МАЛ ӦСКІРҶЕҢ КОМПЛЕКС ТОЛДЫРА KӰ3IHEҢ ТОҒЫН СЫХТЫ
21.11.2017
Хабарлар
ХАКАСИЯНЫҢ ПАЗЫ ВИКТОР ЗИМИН, ӦӦРКІ ЧӦП КНЕЗІ ВЛАДИМИР ШТЫГАШЕВ, ПРАВИТЕЛЬСТВО ПАЗА ӦӦРКІ ЧӦП ТОҒЫНҶЫЛАРЫ ШИРА АЙМААНДАҒЫ НАА ЧИР ААЛДА ТОҒЫС ЧОРЫҒЫНАҢ ПОЛ КИЛГЕННЕР. АНДА ОЛАР «ЦЕЛИННОЕ» ООО-ның МАЛ ӦСКІРҶЕҢ КОМПЛЕКСІ АЗЫЛҒАНЫНДА АРАЛАСХАННАР, ІДӦК 14 ПАЗА 15 №№ ОРТЫМАХ ШKOЛАЛАРДА ПОЛҒАННАР.
НАА ЧИР ААЛНЫҢ 14 № ШКОЛАЗЫ ТИКСІ ТЫХТАҒ ТОҒЫЗЫН КИРЕКСІПЧЕ. ТИКСІ ТЫХТАҒ ТОҒЫСТАРЫНА ПАЗА КИРЕКТЕЛЧЕТКЕН ОБОРУДОВАНИЕ САДЫЗАРЫНА, АЗЫНАДА САНАНЫСТАРҶА, 70 АЗЫРА МИЛЛИОН САЛКОВАЙ КИРЕКТЕЛЧЕ. АМҒЫ ТУСТА ПУ ШКОЛАДА 193 ОЛҒАН ӰГРЕНЧЕ. ПАСТАҒЫ ЛА КЛАССТА - 37 ӰГРЕНҶІ, ЧЕ 10-11 КЛАССТАРДА - 8 ЛЕ ПАЛА. НАА ЧИР ААЛ ЧУРТАҒҶЫЛАРЫНЫҢ ХАЙ ПІРЕЕЗІ, ОРЫНДАҒЫ ШКОЛАНЫҢ ӰГРЕДИИНЕ ЧӦПСІНМИН, 10-11 КЛАССТА ӰГРЕНЧЕТКЕН ПАЛАЛАРЫН ШИРАЗАР АЛ ЧӦРЧЕ.
Школа 1956 чылда пӱдірілген. 1976 чылда школаа спортзал паза класстар хоза пӱдірілгеннер, хайзыларында пӱӱн пасталығ класстар ӱгренчелер. 2012 чылда Ағбандағы идінҷек Юрий Ретс, школаны сыныхтап, толдыразынаң тоғын полбинчатханнаңар искірген. Пастағы паза ікінҷі хадыллар аразындағы пӱдіріглерні нааҷылирға кирек. Аннаңар пір кабинетті паза ікінҷі хадылындағы коридорның чамдығын чабысхабыс. Школаның тиксі тыхтағ тоғызын иртіреріне проект-смета пічіктері тимде, - таныхтаан школа директоры Оксана Синяк.
Оксана Синяктың чооғынаң, школада ӱгредіг чахсы апарылча. 2017-2018 ӱгредіг чылының пастағы четвертьін ӱгренҷілернің 42 проценті «4»-«5» паалағларға тоозыбысхан.
Хакасияның пазы Виктор Зимин пӱдіріг паза чурт-коммунальнай хоных министрі Валерий Келинге тиксі тыхтағ тоғыстарын иртіреріне проект-смета пічіктерін, школа хайдағ тыхтағ тоғызын кирексіпчеткенін сыныхтабызарға паза салтарлар тимнебізерге чахаан. Хакасия пазы 14 № школаа киректелчеткен оборудование аларын позы сыныхтағда тударбын тіп молҷаан.
14 № школадаң ырах ниместе 15 № школа-интернат орныхча. Виктор Зимин андар сыныхтағнаң пар килгенӧк. Пу школа кічіг арах, че тастындағы даа, істіндегі дее кӧрімі иптіг. Школада улуғ, чарых столовай, хайзында ас-тамах тимнеҷең оборудование пар, азыранчатхан пӧлікте наа столлар паза стуллар турғлапчалар. Столовайда ікі школаның ӱгренҷілері азыранча. Анда салаттарнаң паза пасха даа аймах-пасха ас-тамахнаң азырапчалар.
Нинҷе-де чыл мының алнында республика бюджеді пу школаа тыхтағ тоғызын иртіреріне ахча пирген. Андада чылығ пирҷең система, спортзал, тасхын чӧрҷең орыннар тыхталғаннар, чарытхы эмектері паза кӧзенектер алыстырылғаннар.
Хакасияның ӱгредіг паза наука министрі Лариса Гимазутина ікі школаны пір школаа піріктірібізерге чӧп пирген.
- Школаларны піріктірібіссебіс, пір столовай, библиотека паза имнег кабинеді полар. Анзы 14 № школаның тиксі тыхтағ тоғызына ахча ӱзӱрлеп алар оңдай пирер, - теен Лариса Гимазутина.
Хакасияның пазы пу чӧпнең чарасхан паза, ӱгредіг паза наука министрінзер айланып, килер чылда чайғызын школада тиксі тыхтағ тоғызын пастирға чахығ пирген.
Орындағы чуртағҷылар, Наа чир аалзар Хакасия пазы килерінеңер піліп алғаннарында, сағыссыратчатхан сурығларынаң тоғазарға ӧнетін килгеннер. Иван Хромушин Виктор Зиминзер суғ суриинаң айланған. Тынағдағы кізі пу аалда 30 азыра чыл чуртап салған, 20 чыл орындағы совхознаң устаан. Мының алнында Заречнай орама чуртағҷылары суғны аттығ тазыҷаңнар. Иван Александровичтің кӱстенізінең ол орамада скважина сабылған. Че 30 чыл аразына ол тың иргілен парған. Амды 224 чуртағҷы суғ чох халған. Суғ чохтарның 65 проценті - тынағдағылар.
Иван Хромушин республика пазынаң пу ағырсымнығ сурығны пӧгерге полыс пирерге сурынған. Наа чир аал чӧбінің кнезі Олег Чепелиннің таниинаң, пу орында суғ пирҷең пӱдіріг пар, че аны чылығлирға киректелче. Ол тоғысха 293 муң салковай кирек. Че Иван Хромушин аал чӧбі кнезінең чараспаан. Суғ алҷаң башня паза Заречнай орамада ӧрт ӱзірҷең гидрант хайди даа турғызарға киректелчеткеннеңер чоохтаан.
Хакасияның пӱдіріг паза чурт-коммунальнай хоных министрі Валерий Келин Иван Хромушиннең чарасхан паза пу орамазар суғ пирҷең сетьті аал ортызында орныхчатхан суғ алҷаң башнядаң тартыбызарға, скважинада, тізең, суғ арығлаҷаң пӱдіріглер турғыс саларға кирек тіп таныхтаан. Амғы туста пу аалдағы ісчеткен суғда нитраттар кӧп пары сығыс килген. Хызылчардағы фирма, суғны сыныхтаанда, андағ салтарлар пирген. Аннаңар суғ арығлаҷаң пӱдіріглер хайди даа кирек. Хакасияның пазы, Валерий Келиннең чаразып, пу сурығны хайди даа чағынғы туста пӧгербіс тіп молҷаан.
Наа чир аал чӧбінің ӧӧн бухгалтері Татьяна Морозова республика пазынзар айланғанох. Ол аалдағы ФАП-ха табырах полызығ автомобильі хаҷан пирілерінеңер сурған. Хакасияа наа автомобильлер пирілгеннер. 2017 чылның ноябрьы тоозылғанҷа оларны пічікке кир салзалар, Наа чир аалға табырах имнег полызии автомобильі пирілер.
Школаларда пол киліп, Виктор Зимин «Целинное» ООО-ның мал ӧскірҷең комплексінзер парған. Комплекстің пӱдірии 2015 чылда пасталған. 2016 чылда аның пастағы чардығы азылған. 16 ноябрьда, тізең, комплекстің ікінҷі чардығын асханнар. Хакасияда «Целинное» ООО інектер ӧскірчеткен иң улуғ предприятие полча. Пӱӱнгі кӱнге анда саалчатхан на інектернің саны 2 муң пасха чит парған, кӱнде 25 тоннаҷа сӱт саалча. «Целинное» ООО-ның директоры Владимир Санниковтың чооғынаң, предприятие інек санын 3 муңа теере ӧскірібізерге, мал сохчаң цех азыбызарға паза «Борец» ООО-да мындағох мал ӧскірҷең комплекс пӱдірібізерге пӧгінче. Аал хонии предприятиезі симментальскай порода інектер ӧскірче. Мал ӧскірҷең комплекс 1100 пас малға кӧріл парған. Пӱдіріге чарым миллиардча салковай хорадылған. Виктор Зимин, наа комплексті кӧріп алып, Владимир Санниковха чахсы тоғынчатханы ӱчӱн алғызын читірген.
- Хакасияда мындағ устағҷылар пары ӧріндірче. Олар, сидіксіністерні тобырып, мындағ улуғ объекттер пӱдірчелер. Владимир Николаевич тӧрт хоныхты пик азахха турғыс салған. Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозына мал ӧскірҷең комплекс пӱдіриине хорадылған ахчаның чардығын айландырарға килер чылда хоза ахча пирілер, - таныхтаан Виктор Зимин.
- Тархында пу уғаа танығлығ кирек. Халғанҷы 30 чыл аразына Хакасияда мындағ улуғ аал хонии объекті пастағызын на азылды. Аал хонии ниме-ноо сығарызы ӧсчеткені ӧӧні полча. Владимир Санниковты, прай нандырығны позына алып алған ӱчӱн, улуғлапчам, - сағызынаң ӱлескен Хакасияның Ӧӧркі Чӧп кнезі Владимир Штыгашев.
«Целинное» ООО-да мал ӧскірҷең наа комплекс азыл парғанда, андағы тоғынҷыларның тоғыс оңдайлары даа алыс парған. Анзын піліп алар ӱчӱн, інек сағҷаң Марина Божендаеванаң чоохтазып алғам.
- 1998 чылда, 9 класс тоозып, пу предприятиезер інек сағҷаң полып тоғынарға килгем. Ол тустаң кӧп ниме чахсы саринзар алыс парған. Пістің тоғызыбыс нииктелген. Амғы тустағы наа технологиялар чуртасха кирілчеткені ӧріндірче. Тоғынарға даа ниик. Піс, інек сағҷаңнар, інектерні кӱнде ӱс хати саапчабыс. Чал ахчазына хомзынминчам, чахсы паза тузында тӧлелче, - таныхтаан Марина Божендаева.
Хакасия пазы Наа чир аалда пол килген соонда, чуртағҷыларның ағырсымнығ сурығлары пӧгілеріне ізеніс пар. Виктор Зимин ікі чыл аразына 14 № школада хайди даа тиксі тыхтағ тоғызы иділер паза аалда суғ сурии пӧгілер тіп ізендірген.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА, сомнар Максим АХПАШЕВТИ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде