УЛУҒ CУF КІЧІГ СУУҶАХТАҢ ПАСТАЛЧА
18.11.2016
Хабарлар
ХАКАСИЯНЫҢ ПАЗЫ ВИКТОР ЗИМИН ПУ НЕДЕЛЯДА ТОҒЫС ЧОРЫҒЫНАҢ АЛТАЙ АЙМААНДА ПОЛ КИЛГЕН. ВИКТОР МИХАЙЛОВИЧ ПАЗА РЕСПУБЛИКАНЫҢ МИНИСТЕРСТВО-ВЕДОМСТВОЛАРЫНЫҢ УСТАҒӋЫЛАРЫ АНДАР ІКІ ПӦГІННЕҢ ЧОЛ ТУТХАННАР. ПАСТАҒЫЗЫ - ХУБАЧАР ААЛ ХЫРИНДА ОРНЫХЧАТХАН «ЧИГІРЕН АТ» СПОРТ КЛУБЫН КӦРІП, АҒАА ХАБАЗАР СУРЫҒЛАРНЫ ӰЗӰРЕРІ, ІКІНӋІЗІ - ОЛ ХУБАЧАР ААЛДАҒЫ КОРРЕКЦИОННАЙ ШКОЛА-ИНТЕРНАТТА ПОЛ КИЛЕРГЕ. ПУ ЧЫЛДА «ДОСТУПНАЯ СРЕДА» ХАЗНА ПРОГРАММАЗЫ ХООСТЫРА ШКОЛАА КӦП НАА ОБОРУДОВАНИЕ АЛЫЛҒАН.
Хайди чоохтапча «Чигірен ат» спорт клубының ӧӧн директоры Ольга Кожарская, ол тӧрт чыл мының алнында хонғанынаң Настя хызыӌахтарының тӧреен кӱніне чигірен кічіг адыӌах сыйлап пиртірлер. Хызыҷах аттар спорт секциязына чӧріп пастаан, улуғ нимес марығларда араласхан. Паланаң хада іӌе-паба ідӧк аттар киреене тартыл сыхтыр. Іди Кожарскийлер ат клубын тӧстирге сағыныбысханнар.
- Аттар клубын тӧстир алнында, піс, Россияның аймах регионнарынҷа чӧріп, андағ клубтарны кӧргебіс. Азынада пілгебіс, аттар тудары ниик ле тоғыс нимес! Клуб азарға чир кирек полған.
ЧИГІРЕН AT ПОЛБААН ПОЛЗА...
Аннаңар піс Алтай аймааның администрациязынзар айланғабыс. Ӏди олар піске чылғы мал тударына килістіре чир пиргеннер. Мында улуғ нимес чазы, хыринда тағыҷах пар паза, анзы ӧӧні, неке, суғ чағын. Суғ чағында, аттарны суғарарға, оох-теек нимелер идерге сидіксіністер чоғыл, - чоохтапча Ольга Владимировна.
Пір чыл аразына 30 гектар чирде ат хазаазы, ікі улуғ нимес манеж пӱдіріл парған. Амды клубта 19 ат, 3 пони пар. Ідӧк Кожарскийлер хоныхтарында пасха кізілернің чылғы малын кӧрчелер. Андар олғаннар даа, улуғлар даа чалаң чӧрерге килчелер. Тиксі 40-ха чағын кізі. Пӱӱл Ағбанда ирткен ат чарызында «Чигірен ат» спорт клубының олғаннары сыйыхтығ орыннарға турысханнар.
Мыннаң мындар клубты алғыдар, тилідер ӱчӱн, аның ээлері хоза улуғ манеж пӱдіріп пастабыстылар. Ідӧк олар кафе азарға пӧгін тутчалар, аның фундаменті тимде. Турғызылған пӧгіннерні толдырып алар ӱчӱн, ахча кӧп кирек. Че ағаа кӱс чидіспинчеткенде, клубтың ээлері Хакасияның правительствозынзар постарына хабас пирерге айланғаннар.
Тоғазығда Виктор Зимин Ольга Кожарскаянаң чоохтазып алған паза клубта иділген тоғыстарны кӧрген. Анаң клубтың тилізі улуғ нимес чыылығда тирең ӱзӱрілген. Хайди таныхтаан Виктор Зимин, аттар ӧскірері - республикаа кирек хоных, аннаңар Хакасияның правительствозы пу кирекке хабазарға тимде.
Хайдағ сидіксіністерге урунчалар аттарны тутчатхан идінҷектер? Иң пастап пӱдіріл парған манежсер чарытхы тартардаңар сурығ турча. Манежте чарытхы чохтаңар, олғаннарның тренировкалары соох орында иртче. Ідӧк чолдаң сығара клубха теере асфальт тӧзеп салардаңар паза тохтағ турғызардаңар сурығ кӧдірілген. Анзы, мыннаң мындар клубсар туристтер кил турза, уғаа кирек полар. Ідӧк идінҷектер хазии уйан алай ба чуға чуртапчатхан сӧбірелернің палаларын клубсар тӧреміл хығыр турарға пӧгінчелер.
Чыылығда республиканың министерство-ведомстволарына, «Чигірен ат» спорт клубы ээлерінең хада-пірге тоғынып, оларға хабазар оңдай тілирге чахығ пирілген. Тоғыс чапчаң апарылар ӱчӱн, клубтың кураторына Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы турғызылған.
Мына хызыӌахха тӧреен кӱніне алылған чигірен адыӌахтаң пасти Кожарскийлернің хынған киректері улуғ проектке айлан парған, хайзын амды республика синінде ӱзӱрчелер. Анзы клубтың мыннаң мындархы тилізін киречілепче. Чигірен адыҷахтың, тізең, пу чылда хулунағас тӧреен. Чонда тидірлер: «Улуғ суғ кічіг сууӌахтаң пасталча».
ӰГРЕДІГ ТУДЫҒ ЧОХ ИРТСІН
Алтай аймаандағы Хубачар аалның коррекционнай школа-интернадында 110 олған ӱгренче. Олғаннарның кӧбізі интернатта чуртапча, пасхазы - Хубачардаңнар.
2016 чылда школада «Доступная среда» программа хоостыра кӧп тоғыс иділген, хайзы анда ӱгренчеткен хазии уйан палаларның ӱгренізін паза чуртазын нииктебіскен.
- Программа хоостыра школа алнында наа асфальт тӧзелген, пандус турғызылған, школазар кірӌең ізік алғыдыл парған, логопед, психолог, дефектолог специалисттерн кабинеттеріне ӱгредіге киректелчеткен ниме-ноолар алылғаннар, ол санда ӧнетін одырчых, хайзы кинек олғанға орта одырарға оңдай пирче. Іди хазии уйан ӱгренҷілерге амды школазар тудығ чох кірерге, ӱгренерге чӧрерге оңдай пар, - чоохтапча школа директорының тоғызын толдырчатхан Татьяна Толкачёва.
Мының алнында школазар кірерге оңдай чох полғаннаңар, кинек олғаннар ибде ӱгренҷеңнер. Оларзар неделяда нинҷе-де хати ӱгретчілер, специалисттер чӧр турҷаңнар. Специалисттер ӱгредігде киректелчеткен ниме-нооларны хада хаап чӧрҷеңнер, амды, асфальт салылғанда, пандус турғызылғанда, хазии уйан ӱгренҷілер постары школазар чӧрчелер. Школазар килiп, олар пасха даа ӱгренӌілернең чоох алызып алчалар. Анзы ибде ле одырчатхан палаа ідӧк чапсых полбас па?! Часка - ол олох им нооза!
«Доступная среда» программа хоостыра логопедтің кабинедінзер кӧп наа ниме алылғанда, палаа тапсағларны орта адирға оңдай пирче.
- Наа оборудованиелер уйан чоохтасчатхан ӱгренҷілернең тоғынарын нииктепче. Олған пip тапсағны, орта адап сығар ӱчӱн, пip неделя артиинаң ӱгренҷең, амды пістің тоғызыбыс улам табырах парча. Ідӧк ӱгренчілер аймах ӧңніг, сіліг приборлар полызиинаң улам хынып ӱгренчелер, - ӧрінче логопед Юлия Кудлёнок.
Улам поғдархапчалар специалисттер кинек олғаннарға ӧнетін алылған компьютерге. Ручка орта тут полбинчатханнаңар, кинек пала пас полбинча. Че компьютер пастыра ол пазып пастапча, клавиатурада кирек ле кнопканы пас турча.
Тоғазығда Хакасия пазы Хубачар аалның коррекционнай школа-интернадының тоғынӌыларына паза ӱгретчілеріне улуғ тоғыс итчеткен ӱчӱн алғызын читірген.
- Палаларнаң тоғынарға хаҷан даа аар. Хаҷан пала хазых нимес, пу тоғыс улам нандырығлығ паза сидік. Аннаңар, сірернің тоғызыңарны нииктебізер ӱчӱн, аймах программалар тӧстелчелер. Піс хаҷан даа сірерге хабас пирерге тимдебіс, - теен Виктор Михайлович.
Таныхтирға кирек, Хакасия правительствозы хабазиинаң пис чыл мының алнында коррекционнай школа-интернатты фундаментінең пасти хырынаң ала тыхтап салғаннар. Амды школа чарых, сіліг паза наа оборудованиеліг.
Автор :
Оксана СУНЧУГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы