ТИЛІС НАА САҒЫСТАРДАҢ ПАСТАЛЧА
23.03.2018
Хабарлар
Ӱлгӱ. Хакасия пазы Виктор Зиминнің устаанынаң республика правительствозының теестегі чыылии ирткен, хайда пу чағыңда апарар тоғыс сурығлары ӱзӱрілген.
Россия президентіне табығларда араласхан паза ӱн пирген хоостыра Хакасия чахсы салтарлар кӧзіткен: ӱн пирер праволығ чуртағҷыларның 65,87% табығларда араласхан, оларның 69,16% ӱнін Владимир Путинге пирген. Россия чонына иң нандырығлығ табығларға тимненер паза аны иртірер тоғыста ӧткін араласханнар республиканың паза федеральнай министерство-ведомстволары, город-аймахтарның, аалларның устағ-пастаа. Хакасия пазы алынҷа хайығны табығлар амыр ирткеніне айландырған. Право хайраллаҷаң органнарның тоғызын таныхтап, оларға улуғ алғызын читірген. Ідӧк Виктор Зимин республиканың СМИ тоғынҷыларын алғыстаан.
Амды республика устағ-пастаа Хызылчардағы экономика форумына ӧткін тимненіп пастир. Форум Хызылчарда 12 - 14 апрельде иртер. 2018 чылда аның ӧӧн сурии - Кимдегі экономика зоназын тӧстирі. Пу наада Хызылчарда республиканың экономика тилізі министрі Татьяна Пауль Хызылчар крайының паза Туваның экономика ведомство устағҷыларынаң тоғасхан. Министрлер форумны иртірерінҷе паза экономика зоназын тӧстирінҷе сурығларны ӱзӱргеннер. Татьяна Пауль чорыхтаңар паза форумға тимненіс хайди парчатханнаңар искірген.
Ӱс регион, чӧптезіп, регионнар аразындағы хабазығларха чӧптер тимнирінҷе тоғысчы ӧме тӧстирге чараттыр. Тоғысчы ӧме ол чӧптернең Россияның экономика тилізі министерствозынзар сығар. Ағаа хоза, федеральнай министерство регионнарда пірге экономика зоназын тӧстирінҷе наа сағысты чуртасха кирерінде пастағҷыларға сала «пойли» тудынарға чараттыр, аннаңар чӧптернің кӧбізіне чарадығ алып аларға ізеніс пар. Форумда транспорт инфраструктуразын тилідерінҷе улуғ чыылығ иртер, хайда Хакасияа теелчеткен ікі сурығ ӱзӱрілер: тимір чол инфраструктуразын тилідері паза Кемеров облазынзар автомобиль чолын пӱдірері. Аннаң пасха регион устағ-пастаа хада-пірге тоғынардаңар нинҷе-де чӧптезігде хол салар. Кӧзідімге, Россияның тимір чоллары тиксі 29 миллиард салковайға инвестиция идердеңер чӧптезігде. Тиліс сурығларынаң пасха форумда инвестиция проекттерінің кӧзідии иртер. Сағыс пар регионның чон культуразының ис-пайын кӧзідерге. Хакасияның делегациязына 50 азыра кізі кірче.
- Хызылчардағы экономика форумы - ол федеральнай кіннең чоох алызарға уғаа чахсы орын, чоохтасчаң сурығлар даа кӧп: идінҷектерге, предприятиелерге ниик паалығ чарытхы, налог льготаларын пирері, - айланған правительство кізілерінзер Виктор Зимин. - Экономика форумы - ол транспорт тилізі, ниме-ноо сығарызы ла нимес. Хайдаң пӧзік сығарыс полар, тоғынҷылар хазых чуртас апарбазалар, спортнаң айғаспазалар алай культура-тынағ оңдайлар чох полза. Алынҷа хайығны аал хонии паза аалдағы инфраструктура тилізі киректепче. Форумда аймах-пасха сфералар сурии ӱзӱрілче, аннаңар прай ведомство-министерство устағчыларын аралазарға хығырчам.
Хакасия пазы Виктор Зимин Боград аймааның тилізіне чағынғы 2-3 чыл улуғ хайығ айландырарға, аның тилізінҷе алынҷа программа тимнирге киректеен. Амды кӧстегліг министерство-ведомстволар пу районның сурығларын иң пастағылар санына кирерлер, ползын ол пос киреенең айғасчатхан кізі, фермер алай пірее социальнай пӱдіріг. Ідӧк Виктор Зимин пӱӱл кічіг паза ыраххы аалларны хайраллирынҷа паза тилідерінҷе республика программазының тоғызы тоозылчатханына хайығ айландырған. Че ол аны аннаң андар узарадарға чӧптепче, хай пірее хабазығларны наа оңдайларға алыстырып. Республика пазының кӧрізінең, тура хырын нааҷылирына паза маллар ӧскірерге пирілчеткен хабазығны артыс саларға чарир. Ол аймахтар паза ааллар пастарына чӧптер тимнирге чахаан, хайзылары муниципальнай пӱдістер форумында ӱзӱрілер.
Часхы чылығ кӱннерінең ӧріндіріп пастапча, че аннаң хада суғ тазарына паза ӧрттер сығарына хорғыс пар. Аннаңар чылдаң чылға Хакасия устағ-пастаа чонны сағыбаан саайлардаң арачылирына улуғ хайығ салча.
- Пу сурығлар чонға хорғыс чох поларына кӧнізінең теелчелер. Оларның чуртазын паза хазиин хайраллиры - прай синдегі ӱлгӱ устағҷыларының, муниципальная пӱдістер, ааллар пастарының пӧгіні. Орыннарда сизіндіріг тоғыстарын алынҷа хайыға аларға кирек, - таныхтаан Виктор Зимин.
Хакасия пазының орынҷызы Владимир Крафттың искіриинең, Ағбан суғ хастада ікі хорғыстығ орын таныхталған: Хубачар паза Абаза хыринда, хайда пус турыбызарға айабас. Тулғорлар полдыртпас ӱчӱн, хай пірее орыннарда пусты чара чачырадарына тимненчелер. Ідӧк улуғ тоғыс дамбаларны сыныхтирынҷа, тыыдарынҷа паза нааҷылирынҷа парча. Владимир Крафт тайғада хар сині сыныхталчатханын таныхтаан. Пӱӱнгі кӱнге аның тиреңі ирткен чылдағызынаң 50 сантиметрге асхынах. Суғның сині сағам 33 орында сыныхталча, тӱрчедең хоза анҷох орында сыныхтағ иртірілер. Аннаң пасха сыныхтағ суғдаң арачыланҷаң 133 пӱдірігде апарылар. Чонны сағыбаан саайдаңар сизіндірҷең системаларны турғызарынҷа тоғыс узарадылча. Суғ инер тусха ӧӧн техника Абаза городта орнығар. Ӧӧн тоғыстарны толдырҷан тоғынҷылар пар, ГСМ читкіҷе алылған.
Пӱӱл ӧрттерні сығардырбас ӱчӱн апарылчатхан тоғысты хазна синінде алылған чарадығлар нииктепче: 2015 чылда Россия Правительствозы хуруғ отты ӧртирге чарадылбинчатханнаңар чарадығ алған, 2017 чылда - парчатхан транспорттаң (машинадаң, поездтең) кӧйчеткен тамкы алай спичка тастирға, чоллар хыринда ізіг кӱл тӧгерге чарадылбинчатханнаңар чарадығ. Хакасия чуртағҷыларына ӧрт ағылчатхан чобағлардаңар чоохтирға кирек чоғыл, че артых нимес. Пӱӱл ідӧк чир-чайаанзар чол чабылар, город-аалларда паза дачаларда сӧп-сап ӧртеен ӱчӱн хатығластар полар. Че иң пастағызын, хайдағ даа кізі от тамысчатса, аннаң салбыр тузаланза, хайдағ салтарларға ағылчатханын пазына сиирт саларға кирек.
Хысхызын город-аалларда, чоллар хыринда, уламох чон кӧп чӧрчеткен орыннарда сӧп-сап кӧп чыыл парған. Амды, чылығ кӱннер чирні хар чорғанынаң позытчатханда, сӧп-сап харахха тасталча. Хакасия пазы коммунальнай хоныхтағыларға, субботниктерні сағыбин, амох ибіркі чирні арығлирға чӧп пирген.
Кӱн суриина ідӧк таарығ тузына тимненіс хайди парчатханы сығарылған. Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министрі Александр Башков пу кӧстеге 46 миллион салковайға хабазығ тузында пирілген ӱчӱн алғызын республика устағ-пастаана читірген. Ол ахчаа хыраҷылар, 312 фермер паза предприятие, ГСМ, удобрение паза ӱрен алып аларлар. Техника 85% тимде полтыр.
- Ирткен чылдағы сидіксіністерге урунмас ӱчӱн, хырачыларға кӧстегліг хабазыға - тоңастығларны чығӌаң техника аларына - пӱӱл хоза ахча пирерге сӧс пиргебіс, молӌағны толдырарбыс, - таныхтаан Виктор Зимин.
Тоңастығларны тузында чыырына хайдағ кӱн турчатханы теелче, че техника чидіспинчетсе, тоғыс чахсы даа кӱнде майың парар. Сағыбаан саай салтарларын чох идеріне хыраҷыларға хонҷых регионнардағы хоныхтардаң техника сурирға килісче. Аннаңар республика устағ-пастаа ӧзімнернең айғасчатханнарға техника аларға хабас пирерге чаратхан.
Чыылығны тоозып, Хакасия пазы Виктор Зимин прайзын Чыл пазынаң алғыстаан паза прай пастыхтарны республика ӱлӱкӱнінде аралазарға хығырған. Чыл пазы чонны піріктірчеткен ӱлӱкӱннернің пірсі полча теен республика устағҷызы паза аны иртірерінде ікі чиит устағҷаа ӧткін хайынарға чахығ пирген: национальнай паза территориальнай политика министрі Михаил Побызаковха паза чииттер киректерінҷе хазна комитедінін кнезі Татьяна Борисоваа.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде