны ипти хыплабысханнар. Республика пазы, тізең, Соболевтернің чуртынзар хоосханы кирген. Соонӌа тура ээлері кіргеннер. Юрий Анатольевичнең Алёна Сергеевна Соболевтер пу ӧріністіг тусты 20 азыра чыл сахтаптырлар. Сӧбіре пазы орындағы ЖКХ предприятиезінде бульдозерист полып тоғынча, ипчізі ибде одырча, палаларнаң айғасча. Чапсых таа истерге пір сӧбіреде ікі ікіс ӧсчеткенін, че Соболевтер пастап хайхаан ползалар, амға теере кӧнік тее парғаннар. Кічіглеріне оларның ікіс пиҷенең аҷа Юлиянаң Андрей пары хандыра ла полчатпас па. Хакасия пазы олғаннарға сыйыхтар читірген, сӧбіренең, чей ізіп, чоох-чаахнаң одырған,
Ідӧк квартира клӱзін алған 27 частығ Максим Чичинин. Ууҷазы Светлана Тумбольцеваның чооғынаң, олар аалда 30 азыра чыл чуртап парирлар. Ікі оолғы ікізі тоғыстығ, че пархазы тоғыс чох полтыр. Аалда «Черемушки» орын пар, ол индіре орныхча, сӧбіре анда чуртапчаттыр.
Аал пазында «Следскул» гостиница орныхча. Ээзі Максим Андрахановтың чооғынаң, гостиницада аалӌылар толдыра. Кізілер Россияның тоғыс городынаң килтірлер: Москвадаң, Санкт-Петербургтаң, Пермьнең, Челябинсктең, Екатеринбургтаң, Красноярсктаң, Новосибирсктең паза пасха даа городтардаң. Аны кӧрген соонаң делегация Ивановскай тағзар чол тутхан: пастыхтар - снегоходтығ, хабарӌылар - ратрактығ, пайаағы гусеницанаң чӧрчеткен техника. Чоохтирға кирек, ратрактың гусеницалары прай тимір нимес, аразында резина тартылых. Пісті ӱдескен гид Дмитрий Метеля. Чиит оол позы 10 чыл сноуборднаң чылчаттыр, ол санда читі чылны Приисковайда иртірчеттір. Ол пу орын сабланчатханнаңар чоохтаан:
- Мында иртӧк чылып пастапчалар, піс онынҷы кӱні чылчабыс, Россияда, тізең, андағ орын кӧп нимес, ӧӧн чардығы Сибирьде орныхча, - тіпче оол. -Чылҷаң тус пасталчатса, Россияның Европа чардығы прай мында чыылысча.
Пӱӱл фрирайдча Россия чемпионы Иван Малахов паза профессиональнай сноубордист Анна Орлова пастағы аалӌылар санында полғаннар. Анаң чылӌаң тус июньда ла тоозылча, анзынаң ол ідӧк пасха орыннардаң пасхалалча.
Ратракнаң Алтын тағ ачығынзар піс 40 минута парғабыс. Парчатса, хайдағ даа чол узун пілдірче нооза. Пастап піс Ивановскай ачыхсар читкебіс. Анда чайғызын Ивановскай кӧллерзер тынанарға килгеннер тохтапчалар. Таныхтирға кирек, Ивановскай кӧллерзер чол кӧні парчатса, Алтын тағ ачығынзар чидіп алар ӱчӱн, оң саринзар парарға кирек. Ачыхта чиит хазыңастар кӧп ӧсче, тӧңіңектер пар. Ратрактаң тӱскенде, тізекче харға кіргебіс. Сообысча снегоходтар читкеннер. Оларның соонӌа хар ӧӧр кӧдірілчеткен.
Мында «Ирбис» адаптивнай спортча спорт школазының кізілері пу орынны тилідерінҷе проект тимнеп салтырлар. Организация ідӧк пу орынны арығлапча, хорғыс чох поларын сыныхтағда тутча паза тынанарға килгеннерні санға алча. Проект аарлығ - кӧрілген пӱдіріглер хоостыра ағаа пір миллиардха чағын салковай киректелер. Пілдістіг, аны чуртасха кирерге инвестор киректелче. Проектте тағ хабырғаларында ӱс трасса, полғанында ла подъемниктер, тағ идеенде хостел, гостиница, кӧп оңдайлығ кін, коттедж поселогы кӧрілче. Аннаң пасха инфраструктура тимнирге кирек: суғ сығарҷаң, аны арығлаӌаң сетьтер, тузаланған суғны арығлаҷаң пӱдіріг, чылығ пирҷең сетьтер паза даа пасхазы. Аннаңар проект хайди даа республика ӱлгӱлері хабазиинаң чуртасха кирілерге кирек. Проект Хакасияның спорт министерствозының чахиинаң 2010 чылдох тимнелтір.
Гид Дмитрий Метеляның чооғынаң, Ивановскай тағда чылӌаң трасса тимнелзе, подъемниктер турғызылза, пеер уламох кӧп кізі чӧріп пастир. Ирбистегілер аалӌыларны санға алчалар, оларның чооғынаң, чыл сай аалҷылар саны хозылып одырча. Кӧзідімге, ікі чыл мының алнында Приисковайда аалҷылар ікі хати асхынах полған.
Хакасияның пазы Виктор Зимин Приисковайның чуртас паза экономика оңдайларынаң танысхан соонаң таныхтаан:
- Піс мындағ улуғ делегациянаң аалда 2010 чылда полғабыс, - сағысха кирген ол. - Алты чыл ирт парды. Андада піс Ивановскай кӧллердеңер сағыссыраабыс. Пӱӱн піс чыларға хынчатханнарға инфраструктураны тилідерінеңер сағынчабыс. Бизнес мында сағыстарын кӧместең чуртасха кирче, анзы чахсы. Аннаңар піске, оларның тоғыстарын сала нииктедер ӱчӱн, инфраструктураны тилідерінҷе тоғынарға кирек, ол санда социальнай саринаң.
«Следскул» гостиница
Республика пазы Ивановскай тағдаңар позының кӧңнінең ӱлескен. Аның чооғынаң, хар сынап таа нымзах, хаҷанох чаған хар пір дее пазылбиндыр. Орындағы чуртағҷылар, чыларға килчеткеннер мындағ харны «пухляк» тіпчеттірлер. «Хайхастығ орын!» - теен Виктор Михайлович.
Чорыхта ідӧк Россияның саналығ чылҷаң спорт федерациязының президентi Елена Вяльбе араласхан, ол ідӧк Приисковайның тиліҷең оңдайларын паза чылҷаң чолларны пӧзік паалаан.
Аалзар айланғанда, республика пазы Приисковайны тилідерінҷе, андағы ағырсымнығ сурығларҷа чыылығ иртірген. Виктор Зимин пу чағында Приисковайны тилідерінӌе программа тимнирге чахаан. Программада аймах кӧстеглер кӧріл парарға кирек: аалның социальнай тилізі, чоллар, энергетика паза пасха инфраструктура тилізі. Алынҷа хайығ салылған сотовай палғалысха, чахсы Интернетке. Ідӧк имнег полызиин пирер, халыхтар амырын хайраллир пункттарны, арачылағ службазын тӧстир сурығлар ӱзӱрілген. Полған на министерство позының сурығларын істезібізерге кирек, анаң Виктор Зимин хатап Приисковайны хоостыра чыылығ иртірер.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА Сомнар Максим АХПАШЕВТИ Ағбан - Приисковай - Ағбан
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде