ТИКСӀ ТИЛІССЕР КӦСТЕГ
10.11.2017
Хабарлар
Хакасия пазы Виктор Зимин Саяногорск саринда пол килген. Ол, металлургтар городында «Ымай» этно-культура комплексін паза Майнада «Тол парған ізеністер» паркты кӧріп, Саяногорск - Майнадағы ГЭС - Нымырттығ автомобильлер чолын сыныхтаан. Хакасия пазынаң хада полғаннар Саяногорск пазы Леонид Быков, республиканың транспорт паза чол хонии министрі Александр Попов.
ЧОН ТЫНАНАРҒА КИРЕК
«Ымай» этно-культура комплексі Саяногорскта Ким суғ хазында орныхча. Аалҷыларны ол час ағас чызынаң удурлаан. Хакастарның ибіҷее, орыстарның туразы, сцена, одырчыхтар - прай ниме ағастаң иділтір. Ким суғзар паза аны кизіре орныхчатхан Ымай тағзар кӧрҷең площадкадаң чир-чайаанның уғаа сіліг кӧрімі азылча. Мындох наа музейнің ӧӧн матыры Ымай іҷе. Аның омазы ағас кӧзӧде киртіл партыр. Хайди таныхталған, андар ипчілер иркелерін арачылир сурыныснаң килчелер.
Прайзы даа пілче полар, Саяногорскта ӧӧнінде орыстар чуртапчалар, хакастар саны анда асхынах. Аннаңар орыс городта мындағ этно-культура комплексі пӱдірілчеткені уғаа поғдархастығ.
- Піс хакастарның чирінде чуртапчабыс, аннаңар оларның кибірлерін улуғлирға кирекпіс, - таныхтаан Саяногорск администрациязының культура пӧлиинің устағҷызы Евгения Шкрум. - Пу комплексте ідӧк орыстарның паза казактарның культуразын кӧрерге чарир. Чон аразында культура музейі сабланча. Мында аймах ӱлӱкӱннер иртірчебіс.
Саяногорск пазы Леонид Быковтың чооғынаң, «Ымай» музей комплексі городтың танығлығ орны полар. Аның сӧстеріне Виктор Зимин хоза чоохтанған:
- Муниципалитете хайдағ даа сидіксіністер полза, ӱлгӱ алнынзар парча. Тиксі тиліссер кӧстег алча, че, андағ даа полза, улам на кӧп ниме идер сағыс пар.
Аннаң андар ӱлгӱдегілер Майназар тибірееннер. Анда олар Майна посёлоктың танығлығ орнынаң танысханнар, ол «Тол парған ізеністер» паркы. Яблоко скульптуразы аалҷыларның хайиин позынзар ырахтынох тартчатхан. Амды ол фрукт аалның тании полча. Ідӧк улуғ нимес паркта сіліг одырчыхтар турғызыл партыр. Аймах мероприятиелер иртіреріне сцена пар. Посёлок чуртағҷыларының таниинаң, хаҷан-да анда, аал ортызында, кӧрімі чох хоол чир полған. Аалдағы чонның тынанар даа паза аймах ӱлӱкӱннер дее иртірер орны чох полған. Амды, кирек алыс парғанда, чонның кӧңні дее алысча тидірлер.
Таныхтирға кирек, «Ымай» этно-культура комплексі паза Майнадағы парк проекттерні чуртасха кирерге «РУСАЛ» компания полысхан. Ол металлургтар городының ӧӧн полысчызының пірсі тізе, пір дее саба полбас. Ідӧк Хакасия пазы «РУСАЛ» компаниянаң пірге тоғынардаңар чӧптезіг алған. Аны хоостыра Саяногорскта олған площадкалары пӱдірілчелер. Оларның пірсінде Виктор Зимин пол килген. Аймах-пасха ӧңніг пӱдіріглер республика пазын чӧпсіндіргеннер.
- Мындағ ойнаҷаң орыннарзар кӧре, олғаннар ӱчӱн ӧріністіг. «РУСАЛ» компанияның устағ-пастаана улуғ алғыс, чонға кирек программаларны чуртасха кирчеткен ӱчӱн, - таныхтаан ол.
«РУСАЛ» компанияның Хакасиядағы устағҷызының полысчызы Евгений Молодняковтың чооғынаң, Заводской микрорайондағы олған площадказында 36 пӱдіріг турғызылар. Ол аймах чилеңместер, чылҷаң тағыҷахтар паза даа пасха ойнаҷаң комплекстер.
- Пу чӧптезіг хоостыра чайғызын олған-саарбахтар спорт школазында тыхтағ тоғыстары иділген, 10-ҷы микрорайонға тасхархы чарытхы тартылған. Заводской паза Ленинградскай микрорайоннарда олған площадкалары турғызылар, - чоохтаан Евгений Молодняков.
ТЫХТАҒ ТОҒЫСТАРЫ
Майнадағы «Тол парған ізеністер» паркында республика пазы Виктор Зиминзер орындағы чон пастырған. Оларның пірсі - Нина Боус. Ол кӧп хадыллығ тураларда тыхтағ тоғыстары иділіп пасталған ӱчӱн алғызын читірген.
- Турабыстың істі-тастын, хырын прай нааҷылап парирлар, - ӧрінізінең ӱлескен улуғ частығ ипчі. - Тураларны нааҷылап пастаанда, прай аал ӧңнен сыхханға тӧӧй. Сірерге улуғ алғыс аның ӱчӱн. Анаң аал чуртағҷызы Нина Боус Хакасия пазын ибін кӧрерге хығырған.
- Мында ырах нимес, - чӧптеен ол.
Виктор Михайлович маңзыраан даа полза, тоғыр полбаан. Ікі хадыллығ турада пӱдірігҷілер ам даа хайынчатханнар.
Хай пірее искіріглер хоостыра, пӱӱнгі кӱнге Майнада ла 42 турада тиксі тыхтағ тоғызы иділген, 120 турада, тізең, иділер. Хакасия пазының чооғынаң, ол тураларның чуртазы 20 - 30 чылға узарадылған. Чон ол программаа киртін сыхханын ідӧк тӧлеглер кірчеткені киречілепче - ол 86,4 % тиңнелче.
Пу чорыхтың ӧӧн пӧгіні - Саяногорск - Майнадағы ГЭС - Нымырттығ чолны паалиры. Хайди Виктор Зимин таныхтаан, ол чол хоостыра хомзыныстар удаа поладыр. Аннаңар ол хар чағанҷа аны сыныхтирға чаратхан. Республиканың транспорт паза чол хонии министрі Александр Поповтың искіриинең, пӱӱл чайғызын ол чолда оймахтар чабарынҷа тоғыстар апарылған. Аннаңар амды чол тың на тӧбін кӧрінминче, че, андағ даа полза, хай пірее орыннарда наа асфальт салары киректелче - тиксі 24 км. Сананыстар хоостыра, ол 120 - 140 млн салковайға тур парар.
Хакасия пазы ікі-ӱс чыл аразына ол чолда тыхтағ тоғызын ит саларға пӧгін турғысхан. Че аны ідӧк пасха сурығ сағыссыратхан. Саяногорск - Майнадағы ГЭС - Нымырттығ чолда удаа саайлар поладыр. Итсе-де, ол даа кӱнде чол тастыхти илееде «уғзалых» машина турчатхан.
- Чоллар нааҷылал парза, чон улам на хал чӧрер, - чӱрексеен регион пазы. Аннаңар ол республиканың транспорт паза чол хонии министріне ГИБДД тоғынҷыларынаң хада, ол чолны кӧріп, ноға удаа саайлар полчатханын іле сығарарға чахаан, кирек полза, ол орында машинанаң табырах чӧрерге чаратпиныбызарға чӧптеен Хакасия пазы.
Ідӧк Виктор Зимин Саяногорск - Майна чолзар хайалардаң тастар тӱсчеткен кирекке хайығ айландырған.
- Киҷеедең ала сағыбаан саай режимі суурылған, тастар хыйа алылғаннар, тӱсчеткен тастарны тутчатхан сеткалар турғызылғаннар. Амғы туста ол чирлерде істезігліг тоғыстар апарылча. Неделя тоозылғанҷа салтар иділер, - искірген Александр Попов.
Ӱр ниместе Саяногорсксар кірчеткен чол наа асфальтнаң чабылған. Пӱӱл металлургтар городына ол пӧгіннең 25 млн салковай позыдылған, че марығ хоостыра подрядчик табылбаан. Андағ даа полза, республика пазы ол ахчаны городха артызарға чаратхан. Соңа чылда тыхтағ тоғыстары узарадылза, ол ахча андар позыдылар.
Автор :
Екатерина ИНДЫГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы