КӰСКӰ ТОЙЛАРҒА ПАЗА АС-ТАМАХХА ПАЙ ПОЛАДЫР
26.09.2017
Хабарлар
ИРТКЕН СУББОТАДА, 23 СЕНТЯБРЬДА, ХАКАСИЯНЫҢ ЧУРТАҒҶЫЛАРЬІ АҒБАНДА, ИППОДРОМДА ЧЫЫЛЫЗЫП, ӰРТӰН ТОЙЫН ӰЛӰКӰННЕЕННЕР. УЛУҒ ПАЙРАМ ПОЛЧАТХАНЫН СИЗІНІП, КӰН АЙАС ТУРҒАН, ЧОННЫҢ КӦҢНІН КӦДІРГЕН.
РЕСПУБЛИКАДАҒЫ УЛУС КӰСКӰ ӰЛӰКӰНІНЕ ХЫНАДЫР. ПІСТІҢ КӰЛӰК ЧИР-СУҒҶЫЛАРЫБЫС, ӰӰҶІК ТАМААН ӦСКІРІП, ТАЙҒАДАҒЫ ЧИСТЕКТЕРНІ ПАЗА МИСКЕЛЕРНІ ТЕЕРІП, ХЫСХЫЗЫНА СЫБЫРА ЧАХСЫ ТИМНЕНІП АЛЧАЛАР. ІДӦК КӰСКӰ ТУЗЫ ТОЙЛАРНАҢ ТАНЫҒЛЫҒ.КӦӦЛЕНІСЧЕТКЕН ЧИИТТЕР, ТУҒАН-ЧАҒЫННАРЫН ЧЫЫП, ТОЙ ОЙНАПЧАЛАР, СӦБІРЕ ТӦСТЕПЧЕЛЕР. ІДИ РОДНАҢ РОД ПІРІКЧЕ, ТӦЛГЕ ТӦЛ ХОЗЫЛЧА.
Кӱлӱктерi таныхтааннар, сыйыхтар читіргеннер.
Кӱскӱ ӱлӱкӱні пайрамни 11.00 часта азылған. Ӱртӱн тойы -2017 хакас тойына чарыдылған. Пастап ӧӧн сценаа «Чон кӧглері» паза «Кӱн сузы» ӧмелер сыхханнар. Хакас чайаачылары тойға чарыдылған улуғ нимес ойын кӧзіткеннер. Анаң хакас родтарының улуғларын хығырғаннар. Пӱӱл Ӱртӱн тойда Доможаковтар, Баиновтар, Чебодаевтер, Алахтаевтер, Бурнаковтар, Сабуровтар, Тороковтар, Чарковтар паза Арыштаевтер араласханнар.
Пай хакас кип-азахтығ улуғларыбыс морсымнығ кӧрінгеннер, тиктең нимес оларны чыылған чон айа сабызынаң удурлаан. Ідӧк сценазар наа хоных хонған чииттер сыхханнар. Пӧзік сыннығ оолларға, чахайахтар осхас абахай хыстарға кізілер ӧкерсінгеннер. Кибір хоостыра родтарның улуғлары паза чиит ирепчілер, От инені азырап, ағаа пазырғаннар.
Анаң городтарның паза аймахтарның устағ-пастаа наа хоных хонған чииттерге сыйыхтар читіргеннер. Алтай аймаанаң Ӱртӱн тойында Дмитрийнең Марина Пермяковтар араласханнар. Олар Аршаннар аалда чуртапчалар. Ікізі дее Аршандағы разрезте тоғынча. Чиит сӧбіре пазының таниинаң, аның ағазы Пермяков полған, че Дмитрий позын тоң хакасха санапчаттыр. Аның абахай ипчізінің хыс фамилиязы - Мамышева, ол Ағбанда тӧреен. Чииттер пӱӱл 8 июльда, Сӧбіре кӱнінде, хоных хонғаннар. Алтай аймааның пазы Татьяна Раменская оларға 10 муң салковайға сертификат читірген. Амды Пермяковтар маңнаныстығ тоғынарға, пала тӧрідерге пӧгінчелер.
Ӱртӱн тойына килген чонны паза наа хоных хонған чииттерні улуғ пайрамнаң Хакасия пазының пастағы орынҷызының тоғызын толдырчатхан Олег Нам алғыстаан. Ол республика пазы Виктор Зиминнің айланызын хығыр пирген: «Аарлығ чир-суғҷыларым, алғыстапчам сірерні кӱскӱ пайрамынаң - Ӱртӱн тойынаң. Пу ӱлӱкӱн Хакасияда чуртапчатхан аймах нациялығ чонны піріктірче, кибірлерні хайраллирға полысча. Аны таныхтирында прай муниципальнай пӱдістер ӧткін араласчалар. Прайзына пик хазыхтығ, ырыстығ поларға алғапчам».
Анаң ӱлӱкӱнге килген чонзар алғыстас сӧстерінең Улуғлар чӧбінің кнезі Пётр Воронин айланған: «Аарлығ нанҷылар, Ағбан город чуртағҷылары паза пістің ӱлӱкӱннің аалҷылары! Улуғлар чӧбі адынаң прай чӱреемнең Ӱртӱн тойынаң сірерні алғыстапчам. Хазых, часкалығ полыңар!»
Алғыстас сӧстері соонаң Пётр Воронин, аал хонииның иң артых тоғынҷыларын таныхтап, оларға аарластығ аттар пирген. «Чыл кізізі» пӧзік атха турысханнар:
- Анатолий Владимирович КАСКАРАКОВ, кресен-фермер хонииның устағҷызы. Пии аймааның чуртағҷызы аал хониинда 23 чыл тоғын салған. А.В.Каскараковтың кӱстенізінең хоных хой санын ӧскірібіскен;
- Максим Петрович АТКНИН, кресен-фермер хонииның устағҷызы. Максим Петрович аал хонии ярмаркаларында ӧткін араласча, ідӧк ол Ағбан пилтірі аймаана улуғ хозым итче;
- Василий Васильевич КАБЫЖАКОВ, «Иванов Евгений Викторович» кресен-фермер хоныхта водитель полып істенче. Пӧзік устығ специалист сыбыра махтаға сыхча;
- Ася Апексаңдровна ЧИСТАНОВА, «Боградтағы ветеринарнай станция» учреждениенің Троицкайдағы пӧлиинің устағҷызы. Аның кӱстенізінең кресен-фермер хоныхтарда профилактика тоғыстары тузында иртірілчелер, маллар хазых чӧрчелер;
- Константин Кириллович ЧОЧИЕВ, кресен-фермер хонииның устағҷызы. Ол Асхыс аймаанда істенче, К.К.Чочиевтің кӱстенізінең хоных мал санын ӧскірібіскен;
- Оксана Владимировна КУЛАКОВА, осеменатор. Кӱлӱк ипчі Шира аймаандағы «Целинное» ООО-да маңнаныстығ істенче. Пӱӱл алты ай аразына осеменатор полызиинаң 600 малны хосханнар;
- Юрий Степанович ЧЕБОДАЕВ, Асхыстағы кресен-фермер хоныхтың устағҷызы. Юрий Степанович - аал хонииндағы тоғысты ӧтіре пілчеткен кізі.
Аның устаанынаң хоных мал, хой, ат санын илееде ӧскірібіскен. Ол кӧп хати Аарластығ пічіктернең таныхталған;
- Виктор Николаевич ДОМОЖАКОВ, «Аскизский племенной» ООО-да механик полып істенче. Пӱӱл ус холлығ кізі комбайннарны, тракторларны тыхтап, хыра тоғыстарын тузында иртірерге полысхан;
- Василиса Ерофеевна БУТАНАЕВА, «Таштыптағы ветеринарнай станция» учреждениедегі аптеканың устағҷызы. Ол Хакасия правительствозының Аарластығ пічиинең таныхталған.
Ыр-сарыннар чайылганнар
Хакасия аал хонииның иң артых тоғынҷыларына аарластығ аттар читірген соонда, улуғ сценада В.Г.Чаптыковтың адынаң Хакас филармониязы концерт кӧзіткен. Людмила Арыштаева, Нина Идимешева, Евгений Улугбашев, Мария Янгулова, Артур Марлужоков, хакас сарыннарын толдырып, кӧрігҷілернің чӱректерін хайылдырғаннар. Кізілер «Топчы хомыс», «Сарын сарназа», «Амыр хараа», «Алтын чазы» паза аннаң даа пасха ырларны хынып истіп алғаннар. Анаң чайаачызынаң «Час ханат», «Айас», «Ынархас», «Кӱн чахайағы», «Шейк», «Хайҷы» ӧмелер ӧріндіргеннер. Теелбектер, кӧгліг сарыннар килген чонның кӧңнін кӧдіргеннер. Ідӧк Ӱртӱн тойында «Айтыс-2017» тахпахчылар марииның чиңісчілері араласханнар. Изебі чох таланттығ Наталья Бурнакова, Камелия Сугоракова, Мария Арчимаева, Зинаида Киштеева паза Вера Сагалакова, тахпахтап, кӧрігҷілерні аптааннар. Пайрамдағы улус тахпахчыларға матап айа сапхан.
Poдтар марығласханнар
Пӱӱл кӱскӱ ӱлӱкӱні хакас тойына чарыдылған, аннаңар чыл сай иртірілчеткен родтар марии «Той ойыннары» адалған. Пылтыр араласчылар ӧӧнінде сарыннар паза теелбектер толдырған ползалар, амды улуғ нимес ойыннар тимнептірлер. Баиновтар кӧрігҷілерні сас тойынаң таныстырғаннар. Олар чиит хыстың сӱрместерін, сайап, ікі тулуңа ӱргеннер. Кӧрігҷілернің кӧңніне Асхыс аймаандағы Чебодаевтер кіргеннер. Олар хыс ааллатханын кӧзіткеннер. Кибір хоостыра хыстың кізілері наа туғаннарын, тураа кирбин, хачааннар. Худағай хыстың туғаннарынаң, тіл алызып, чӧптезіп алған. Хакас тойларында, кізӧнің
хылиин сыныхтап, аны хайди даа одың чардырчалар. Чебодаевтер чуртасха чарас оолны ӧскір салтырлар: одың чар полча, ипчізінің тайызына хамҷынаң ӱс хати чыртырғанда, сыдасча.
Асхыстағылар марыға матап тимнентірлер, худағайның кип-азаа хайдағ пай! Ідӧк Пии аймаандағы Алахтаевтер турыстыра кӧрінгеннер. Итсе, худағайлар сӧс пылазып, ӱрге парыбысханнар. Пии аймаандағыларның ойынын кӧріп, чӱс чыл мының алнында хакас тойлары піди ирткен поларлар тіп сағын салчазың. Родтар мариинда 10 муниципалитет араласхан, олар прайзы номерлерін хакас тілінең турғысханнар. Анзы ӧріндірче. Санапчам, ойыннарны кӧрген республика чуртағҷылары хакас тойының кибірлерінеңер кӧп чапсых ниме піліп алғаннар.
Кӱскӱ пайрамының халғанҷызында «Той ойыннары» род марииның салтарларын искіргеннер. Пастағы орынны Асхыс аймаандағы Чебодаевтер алғаннар, ікінҷі орынға Таштып аймаанда чуртапчатхан Тороковтар роды сыххан. Ӱзінҷі орында Пии аймаандағы Алахтаевтер полыбысханнар.
Пӱӱл Ӱртӱн тойы уғаа чахсы ирткен, кізілер, пайрам тоозылғанда ла, ибзер тарасхлааннар.
Кемнің ибіҷегі иң артых?
Ӱлӱкӱннің ӧӧн сценазы ибіре Хакасия аймах-городтарының ибіҷектері турғлабысчалар. Аймахтардағылар ибіҷектерін, турғызып, чазирға иирдӧк чиде тӱсчелер.
Полған на ибіҷек ас-тамах паза музей кӧзідиин тимнепче. «Алтын» стол хайди даа турғысчалар. Прай даа аймах-городтарның ибіҷее чазағлығ полған. Кӱскӱ чир тамааның ис-пайы харах ойнатхан.
Орджоникидзе аймааның чурты алнында чапсых миниатюра харахха тасталған. Ӧзімнернең чазалған Рая хызыҷах аалҷыларны, удурлап, ранеткаларнаң сыйлап турған. «Ам піди кӱнзіре одырарзың ма?» - сурғам мин. «Одырарбын», - нандырығ полған. Чир тамаа кӧзідиинде тустаан ӱгӱрсӱ-помидорлар аймағы хайхатча. Морковь сабынаң тустаан томаттар даа полғаннар. Сіліг порчолар оларның ибін чазаан.
Боград аймаандағыларның ибіҷегі алнында истіг одырчыхтар турғызылтыр. Анда одырып, хоос кӱргенніг чазыны кӧріп аларға чарир полған. Пенопласттаң иділген ӱс кӱрген баннер алнында турғызылтыр. Боград аймааның ибіҷегінде Бурнаковтар роды ээленген.
Пии аймаандағылар им оттар сатханнар. Оларның ӱртӱндегі сапчахтары сула-тамахха, горохха, кукурузаа, тыкваларға, яблоколарға паза помидорларға пай полған. Пос иткен халастың аймаа харахха тасталча. Мындох ізіг блине ит пирчелер. Сос пилтіріндегі тигір алтындағы азых музейнің тоғынҷылары талған, ирбен чей садиин апарғаннар. Ирбен чейні 20 салковайға оортап алар оңдай полған.
Раиса Петровна Сунчугашева Асхыстағы Культура туразында тоғынча. Ол, ибіҷек ээзі полып, аалҷыларны удурлаан.
- Пістің мында пос холынаң иткен сувенирлер паза хоостар кӧзідии парча, - чоохтаан Раиса Петровна. - Пӱӱл ибіҷектің ээзі Чебодаевтер роды полча. Род пазы - Юрий Степанович Чебодаев. Ол Апчинай аалда чуртапча, кресен-фермер хониин тутча.
Асхыстағылар «алтын» стол тимнептірлер. Ӱӱҷік тамаа кӧзідиинең улуғ тыква хайиимны тартхан. Тыква 20 килограммҷа пасча полар. Улуғ аалҷыларны артисттер ыр-сарыннарнаң удурлааннар.
Абазадағыларға ибіҷекті город чуртағҷылары чазирға полыстырлар. Орындағы TOC чонзар сурыныснаң айлантыр. Іди ветераннар чӧбі, школалар, чуртағҷылар ас-тамахнаң полыс пиртірлер. Культура тоғынҷылары, тізең, ибіҷек турғызып, чазабысханнар.
Сорығның ибіҷеенде Нина Григорьевна Катаева аалҷыларны удурлаан. Сорығдағы чир-суғ ӱгренҷең музейнің ис-пайынаң ибіҷекті чазаптырлар. «Алтын» столны «Прогресс» муниципальнай учреждение тимнеп пиртір.
Ағбанның ибіҷегі сӱтке паза тамахха пай полған. Томыҷахтар роды город алнын алған. Чахайахтар ӧскірчеткеннер порчоларынаң пу ибіҷекті чазааннар. Олар уғаа иптіг кӧрінгеннер.
Таштып аймаа ӱчӱн Туран родтаң сыххан Тороковтар роды турысхан. Таштыптағы чир-суғ ӱгренҷең муниципальнай музей директоры Елена Васильевна Барашкова полча.
- Пис чыл сай Ӱртӱн тойында араласчабыс, - таныхтаан Елена Васильевна. - Пӱӱлгі ӱртӱнібіс Таштып чирінде ӧсчеткен прай ас-тамахха пай. «Алтын» столға талғаннаң котлеттер, конфеттер, йогурт салғабыс. Талғаннаң ниме ле тимнебессің!
Очых ӱстӱнде хоорған арбалығ айах турған. Кірген кізілер, арбаны оосха сустып, тайнана, чӧре халчалар. Е.В.Барашкова аалҷыларға хакастарның той кибірлерінеңер чоохтаан.
Ағбан пилтірінің ибіҷегін чатханнар паза ыыхтар чазааннар. Кӧзідіг кӧг тиріглеріне пай полған. Чарковтар роды Ағбан пилтірі ӱчӱн сыххан. Хакасияның чон узы Сергей Чарков тимнепчеткен аймах синніг чатханнарнаң ибіҷек чазалтыр. Чон узының ағазы тимір узы полтыр. Сергей, тізең, ағаснаң айғасча.
Шира аймааның ибіҷеен азах сӧӧттегілер турғыстырлар. Арыштаевтернің род ағазы улуғ баннерде полған. Оларның ибіҷее алнын чир тамаанаң тимнеен аймах омалар чазапчатхан. Тыквадаң на нинҷе ома тимнелтір: кізіҷектер, хаңааҷахтар, тураҷахтар... Яблахтаң ірімҷік чайалтыр. Нымахтағы ла осхас. Ӱр ниместе аймахта чир тамаа ӱлӱкӱні полтыр. Анда ӱӱҷік тамаанаң пос холынаң иткен омалар марии ирткен. Іди тиксі аймахтаң хоос тоғыстар чыылтыр.
Харатастың ибіҷегі онҷааларға пай полған полза, саяногорсктағылар порчолардаң хоос тоғыстар тимнептірлер. Аймах ӧңніг чахайахтардаң Хакасияның картазы салылтыр.
Хакас ибіҷектері аразындағы марығның чиңісчізі асхыстағылар полыбысханнар. I орын оларға пирілген. «Алтын» столынаң прайзын ас парыбыстырлар. Килкімге сістеен татхыннығ хуча иді прайзының кӧңніне кіртір.
II орынны Харатас город алған. Оларның ибіҷее прай саринаң иптіг тимнелтір. III орынны Таштып аймаа алған. Пасха ибіҷектер алынҷа кӧстеглерҷе таныхталғаннар. Ӧӧн сценада сыйыхтар читірілген, компьютер принтерлерін сыйлааннар.
Ас-тамах caдии
Республиканың Ӱртӱн тойы ӱлӱкӱнде аал хонии паза ӱӱҷік тамаа садии хайди даа парадыр. Ӱлкӱнге килген чонға ас-тамах алып, ыр-сарыннар истіп алар оңдай пар.
Пӱӱлгі ас-тамах садиинда ит, сӱт, мӧӧт садии парған. Ӧӧн хаалханы иртсеңӧк, чонны мӧӧт садығҷылары удурлапчалар. Пір килограмм мӧӧтті ортымахти 400 салковайға сатханнар. «Пӱӱлгі чайғы наңмырлығ полып, аарлар уйан «тоғынғаннар», мӧӧт алары ікі хати тӧбін тӱс парған. Июнь ай тың ізіг полған полза, соонаң наңмырлығ кӱннер турыбысхан», - чоохтаан Киров аалның чуртағҷызы, аарлар тутчатхан Николай Ливенцев.
Килограмм яблахты 15 салковайға сатханнар, пip хап 400 салковайға тур парча. Андох чоон морковьтар садылған. «Сибирьнің сӱді» компания сӱт, ӧріңме, эҷігей садиин ӧткін апарчатхан. Пір литр сӱт паазы 26 - 58 салковай полған полза, килограмм эҷігей 220 салковай турған.
Сістеен палых, ит-колбасалар илееде полған. Сістеен колбасаны 250 - 350 салковайға алып аларға чарир полған. Палых оды 100 - 200 салковайға турған. Талған - 150 салковайға, ас чарбазы -100 салковайға, час хан - 250 салковайға.
Ярмаркаа кізілер ол-пу ас-тамахты алар ӱчӱн ӧнетін кил парчалар. Кемге-де хан кирек, пасхазы талған алып аларға маңзырапча. Таныстар талған хайда садылчатханнаңар сурчатханнар. Чоохтап пирчезің.
Кӱскӱ ярмарказы итке пай поладыр. Хой иді 200 - 250 салковайға, сосха иді ортымахти 300-ке турған. Мал иді сӧӧктері 150 салковайға, хоң иді 260-ға садылған. Порсых ӱзін пір орында чарым килограммны 500-ке сатханнар. Сосха чаан тустирға алып аларға сағынғам, че кӧр таппаам. Пір орында аны 100-ер салковайға табырах садыбыстырлар.
Орджоникидзе аймааның Копьев аалдағы ипчі ат идін сатхан. Пір килограмм ат иді 180 - 200 салковайға турған. Ат иді кӧп садылбинча, аннаңар пу идінҷектің садии чахсы парған. 12 часха ит прай даа садыл партыр.
Чоғархы тӧӧдегілер пір литр хузухты 150 салковайға сатчатханнар. Торым пӱӱл уйан сыхтыр. Паазы аарлығ нимес теенімде, садығҷыларға прай пір син паа турғыстырчалар тіп нандырғаннар.
Ізіг чиис хайди даа садыладыр. Ойыннар кӧрерге килген чон азыранып аладыр. Пір чирде улуғ букваларнаң «Чарбе-ӱгре» тіп пазыл партыр. Орта «чарба-ӱгре» поларға кирек! Ізіг ӱгрені 100 салковайға садызып алып, оортап аларға чарир полған. Сістеен ит 150 салковайға садылған, ізіг хан - 150 салковайға. Садығҷылар хазаннаң ізіг хан сығарзаларох, стол ибіре чон тығырама турыбысчатхан.
Ідӧк сад ӧзімнерінің садии парған. Мында садха хорбылар, тасхар паза ибде одыртчаң порчолар садылған. Малина хорбылары 200 - 300 салковай, слива паза яблоня 500-ке турғаннар. Харағат ортымахти 250 салковайға садылған. Шукшиннің харағады сорт хара чирде уғаа чахсы ӧсчеттір. «Таштып чирінде одыртхан пу харағат ранетка синінҷе ӧс парча», - чоохтаан садығҷы ууҷа.
Ӧзімнер аттары хайдағ ла полбинча! Ядреная, Сибилла, Уэлси паза пасха даа аттар тоғасча. Одырт салзаң, соонаң ӧзімнің адын сағысха даа кир полбассың. Виноград хорбызын 800 сапковайға алып аларға чарир полған. Аны саяногорсктағылар садыға ағылтырлар.
Спорт марыглары
Пурунғыдаң сығара хаидағ даа пайрам-улӱкӱннер тузында ыр-сарыннар чайылҷаңнар, аймах марығлар иртірілҷеңнер. Чыл пазы паза Ӱртӱн тойы тузында кӱрес, тобит марығлары кізілер хайиин тартчаң. Алып-кӱлӱктер, постарының артых кӱстерін чонға кӧзідіп, хапчаң тасты иңнілері азыра тастап, кӱрленісчеңнер.
Пола-пола килгенде, кӱресті спорт марығларынаң хыйа алыбысханнар. Сылтағ - кӱресчілер пірее хати пиртін тее парҷаңнар. Чыл пазы мартта таныхталча, Ӱртӱн тойын сентябрьда алай октябрьда ӱлӱкӱннепчелер. Хайдағ даа туста тасхар сӧрӧн арах поладыр, кӱресчілерге харбазарға тың на килістіре нимес.
Аннаңар кӱрестің орнына гиря хабар паза хол пазызар спорт кӧрімнерін кирібіскеннер. Пу даа Ӱртӱн тойы тузында марығлар спорттың пу кӧрімнерінҷе ирткеннер.
Тобит
Асхыс аймаандағы Ис аалдағы физкультура ӱгретчізі Валерий Васильевич Сагалаковты тобит ойнапчатханнар аразында кӧр салғанда, ол хайди даа сыйыхтығ орынға сыхханнар санында поларға кирек тіп сағын салғам. Тобит чахсы ойнапча, аймах марығларда удаа араласча, чиңістер тутча.
Итсе, таныхтирға кирек, пӱӱл тобитче марығда кӧп кізі араласпады. Таштып аймаанаң кӱстіг команда килҷең полған. Ағбандағылар даа пӱӱл араласпадылар. Кізі нинҷе кӧп полза, марығ анҷа хынығ паза хазыр парадыр.
Тобит мариинда сыйыхтығ орыннар піди ӱлестірілгеннер: 1 орында - Валерий Сагалаков, Ис аал; 2 орында - Даниил Шляпников, Харатас; 3 орында - Константин Кравченко, Харатас.
Ипчілер аразында тобит мариинда сыйыхтығ орыннарға турысханнар: 1 орынға - Валентина Епишина; 2 орынға - Юлия Турчанова; 3 орынға - Алёна Катышева (прайзы Сорығдаң).
Хапчаң тac
Пу марығда ӧӧн чарғыҷы полған аар атлетикаҷа СССР-ның спорт узы Геннадий Филиппович Грачёв. Арға-мӧрійге тимненіп, азах-холларын сапхлан чӧрчеткен алып-кӱлӱктерге хапчаң тастың кӧдірімі 40 кг тіп искірген, марығ хайдағ оңдайнаң иртерін чарыда чоохтап пирген, чиңіске кӧӧктірген.
Пастағызын позының кӱзін сынирға сыххан хакас оол Владимир Аланов. Ол - Бородино аалдаң. Ағаа 18 час таа толғалах. Чииттердеңер ӧбекелерібіс пилі-сӧӧгі тыығапах тіҷең полғаннар. Аннаңар даа чир-суғҷыбыс кӧрілген тустың аразына хапчаң тасты иңні азыра 14 хати тастирға маңнанған. Ол спорттың пу кӧрімінде ӱзінҷі орыннаң пӧзік кӧдіріл полбаан.
Чиңіс тутхан Харатастаң килген Данил Коршунов. Тасты ол 20 хати иңні азыра тастаан. Ағбан чуртағҷызы Низан Магомедханов ікінҷі орында пол парған, ол хапчаң тасты 17 хати иңні азыра тастаан.
Гиря
Спорттың пу кӧрімінде арға-мӧрій уғаа хазыр оңдайда ирткен. Алып-кӱлӱктер толдыра чыылыстыр. Пірдең, Хакасиядаң на ниместер. Хызылчар крайынаң даа килглептірлер. Хыстарның спорт кип-азах учазында «Ачинск» хығырып алып, уламох тың чапсып парғам. Олар сынап таа аннаң килген полтырлар. Чииттернің ӧӧн пӧгіннері - Ӱртӱн тойын кӧріп алары. Че марығда хайди аралазып албас. Аар атлетика секциязына чӧрчебіс тееннер, чиңістерінеңер чоохтирға тимде полғаннар.
Кізі най ла кӧп чыылысханнаңар паза частары хоостыра ал-алынҷа подгруппаларға пӧлілгеннеңер, мында чиңісчілерні ле адап пирерге чарадыбыстым.
Іди 18 часха читкелек хыстар 12 кг пасчатхан гиряны пірде пip холнаң чоғар кӧдіріп марығласханнар.
Пастағы орын алған Сорығдаң килген Юлия Войнова. Ол гиряны 151 хати кӧдірібіскен.
18 частығ хыстар 16 кг гиряны кӧдіргеннер. Мында Ширадаң килген чир-суғҷыбыс Люба Котюшева пастағы орынға сыххан. Ол гиряны 86 хати кӧдірібіскен.
18 частаң улуғлары 24 кг гиряны кӧдіргеннер. Ағбан пилтірі аймаанаң килген Дарья Давыдова чиңіс тутхан. Ол гиряны 30 хати кӧдірібіскен.
Хаҷан иреннер аразында марығ чарлалғанда, кӧрігҷілер аразында хайдағ-да пілдізі чох суум-саам пасталған. 18 часха читкелек ооллар аразында позының кӱзін сынирға 14 частығ Саша Пароходько сых килгенде, аны чиңіске кӧӧктіріп, «Пароход, тохтаба!.. Ам даа 10-ҷа хати кӧдірібіс!» кӧгліг хысхырыстар пасталғаннар. 18 часха читкелектер 16 кг гиряны кӧдіргеннер. Мында чир-суғҷыбыс Владимир Аланов чиңіс тутхан. Ол гиряны 151 хати кӧдірібіскен.
Хызылчар крайынаң килген Иван Редькин 18 частығлар аразында чиңіс тутхан. Ол 24 кг гиряны 126 хати кӧдірібіскен.
Улуғлар аразында Харатастың чуртағҷызы Кирилл Жибинов прайзын асхан. Ол 32 кг гиряны 103 хати кӧдірібіскен.
Хол пазысханы
Мында даа кізі кӧп чыылысхан, марығ уғаа хазыр парған. Алып-кӱлӱктер пастап оң холнаң, анаң сол холнаң кӱстерін сынап турғаннар. Аннаңар тус кӧп хорадылған. Уламох тиң кӱстіглер тоғас парзалар, утыс полбин, матап сіренҷеңнер. Махтаға Низан Магомедханов сыхханнаңар чарлалған.
Сыйыхтар читірерінде араласхан Хакасияның спорт министрінің пастағы орынҷызы Евгений Костяков.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА, Елена САГАТАЕВА, Анатолий СУЛТРЕКОВ Сомнар Максим АХПАШЕВТИ, Елена САГАТАЕВАНИ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы