ЧИИТ ХООСЧЫНЫҢ ЧАЙААЧЫЗЫ
20.08.2021
Хабарлар
Кӧзідіг. Асхыс аймааңдағы культура туразында чиит хоосчы Олеся Боргоякованың тоғыстарының кӧзідии ирткен
Культура туразының пӧлиинде чайаачы хыстың нинҷе-де тоғызы турғызылған. Олеся Боргоякова хоостарын сюрреализм кӧстегҷе чайапча. Пір тоғызы хайиимны уғаа тың тартхан. Анда чиит оолнын омазы хоостал парған, че сырайынын сол саринда тирең хуйу полған. Олеся пу тоғызын піди чарыт пирген:
- Оң саринда мин оолның сырайын хоостап салғам. Наа ла танысхан кізіні иң пастағызын тастындағы кӧрімінең паалапчабыс нооза. Сол саринда мин кізінің чуртасха кӧрізін кӧзіт салғам. Полған на кізінің сағызын піліп аларға сидік. Оолның пір саринда худайлар турчалар, олар матырны аймах киректерге кӧӧктірчелер. Минің кӧрізімнең, кізінің хылии порттаңар, ол хомай киректерге тартылча. Сағынчам, худайлар полған на кізінең устапчалар, че піс кізіні позын хомай киректерде пыролапчабыс, - чоохтапча Олеся. - Мин 2016 чылдаң сығара кафелерні чазап пастаам. Аннаң сығара живопиське тартылғам. Пу хоостар пылтыр чайалғаннар. Кічігдең сығара сюрреализм мині чапсытхан. Ӱзінҷі класста ӱгренчеткенімде, учебник пастыра Сальвадор Далинің «Тус» хоозынаң танызып алғам. Пу кӧзідіге ӧӧнінде хара-ах ӧңніг хоостарымны сығардым. Оларны 2020 чылда чайаам. Хара хынған ӧңім полча. Кӧбізі аннаң хорыхча. Каземир Малевичіің «Хара квадрат» хоозы саңай хара нимес. Ол кӧп ӧңніг сырларнаң хоосталған. Хара ӧң - чуртасха алынча кӧріс. Че, ачырғасха, хара сырларға мині пабамның ах чарыхтаң парыбысханы тартхан.
Хайди таныхталған мероприятиеде, амғы живописьте сюрреализм Францияда ирткен вектің 20 чылларында тӧреен. Кӧні тілбестезе, сюрреализм - сын чуртасты паза тӱстерні піріктіргені, тирең орныхчатхан сағыстарға тӧстеніп чайааны.
Олеся Боргоякова Ағбан городта тӧреен. Н.Ф. Катановтың адынаң Хакас хазна университедінің филология паза культуралар аразыңдағы палғалыс институдын, ағаа хоза Хызылчардағы полызығ сферазы паза пос кирее колледжін художник-модельер специальностьча тоос салған. 2013 чылда Олеся живопиське тартыл сыххан. Чиит хыс Леонид Николаевич Канзычаковтың холында ӱгренген. 2017 чылда Каратановтың адынаң Хоос школазының курстарына чӧрген. Ідӧк Олеся аймахтағы культура кініндегі «Арабеск» теелбек ӧмезінің паза «Кӱн чахайағы» ансамбльның араласчызы полған. 2019 чылда Хызылчарда «Мисс Абахай» атха турысхан. Анын соонаң «Азия-Сибирь» регионнар аразындағы чайаачылар мариинын финализі полыбысхан. Олесяның чайаачы тоғыстарының пастағы кӧзідии Хызылчарда ирткен.
Чиит хоосчыны алғыстирға Асхыс аймаа администрациязының культура управлениезінің пастых орынҷызы Артур Мамышев сыххан.
- Пу хоостарда іле кӧрінче, Олеся чонының культуразын, кибірлерін, тархынын чӱреенде ал чӧрче. Пу тоғыснаң айғасчатхан ӱчӱн ағаа алғызым читірчем, чайаачы тоғызы улам тилізін. Пу хоостарның чыындызы мыннаң мындар хозыл турарына, піс улуғ залларда чыылызарына паза муңарлап хоостарыңны кӧреріне ізенчем, - таныхтаан Артур Васильевич.
Ідӧк Асхыстағы чайаачы олғаннар школазының ӱгретчізі Леонид Канзычаков ӱгренҷізін алғыстаан.
- Олеся чайаачы чолын пістің школада пастаан, че мында олӱр нимес ӱгренген. Аның алғым чайаачызы андадох кӧрінген, ол аймах кӧрістіг полчатханы пілдірген. Ол уғаа чапсых кӧстег таллап алғаны ӧріндірче. Иң саблығ хоосчы-сюрреалист - Сальвадор Дали. Олеся аның чолын таллап алған. Чапсых хоостарыңнаң кӧрігҷілерні, ӱгретчілеріңні хайхат. Хоостарың ӧӧнінде хара-ах ӧңніглер, аннаңар чарых ӧңнернең хоостирга хорыхпа, - алғаан ӱгретчізі.
Алғыстас сӧстері соонаң кӧрігчілер тӱстернің, чазыттығ сағыстарның тилекейінзер кіргеннер. Оларға улуғ нимес ойын кӧзіділген, ол чиит хоосчының тоғыстарына тӧстеніп турғызылған.
Пурунғылар чолы парчатхан чазыда пасхаҷыл ізік азыл парған. Андартын Айғо хыснаң Акай оол сыхханнар, олар пеер килгеннеріне уғаа ӧрінгеннер.
Кинетін Айго сіліг ӱннер ис салған. Хыс, кӧглерге аптат салып, ол ӱннернің соонҷа учух парыбызарға сағыныбысхан, че худайлар аны тохтатханнар. «Ӧлім ӧтіре парарға килізер» тееннер ӧӧркі чайааннар. Іди хыстын худы кӧгнің соонҷа учух парыбысхан, позы хыс чахайахтарға айлан парған.
Іди Акай чобағ ниме полчатханын піліп алған. Чылларнаң аххан харах частары хара суға айлан парғаннар.
Худайлар, оолға айап, хызынаң тӱзінде тоғазып аларға чаратханнар. Хызы аннаң сурынған:
- Акай, мині сағызыңда халғыс сал. Пу чирде чалғызан халып, пістің ӱчӱн чурта. Ниме дее полза, мині чӱрееңде ал чӧр. Пичелге тӱспе, мағаа синің чобааң теелче, - сурынған Айго.
Іди Акайның чӱрее амырап парған, анда пастағы чалын - От ине - тӧреен. Аннаң сығара, улуғ чил ӱбӱрзе, тағ ээзі апарыбысхан хуттарны тілеп, ол чалын матап кӧй сыхча. Олох туста Хара суғ прай чирче ах сыххан. Андартын сіліг хыс сых килген. Хыс Акайға теен:
- Мин От ымай полчам, сині полған на чобағдаң арачылирбын. Худайлар пичеліңні амырадарға ысханнар. Сарынымны ис, андада сағаа ниик полар.
Аннаң сығара хамнар от тамысчалар, аны сыйлапчалар. От ымай ызых чалынны хаҷан даа ӱзірбес. Акай, тізең, отха сарыннар толдырар, отнан пасхаларынаң ӱлес турар. Аннаң сығара Акай прай кӧңнінең сарыннар толдырча, аның сағызында хынған хызы Айго хаҷанға даа халған.
Акайның чобаанда тӧреен Хара суғ, чалбах паза тирең полып, алтынзархы чирзер, хайда кӱн чарыбинча, хайда сыбыра хараа полча, читкен. Хайди тидірлер, анда тыны чох тӱстер чуртапча, ол чирнің ээзі - кӱстіг Ирлік Хан. Аны чабал киректернін худайына санапчалар, ол, кізілерні хомай киректерге тартып, оларны хатығлапча. Аны амырадар ӱчӱн, хамнар сыйыхтар читірчелер. Ирлік Хан, удур-тӧдір хынысчатхан ікі кізіні пу чирзер тӱзіріп, оларның хынызын сыныхтабызарға сағыныбысхан. Іди ол сын хыныс ӧлімнең дее кӱстіг полчатханын піліп алған.
Таныхтирға кирек, пу ойынны Татьяна Чертыкова турғысхан, ол ідӧк кӧзідіг залын чазаан. Кӧзідігнің халғанҷызынзар Олеся Боргоякова чоох тутхан.
- Пеер килгеннерің ӱчӱн прайзыңарға алғызым читірчем. Арса, сірерге мероприятие уғаа харасхы, чобағлығ пілдірген. Татьяна Григорьевна Чертыковаа паза мында араласхан ӧмее улуғ алғызым читірчем. Дмитрий Евгеньевич Сафьянов сіліг кӧглер толдырған. Улуғ алғыс ічеме, аның полызиинаң мин институтты паза колледжті тоозып алғам, - алғызын читірген хоосчы.
Автор :
Антон ЧЕРТЫКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы