ПОС ПРАВОЛАРЫ ӰЧӰН ТУРЫЗАРҒА КИРЕК
02.12.2016
Хабарлар
Таңда Россияда Юрист кӱні таныхталча. Юристтер, кізілерге паза организацияларға, праволарын арачылирға полызып, аймах сурығларны пӧгерге хабасчалар.
Законнарны чахсы пілбинчеткен сылтаанда, юристтерзер удаа айланарға килісче. Пу наада гражданскай юриспруденцияҷа тоғынчатхан юрист Александр ЧУЧУНОВНАҢ чоохтазып алғабыс. Пу чылдаң ол кізілерге юридическай полызығларны, пос алынӌа тоғынып, пирче.
- Александр Сергеевич, позыңардаңар хысхаҷахти чоохтап пиріңер.
- Мин Ағбан городта тӧреем-ӧскем. Пабам Сергей Константинович, фермер полып, аарлар тутча. Ӏҷем Алефтина Петровна, Укачиковтар хызы - идінҷек. Сӧбіреде ікі пала ӧскебіс. Хыс туңмам Анна ідӧк идінҷек полча.
Пастап мин Ағбандағы 7 № школада 8 классха теере ӱгренгем, анаң Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас национальнай гимназиязында. Национальнай гимназиязар кіріп алғанда, олаңай кӱреснең, ниик атлетиканаң айғас сыххам. Гимназия чуртазыма улуғ хозым иткен.
- Спортнаң айғасчатханда, хайдағ чидіглерге читкезер?
- Олаңай кӱреснең мин позыма айғасхам. Тренерім Владимир Гаврилович Чучунов полған. Марығларда араласпаам. Ниик атлетиканаң Ағбанның піріктірілген командазына кіргем. Командалар марығларынӌа республика синінде сыйыхтығ орыннарға сыххабыс.
- Школаны тоозыбызып, ӱгредігні хайда узаратхазар?
- Сынап чоохтаза, 11 классха теере ӱгренерге хайдар кірердеңер сағынмаам. Сӧбіреде паба-iҷемнең чӧптезіп алып, юристке кірерге пӧгінібіскем. Иркутскта туғаныбыс чуртапча. Аның чӧбінең мин Иркутсктағы хазна университедінзер ӱгренерге кіргем. Анда 2004 - 2009 чылларда ӱгренгем.
- Университетте Сірер гражданскай юриспруденцияны ла ӱгренгезер бе?
- Университетте профиль алғым полған. Ӱзінҷі курста пісті аймах профильлерге чарыбысханнар. Анда гражданскай, уголовнай, конституционней право профильлері полған. Мин конституционнай право кафедразында ӱгренгем. Піс орындағы пос устаныс органнарның тӧстеглерін, хазна пӱдізін ӱгренгебіс. Ол туста мин ідӧк спортнаң ӧткін айғасхам. Хол-азахнаң тудызарынӌа паза кикбоксинг секцияларына чӧргем. Кик-боксингче Иркутск облазының чемпионадында ікінҷі орынға сыххам. Институт соонаң армияа хабылғам.
- Службаңар хайда ирткен?
- Чааҷы службазын Хабаровскта ирткем. Сухопутнай войсколарның разведка батальонында снайпер полғам. Пістің часть Россия паза Хыдат хырығлары хыринда орныххан. Частьсар спортсменнер ле алылған.
- Істеніс чолын хайди пастаазар?
- Армия соонаң Ағбанда «Нота» ООО-да тоғынып пастаам. Ол юридическай лицоларға паза идінӌектерге полызығлар пирче. Анда 2011-2015 чылларда тоғынып, мин улуғ опыт алып алғам. Соонаң чарғыда предприятиелер ӱчӱн турысчаңмын. Анда істеніп, право хайраллаӌаң паза чарғы системалары хайди тоғынчатханын чахсы піліп алғам.
Кӧзідімге, «ВСК» садығ компаниязына полысхабыс. Ол пістің ӧӧн клиент полған. Чӧптезіглер тимнеебіс. Кӧп фирманы административнай нандырыға удаа тартчалар. Сыныхтағ органнарынзар кирек пічіктер тузында читірілбезе, штрафтар салылча. Штрафтар сині 50 муң салковайдаң асхынах нимес полча. Піс ол киректер хоостыра предприятие праволарын чарғыда арачылаабыс. Анда кӧп киректерҷе утып алӌаңмыс, чарғы штрафтар закон хыйыстыра салылған тіп чарадығ сығарҷаң.
- Предприятиелер праволарын чарғыда сірер хайди арачылаазар?
- Пу сурыға мин пір кӧзідім хоостыра нандыр пирербін. Пірсінде Россельхознадзор пір кресен-фермер хониина чир участогында сӧп-сап тӧкчеткен ӱчӱн штраф сал пирген. Олар сыныхтағлар иртіріп, чир участогында сӧп-сап чыылчатханын ілезіне сығарғаннар. Анаң чир участогында ноға сӧп-сап чыылчатханын істесчелер. Пістің республиканың кӧп аалында сӧп-сапты тӧкчең ӧнетін орыннар чохтаңар, чуртағҷылар сӧп-сапты аймах орыннарда тӧкчелер. Че чир участогының ээзі анзын пілбинче. Пу сайбағ хоостыра 20 - 30 муң салковай штраф кӧріл парған. КФХ устағӌызы піссер айланғанда, піс, юристтер, чир участогын кӧрерге сыххабыс. Аал чӧбі ӧнетін орын тимнебеен сылтаанда пу сайбағ пол парған. Аал чуртағӌылары сӧп-сапты аймах орыннарда тӧкчелер. Піс, штраф салылған чарадығнаң тоғыр полып, чарғызар айланғабыс. Чарадығ сығарылғаннаң тоғыр искті, 10 кӱн ирткенӌе, тимнебізерге киректелче. 10 кӱн ирт парза, чарадығ закон кӱзіне кірче. Юристтерзер тузында айланза, административнай нандырығдаң позып аларға чарир. Пістің фирма тоғынған киректер хоостыра, чарғы штрафтарның 60 %-і закон хыйыстыра салылған тіп санаӌаң.
- КФХ участогында сӧп-сап тӧгілген ӱчӱн кем нандырған?
- Чарадығ чох иділгенде, прокуратура сыныхтағлар иртірген. Сыныхтағ салтарлары хоостыра прокуратура аал чӧбіне участокты арығлап саларға чахығ пирген.
- Водительлер, ГИБДД тоғынҷылары штраф салғанына тоғырланып, Сірерзер айланчалар ба?
- Айланчалар. Водительлер, праволарын чахсы пілбинчеткен сылтаанда, протоколларны хығырбин, хол салыбысчалар. Полған на протоколда «чарасчам» паза «чараспинчам» пункттар полча. Протоколны хығырбин хол салыбысса, водитель пырозынан, паза штраф синінең чарасча тіп саналча. Соонаң чарғызар айланзалар, водительлер протоколда хол салыбысханына сылтанып, чарғы оларны пыролапча. Аннаңар пічіктерні чахсы хығырып аларға киректелче. Чарадығнаң чараспинчатса, протоколда таныхтап саларға кирек. Аны хоостыра штраф салылғанынаң чарғыда талазарға оңдай полар. Водитель пыролығ полчатханын кӧзідер оңдайлар чохтаңар, удаа чарғы чарадығларны тохтадыбысча. Пыролапчатхан оңдайларны ГИБДД инспекторы табарға кирек.
- Кізілер ис-пайы хоостыра талазығлар киректерінҷе тоғынғазар ба?
- Ол минің ӧӧн тоғызым полча, аймах чӧптезіглерні тохтадар хоостыра талазығларны чарадарға. Пірее чӧптезіглерде кізілернің праволары сайбалча. Садығ иділчетсе, садылчатхан объект талазығлығ полчатса, чӧптезігҷе талазарға килісчең. Амғы туста мин, пір кирекче тоғынып, приставтарның толдырӌаң производствозы хоостыра ахча тӧлеттірчеткен кізіні арачылапчам. Алымнығ кізінің автомобиль паза чурт полған. Чарғы приставы автомобильге арест салыбысханда, алымнығ кізі автомобильін паза чуртын садыбысхан, че ӧдізін тӧлебеен. Соонаң пристав арестті суурыбысханы ілезіне сығысхан. Пристав закон хыйыстыра тоғынған тіп, піс чарғызар айланғабыс. Амғы туста пу кирек чарғыда кӧрілче.
- Водитель автомобиль садызып алған, че соонаң автомобиль паазы уғаа пӧзік тіп санабызып, чӧптезігні тохтадыбызарға сағыныбысхан. Андағ киректерні ӱзӱрерге киліскен ме?
- Андағ киректер полчалар. Садығҷы автомобильі саайларға кірбеен тіп чоохтапча, чӧптезіг иділче. Нинӌе-де тус пазынаң автомобиль сайбал парғанда ла, наа ээзі автомобильні аарлыға алып алғанын сизінче. Андада экспертиза иртірібізерге киректелче. Автомобильні тыхтирға кӧп ахча хорадыларын экспертиза кӧзіт пирзе, че саай полғанын тузында сизінер оңдай чох полғаннаңар, автомобиль ээзіне чарғызар айланарға чарир. Садығӌы ол сайбағлардаңар тузында искірбеен сылтаанда, автомобиль ээзінің чӧптезігні тохтадыбызар оңдайы пар. Че чарғыда киречілепчеткен прай пічіктерні кӧзідерге кирек. Пічіктер чыып алар ӱчӱн, юристсер айланарға киректелче. Юрист пічіктерні орта тимнеп пирер. Че прай тоғысты тузында идерге кирек. Эвакуация паза пасха хорадығларны нандырығҷы айландырар. Чарғы хоостыра хорадығларны чарғыох ӱлестірер.
- Амғы туста кізілер, кредиттер алып, оларны тӧлеп полбин сыхчалар. Ол туста хайди поларға?
- Закон хоостыра кредит пирген организацияа алымны пасха фирмаа садыбызарға чарир. Мин андағ киректернең айғасхамох. Алымнығ кізі ағырған ӱчӱн алай пасха сылтағнаң кредит тӧлеп полбинчатса, кредит пирген организацияа аннаңар искірібізерге кирек. Іди ол нандырығлығ кізі тіп саналар. Кирек пічіктерні чыып алза, оларны кредиторға читіргеннеңер киречілепчеткен пічік холда ползын. Іди дее полза, банк пеняларны хосчатса, минің кӧрізімнең, кредитті тӧлирге кирек чоғыл. Че алымны тӧлеп сыхсаңар, сірер штрафтарны паза пеняларны ла тӧлирзер. Соонаң на сірер кредит проценттерін паза ӧӧн алымны тӧлирзер. Іди полза, кредиторзар айланып, чӧптезігні чох идердеңер сурынарға кирек. Андада банк чарғы пастыра алымны айландырар.
Кӧзідімге, nip клиенттің ӧӧн алымы 250 муң салковай полған, штрафтар - 250 муң салковай. Ол тиксі 500 муң салковай ӧдістіг пол парған. Мин, чарғызар айланып, штрафты хызырарға сурынғам. Штрафтар полызиинаң банк хорадығларын айландырча. Клиент чарым чыл тӧлебеен, ол сылтағнаң штраф сині асхынах поларға кирек. Ӧӧнінде чарғы штрафтар синін хызырыбысча. Мин апарған тоғыс хоостыра чарғы штрафты 250 муңнаң 50 муң салковайға теере хызырған.
Алымнығ кізі позының ӱчӱн турыспаза, чарғызар чӧрбезе, чарғы ӧӧнінде кредиторның алнын алча. Клиент кредитті тӧлирге тохтатса, банкка ӱс чыл ирткенҷе чарғызар айланарға чарир. Пірее туста кӧп тус ирт парза ла, банктар чарғызар айланчалар. Кӧзідімге, банк сірерні чарғаа пирзе, пис чыл ирт парғаннаңар сірер анда искірбезеңер, чарғы пис чылға чыыл парған алымны тӧлеттірер. Полған на кізее праволарын арачылирға кирек.
Автор :
Антон ЧЕРТЫКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы