УЛУҒ ХОНЫХТЫ ТИЛІДЕР ӰЧӰН, КӦП ӰГРЕНЕРГЕ ПАЗА ТОҒЫНАРҒА КИРЕК
14.02.2017
Хабарлар
ХАКАСИЯНЫҢ ЭКОНОМИКА МИНИСТЕРСТВОЗЫНДАҒЫ ЧИИТТЕР ПОЛИТИКАЗЫНЫҢ ДЕПАРТАМЕНТӀ «СИН - ИДІНҶЕКСІҢ» ФЕДЕРАЛЬНАЙ ПРОГРАММАНЫҢ АРАЛАСЧЫЛАРЫН РЕСПУБЛИКАДАҒЫ ПІР УЛУҒ ААЛ ХОНИИ ФЕРМАЗЫН КӦЗӀДЕРГЕ АЛ ЧӦРГЕН.
АЛТАЙ АЙМААНДАҒЫ ХЫЗЫЛ ЧАЗЫ ААЛ ХЫРИНДА ФЕРМЕР АЛЕКСАНДР КОНСТАНТИНОВИЧ ПОЗДНЯКОВ РОМАНОВСКАЙ ПОРОДА ХОЙЛАРНЫ ТУТЧА. ФЕРМАНЫ КӦРЕРГЕ КИЛГЕН ИДІНҶЕКТЕРНІ ПАЗА ААЛ ХОНИИ КОЛЛЕДЖІНІҢ СТУДЕНТТЕРІН ЧЫЛЫҒ УДУРЛААН.
- НИМЕНІ ПУРНАДА КӦЗІТ ПИРИМ: ХОЙЛАРНЫ АЛАЙ ТЕХНИКАНЫ? - ПРАЙЗЫНАҢ ТАНЫСХАН СООНАҢ СУРҒАН ОЛ.
- ПУРНАДА ХОЙЛАРНЫ, - НАНДЫРҒАННАР ААЛҶЫЛАР.
- АНДАҒДА ФЕДЯНЫ КӦЗІТ ПИРИМ. ОЛ - ТИБЕ. АНЫ МАҒАА СЫЙЛАП ПИРГЕННЕР, - ТЕЕН АЛЕКСАНДР КОНСТАНТИНОВИЧ.
Федя тибе турчатхан хазаазар париғанда, фермер піске ікі якты кӧзіт пирген, пірсі ах тӱктіг, ікінҷізі - хара. Оларны А.К.Поздняковха ідӧк сыйлап пиртірлер. Чииттер олаңай хазаада турчатхан яктарны чапсырхап кӧргеннер. Ферма - ол зоопарк нимес нооза.
Федя тибе, чадып, от тайнапчатхан. Аалҷыларны кӧр салып, «изеннезерге» турарға арғаастанған. Оол-хыстар аны телефоннарына сомға суурчатханнар. Анаң, прайзы аннаң хыйа пастырғанда, тибе тур килген. «Федя тур килді!» тіп, аалҷылар пазох тохтабысханнар.
Анаң Александр Константинович чиит идінҷектерні паза студенттерні хойлар турчатхан хазааларҷа ал чӧрген.
- Мин 2005 чылда пу чир участогын алғанымда, мында хуруғ чазы ла полған, - чоохтаан фермер. - Хайдағ сағыснаң мин аал хониинаң айғазарға кӱстенібіскем? Пастап мин, аалда тура пӱдіріп алып, аттар кӧмес тударға сағыныбысхам, городтаң киліп, аалда тынанар оңдайнаң. Че соонаң сизінібіскем, аал хониинаң кӱстеніп айғасса, ол чахсы парыс ағылар тіп. Іди он пас ат алып алғабыс, анаң - 500 хой Пістің пір трактор, пір косилка паза арба ла полған. Че ол техниканаң анҷа хойға от тимнирге маңнанминыбысхабыс.Аннаңар хоза тӧрт трактор аларға киліскен. Хуруғ чир алып алғанда, мин ол чирнең хайди тузаланарын позым кӧрчем, іди кӧместең тиліпчем.
Александр Поздняков аал хониинаң сӧбірезінең хада айғасча. Позы пастағы ӱгредии хоостыра инженер-механик полча, ікінҷі ӱгредии экономиканаң палғалыстығ. Хойлар тударына, чир тоғызына ол Москвада, Санкт-Петербургта ӱгренген, сыбыра хырығ озаринзар (Германия, Австралия) стажировкаларға чӧрче.
Поздняковтар аал хониинаң наа ла айғазарға пастапчатхан туста садығ тураларының тасхахтарында пасха хан чирінің ас-тамаа толдыра ӱӱлҷең. Аннаңар аал хониинаң айғазары чахсы парыс ағылбаҷаң. Россиядаң тоғыр санкциялар пасталғанда, хырығ озариндағы ас-тамах пістің садығ тураларының тасхахтарынаң хыйа алыл сыххан. Андада аал хонии тиліп пастаан. Ол алызығларны Александр Поздняков тузында сизінген.
Пӱӱнгі кӱнде Александр Константинович 3500 пас романовскай порода хой, 200-че пас ат, 5 інек паза аарлар тутча, хырада сула, пуғдай, гречиха ӧскірче. Тӱрчедең Александр Поздняков хой сӱдінең сыр идерге пӧгінче. Андағ сыр иң татхыннығ паза хазыхха тузалығ тіпче ол.
Аал хониинаң сӧбірезінең дее хада айғасса, че хоза кӱс кирек ле, Поздняковтың холында читі кізі тоғынча. Олар хойларны, аттарны хадарчалар, хазааларны арығлапчалар, тус читсе, хойларны хырыхчалар. Фермада мал имҷізі парох.
- Тоғысчыларға чиис аларға кӱнде нинҷе ахча пирчезер? - сурған А.К.Поздняковтаң пір идінҷек ипчі.
- Фермада тоғысчыларны азырирға ӧнетін столовай пар, - нандырған фермер. - Чіҷең нимені повар пызырча. Я, пастап мин тоғысчыларыма чиис аларға кӱннің сай ахча тӧлеҷең полғам. Че олар ахчаны хайдар-хайдар итчеңнер алай сӧбірезіне артыс салҷаңнар. Постары, тізең, халас таа чох одырҷаңнар. Чахсы азыранмаан кізі хайди тӱзімніг тоғынар? Анаң мин столовай азыбысхам. Амды тоғысчылар иртен, обедте, иирде тосханҷа азыранчалар. Кем чазыда хой хадарча, ол хада азых алып алча. Фермазар обедке килерге ырах нооза. Чабаннарны хысхызын тустаан чағнаң азырир ӱчӱн, ӧнетін сосхалар тутчам.
- Тоғысчыларыңа тамкыны кӱннің сай алчазар ба? - сурған олох идінҷек.
- Мин тоғысчыларыма тамкы албинчам. Кем тартча, ол чал ахчазына позы алча. Ноға мин оларның хазыхтарын ардадарға тамкы аларға кирекпін? - нандырған Александр Константинович.
Поздняковтың фермазында тоғынарға Прихолмье (Хызылчар крайы), Очыр (Алтай аймаа), Московскай паза Халсарығ (Ағбан пилтірі аймаа) ааллардаң килчелер. Чабаннар 20 кӱн тоғынчалар, анаң тынанчалар. Оларның чал ахчазы -15 муң салковай.
Александр Константинович аалҷыларға ідӧк техникаларын кӧзіткен. Анзы оолларға хынығ пілдірген.
Пу улуғ хоныхты кӧдірер, тилідер ӱчӱн, Александр Поздняков республиканың аал хонии программаларында ӧткін араласча, субсидия алча.
Аалҷыларны нандыра Ағбанзар ӱдезер алнында, фермер прайзын ізіг чейнең, позының мӧӧдінең паза эҷігейнең сыйлаан. Чей оттарны Поздняков позыох тимнепчеттір.
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА Ағбан - Хызыл чазы аал -Ағбан
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде