ПОЗЫҢ ХЫЙМЫРАНЗАҢ, ПОЛЫЗЫҒ ПОЛАР ЛА
31.10.2017
Хабарлар
Амғы ниик ле нимес туста орындағы пос устаныстар кем хайди айлахтанча, іди чуртапча. Ӧӧркі бюджеттең нинҷе ахча позыдарлар, ол син не хорадығлар итчең оңдайлығлар. Удаа оларның постарының бюджеттері 9 айға ла читче. Анаң ӧдіске чуртирға килісче. Андағ-мындағ пӱдіріглер идердең, чыл сай итчеткен тыхтағ тоғыстарын даа чадап идіп алчалар. Тоғысчыларына чал ахчазын тузында тӧлеп полбинчалар. Харын даа, аймах кӧстегліг программалар тоғынчалар. оларзар кіріп алза, пірее ниме идіп алар оңдайлар пар.
Пу чағынғы чылларда аймахтарда наа пӱдіріглер парбинча тіп полбассың. Иссең, анда-мында город-аалларда пірее объект тузаланысха кирілгенін искірчелер. ол саринаң кӧстегліг программаларның тузазы харахха кӧріндіре. Пу туста кӱскӱ айлары аразына ниме идерге маңнанғанын паалирға чарир. Таштып аймаанда пӱӱл хайдағ ӧӧн тоғыстар иділгенінеңер чоохтап пирерге сағынчам.
ХЫСХЫ ХАТЫҒ СЫНЫХТИР
Иң пастап Таштып аймаа хысхызына хайди тимненіп алғанын чарыт пирерге кирек. Анзы пістің чуртапчатхан чылығ нимес чирібісте иң не сағыссыратчатхан сурығ нооза.
Килчеткен хысхы тусха хайди тимнен салғанын мағаа чарыт пирген Таштып аймааның устағ-пастаандағы пӱдіріг паза чурт политиказынҷа пӧліктің устағҷызы Виктор Николаевич ТРОФИМОВ:
- Хысхызына тимненіс пӱӱл алындағы чыллардаң пасха полбаан. Майдох чурт паза коммунальнай комплекстің объекттерін хысхыда сайбағлар чох тоғындырарынаңар ӧнетін чарадығ алылған. Олох туста толдырылҷаң тоғыстарның планы алылған. Аннаңар тимненіс ол план хоостыра апарылған. Пістің аалларда прай 65 котельнай саналча. Оларның санында чылығны суғ ізідіп пирчеткен 24 котельнай, 41-і, тізең, одыңнаң алай хара таснаң одынылчатхан пестер. Пу адалған объекттер прайзы тыхталған. Октябрьдаң олар чылығ пиріп пастабыстылар.
Ідӧк піс чылығ таратчатхан 7,3 километр сетьті, 29,2 километр суғ трубаларын паза 5,3 километр канализация сетьін тимнеп салғабыс. Суғ трубаларын тооза тыхтирға маңнанмаабыс. Іди Аң-чулда 20 метр халған, Пыдырахта - 95
метр. Октябрь тоозылғанҷа оларны даа идібізербіс тіп ізенчем.
Пістің кӧп квартиралығ туралар ӧӧнінде Таштыпта ла. Олар прайзы чылығ пирчеткен объекттерге піріктірілік. Кӧп квартиралығ тураларның прайзы хысхызына тимде. Пӱкӱлее чурт фонды 15,7 муң квадрат метрге читче. Прай пу тоғыстарны толдырарға 2 миллион 162 муң салковай хорат салғабыс.
Че чуртаста прай ла ниме піс хынғанни полбинча. Тоғыс тузында пірее сайбағ пол ла парча. Аннаңар піс хоза кирек пол парчатхан тиріглер тимде тутчабыс. Іди, чарытхы пирчеткен сетьтерде пірее сайбағ пол парза, піс табыраанҷа тоғындырыбысчаң 22 электростанция тимнеп салғабыс. Прайзы сыныхтағ иртібіскен.
Амғы туста піс котельнайларзар хара тас тартчабыс. Пӱкӱлее алза, 708 тонна пар. Ол 15 кӱнге чидер. Хысхызын хара тас аларға «Ягуар» ООО-наң чӧптезіг иділ парған. Ирткен чылда піс аннаңох тоғынғабыс. Ол саринаң чахсы палғалызыбыс пар.
Хакасияның Ростехнадзор тоғынҷылары пісте 5 октябрьда полғаннар. Прай саринаң сыныхтабызып, Таштып аймаа хысхызына тимдезін киречілепчеткен паспортта хол салыбысханнар.
Мындағ тимненіснең удурлапча Таштып аймаа хысхы тусты. Тоғыстарны чахсы ба, хомай ба толдырғанын соох сыныхтир.
ТАРБАҒАН СЫНЫН АС ПАРЫБЫСТЫЛАР
Ӱс чыл ирт парды Чыланнығдаң Харачулзар чол пӱдіріліп пасталғаннаң. Амды чолны Тарбаған сынынаң азырыбысханнар. Позыдылған 16 миллион салковай ағаа ла читкен тіпчелер. Ол 3 километрге тиңнелче. Чолның узуны 21,9 километр полар. Сағам 14 километр салыл парған. Килчеткен чылда пазох 4 километрге ахча позыдылҷаң осхас. Кирек піди парза, 2019 чылда Чыланнығдаң Харачулзар машиналығ пар килчедерге оңдай полар.
НАА ТУРАЛАР ХОЗЫЛЧА
Хайдағ даа орында чонның таңдағы кӱнге ізеніп чуртапчатханын наа пӱдіріглер киречілепче. Улам чӱректі кӧдірче, хаҷан аалларда иңзерілерге чит парған тураларның хыринда иптіг кӧрімніг, килкім тура харах кӧзіне тура тӱссе. Амғы туста пӱдіріг материалларынаң тудығ чоғыл нооза. Хынғаннары ікі дее хадыллығ тура турғызып алчалар.
Пу чылның 9 айына Таштып аймаанда 37 наа чурт тузаланысха кирілген. Ол 2546,8 квадрат метр пол парча. Пылтырғызынаң тиңнестірзе, илееде синдіре. 2016 чылда 20 тураа кӧп полған. Алнында кӧзіділген саннар ӧӧнінде кізілер постары пӱдірчеткен чурттарға теелче.
Аал чӧптерін кӧрзе, туралар саны чуртапчатхан чонның санынаң палғалыстығ. Кӧзідімге, Улуғ Сии, Индіркі Сир, Пыдырах аал чӧптері тиң арахтар, наа туралар саннары ідӧк тӧӧй. Пу 3 аал чӧбінде 4-ер чурт пӱдірілген. Ибіг аал чӧбінде 5 тура тузаланысха кирілген, Ар-бытта - 2 ле. Ноға-да тайғаа чағын аалларда чурт пӱдірерге тідінминчелер. Іди Мадырда паза Аңчулда пір дее сӧбіре наа тураа кірбеді. Иң кӧп пӱдірчелер аймах кінінде. Пӱӱл Таштыпта 16 тура тузаланысха кирілген.
Чыл тоозылғанҷа ам даа тус пар. Аннаңар наа чурт саны алыс парар тіп сағынчам. Піреезі позына наа чылға сыйых тимнепче полбас па? Паза Таштыпта 3 хадыллығ тура пӱдір парирлар. Чапчаң хайынзалар, чыл тоозылғанҷа тоғыстарын тоозыбызарлар даа. Іди полза, анда ла 10 азыра сӧбіре тура тойын идер.
Пісті іди ӱгрет салғаннар ба алай позыбыс андағбыс па, ноға-да хайдағ даа туста чуртазабыс, аны аар ла тіпчебіс. Че кӱстенген кізі хайдағ-да чоллар тааплача. Пӱӱн хазнабыс чахсы полызығ пирче. Аймах-пасха кӧстегліг программалар пар, ол санда чурт пӱдіріп алҷаң. Позың хыймыранзаң, полызығ полар ла. Тиктең нимес тіпчелер нооза, чатчатхан тастың алтынзар суғ ахпинча.
Автор :
Георгий КУНУЧАКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде