«ІҶЕНІҢ ЧИРІ» ФИЛЬМ - ИПЧІЛЕРГЕ ЧАРЫДЫЛҒАН КӦГ
14.03.2017
Хабарлар
Пу наада Ағбанда «Чиңіс» культура кінінің кічіг залында «Ӏҷенің чирі» хоос фильмнің кӧзідии ирткен. Киноны грант ахчазына «Алтынай» хакас ипчілернің халых пірігізі суурған. Мероприятиенi Хакасияның Халых палатазы тимнеен.
Фильмні кӧріп аларға республиканың министерство-ведомстволарының кізілері, «Хабар» газетаның журналисттері, Хак-НИИЯЛИ-ның тоғынҷылары, Хакасияның писательлері, ХГУ-ның ӱгретчілері паза студенттері килгеннер. Кӧрігҷілерге орыннар читпинібіскенде, залзар хоза одырчыхтар кирерге киліскен.
«Іҷенің чирі» хоос фильм Ч.Айтматовтың паза В.Шулбаеваның произведениелері хоостыра суурылған. Аның режиссерлары Екатерина Балганова паза Юрий Майнагашев полчалар. «Іҷенің чирі» хоос фильм кӧрігҷілерні пастағы кадрлардаң аптапча.
Ӧӧн матыр Танай Каскар оолғын, аның сас тойын, аны Илбек Ада чааға ӱдескенін сағысха кирче. Авторлар хакас кибірлеріне улуғ хайығ салчалар. Хыстың сазын ікі тулуңа ӱргені, аның туған-чағыннары хазырланғаны, оолны хурнаң чыртханы чахсы кӧзіділ парған. Каскар чааға парыбысханда, Танай Азария килнінең халча. Аалдағы ипчілерге прай аар тоғыстарны идерге килісче. Олар аннаң даа кӧп тоғынарға тимделер, прай чааҷылар ибзер хазых ла айланзыннар. Ідӧк Танайнаң Азария Каскарны ханнығ чаадаң чидікпин сахтапчалар. Че хакас оол хазыр чаалазығларда арығ тынын пир салча. Азария хада хонғанын пір дее ундубинча, олар тоғасхан чирлерҷе чӧріп, аны сағысха кирче. Чаа соонаң илееде тус ирт парғанда, чиит ипчі пасха кізідең тойлығ пол парча. Танай аны имнег туразынзар апарчатханда, Азария, пала таап, чолда
тоозыл парча. Азарияның оолғыҷаан Айас адап салып, Танай аны позының палазы чіли ӧскірче.
«Алтынай» хакас ипчілернің халых пірігізі суурған хоос фильм хайхатча. Аны ипчілерге чарыдылған кӧг тиирге чарир. Мында оларның пик сындырын, хайдағ даа сидіксіністерде чиріне паза палаларына хынызын чідірбинчеткені кӧзіділче. Таныхтирға кирек, халғанҷы туста Хакасияда илееде фильм суурыл парған, че пу теманы хакас устары пастағызын на чарытчалар. Наа киноны авторлар хакас тілінең чайап салғаннар, че мында орыс тілінең пазылған титрлер пар.
Чиит Танайның рольын Инна Майнагашева толдырча, Азарияның омазын Алиса Толмачева чайаан. Ідӧк фильмде рольларны Клавдия Топоева, Вероника Ивандаева, Алена Топоева, Кирилл Султреков, Александр Асочаков, Арлекин Толмачев ойнапчалар. Кӧп чоннығ сценаларда «Алтынай» хакас ипчілернің халых пірігізінің араласчылары, Картой, Тӧрт тас, Кызлас, Хызыл хара суғ, Аршаннар аалларның паза Асхыс станцияның чуртағҷылары араласханнар. Ідӧк оператор Иннокентий Араштаевтің тоғызын алынҷа таныхтирға кирек. «Алтынай» хакас ипчілернің халых пірігізінің устағҷызы Татьяна Майнагашеваның чооғынаң, фильмні суурчатханда, чиит операторға хатығ чуххан. Че ӧӧн тоғысты Россияның саблығ артизі Т.А.Майнагашева апарған. Ол, ахча таап, В.Г.Шулбаеванаң хада сценарий пасхан, режиссерларнаң паза артисттернең чоохтасхан, фильмде позы Танайның рольын толдырған.
«Іҷенің чирі» фильм кӧзідии тоозылғанда, кӧрігҷілер аның авторларына турып айа сапханнар. Кізілер «Алтынай» хакас ипчілер халых пірігізінің, артисттернің тоғызын пӧзік паалааннар, оларға порчолар сыйлааннар. Хакасияның Халых палатазының кізізі, журналист Юлия Константинова таныхтаан: «Іҷенің чирі» - сағысха тӱзірчеткен фильм. Мында кӧп сурығлар кӧдірілчелер. Ол ипчілерге, іҷелерге, тӧреен чиріне чарыдылған. Фильм хакас кибірлерінең таныстырча. Минің кӧрізімнең, оларны Хакасияның полған на чуртағҷызы чахсы пілерге кирек. Андағ улуғ тоғыс иткен ӱчӱн, сірерге улуғ алғызым читірчем». Чоох тутхан соонда Юлия Константинова «Алтынай» хакас ипчілер халых пірігізінің кізілеріне алғыстас пічіктерін читірген. Оларнаң таныхталғаннар: Тамара Михайловна Тодышева, Елизавета Григорьевна Чаптыкова, Галина Семёновна Конгарова, Альбина Александровна Бурнакова, Мария Ефимовна Сагалакова, Екатерина Ивановна Балганова.
Ідӧк «Іҷенің чирі» фильмні суурған ӧмее чылығ сӧстер читіргеннер Россияның Хазна Думазының депутады Н.С.Максимованың полысчызы Любовь Аёшина паза Хакасия пазының полномочиеліг кізізі Татьяна Раменская.
«Іҷенің чирі» - пӧзік синде суурылған фильм. Аны тимнеп, «Алтынай» хакас ипчілер халых пірігізі Хакасияның искусствозына улуғ хозым иткен. Санапчам, пу хоос фильмні республиканың прай чуртағҷыларына хайди даа кӧріп аларға кирек. Ол тӧреен чиріне, аның чонына, тархынына поғдархирға ӱгретче, іҷенің адын саблапча.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде