ХЫРҒЫСТАРНЫҢ АЛАЙЫНДА -ХАКАСТАРНЫҢ ПАЙУН ӦМЕЗІ
08.10.2021
Хабарлар
Культура. Ӱр ниместе В.Г.Чаптыковтың адынаң Хакас филармониязының «Ӱлгер» пайун ӧмезі Хырғыс чирінзер чайаачы чорыхха чӧр килген
Пістің артисттерібіс 22-25 сентябрьда Киргизияның ӧӧн городы Бишкекте ирткен тилекей чоннарның алыптығ нымахтарының 6-ҷы фестивальында араласханнар. Ол 2006 чылдаң ікі чылда пір хати иртірілче. Аның тӧстегҷізі Хырғыс Республиканың культура, искіріглер, спорт паза чииттер политиказы министерствозы полча, пӧгіні - тилекейдегі чоннарның алыптығ нымахтарын тилідері.
Пӱӱл андар тилекейдегі 25 хазнаның ученайлары паза чайаачы устары чыылысханнар. Фестивальда аймах чирлердең килген істезігҷілернің алыптығ нымахтар тилізіне чарыдылған «тегілек стол» ирткен. Хакасиядаң парған чайаачылар, тізең, аның культура программазында араласханнар.
- Хакасиядаң кӱскӱде сығыбысхан ползабыс, Хырғыс чирінде піс чайғы туссар нандыра айланғабыс тиирге чарир. Анда най ізіг полған. Пісті уғаа чахсы удурлааннар, хырғыстарның ас-тамаанаң тосхымнығ азырааннар. Алайзар сыхханда, пісті ідӧк ізіг айа сабызынаң удурлааннар. Іди піс, фестиваль азылғанда, анаң ча былғанда, прай концерттер Токтогул Сатылгановтың адынаң Национальнай филармония туразының алнында ирткеннер, чон алнынзар сыххабыс. Бишкектегі университеттің студенттерін хакас сарыннарынаң таныстырғабыс. Че алыптығ нымахты ысчатханнарның мариин кӧрерге иң чапсых полған. Анда хырғыстар ла араласханнар. Оларның чонда пір ле алыптығ нымах нооза, «Манас» ла. Аннаңар аны ысчатхан устарны «манасчылар» тіпчелер. Тың хайхастығ пілдірген. Хырғыстар ол ла пір нымахты пасха-пасха оңдайнаң толдырчалар! Чииттерге хынығ ползын тіп, оркестрнең дее хада сценазар сығыбысчалар, аны ызып. Пістің алыптығ нымахтарыбыс саны илееде нооза. Аннаңар хырғыстарның хыринда піс хай-хай пайбыс! Алыптығ нымахтарыбысты тилідер оңдайлар пар! - чоохты пастаан «Улгер» пайун ӧменің араласчызы Тӱлбер Пӧгечі.
«Улгер» пайун ӧменің паза пір араласчызы Мирген Иргиттің кӧрізі андағох.
- Оларның пір ле эпос читон азыра кӧрімніг пічікке киріл парған паза ағаа чарыдылған чоннар аразындағы фестивальны иртірерін кибір ит салғаннар! Саха (Якутия) Республиканың чуртағҷылары Олонхоны аарлапчалар. Пістің, тізең, алыптығ нымахтарыбыс кӧп. Полғанын на, ідӧк нинҷе-нинҷе кӧрімніг пічікке киріп, ыссабыс, уғаа морсымнығ полар нимес пе? Аннаңар піске пу пайыбысты, пір дее чідірбин, тиліт ле турарға кирек. Чииттер нымах ызарға ӱгрензіннер, тартылзыннар тіп сағынчам. Аның ӱчӱн піске мындағ чорыхтар тың тузалығ. Хайди тіпчелер істезігҷілер, алыптығ нымахтарда чонның кӱзі, хыйға сағызы. Хырғыстар алыптығ нымахты пір дее кӧг тирии чох ысчатханы ідӧк чӧпсіндірче.
Пу фестивальда Узбекистаннаң килген 80 частығ ах сағалның нымах ысчатханы кӧңнiме кірген. Тағлығ Алтайның 75 частығ хайӌызы ідӧк прайзын чапсытхан, - теен ол.
Салғын Камат - В.Г.Чаптыковтың адынаң Хакас филармониязының «Ӱлгер» пайун ӧмезінің иң чиит артисттерінің пірсі. Чайаачы оол анда ӱзінҷі чылы аралас парир. Аның ӧӧн кӧг тирии хомыс полча. Аннаң ойнирға ол А.А.Кенельнің адынаң олған музыка школазында ӱгренген, анаң музыка колледжінде узын тиліткен, амды - ХГУ-ның искусство институдында.
- «Ӱлгернең» хада Россия регионнарынӌа чӧргем. Хырғыс чирінде, тізең пастағызын на полдым. Хакасияның ӧӧн вузында алчатхан специальнозым ідӧк хомыснаң палғалыстығ. Аннаңар мағаа андағы чонның пістің хомысха тӧӧй тириинең ойнапчатханнарын кӧріп аларға хынығ полған. Оларның «кобус» тіп адалча, че ол ӱс хыллығ. Ойнапчатхан оңдайлары ідӧк сала пасха. Казахтарның андағох кӧг тириин - домбраны - мин кӧргем. Олар пасхох ойнапчалар. Пілдістіг, хомыснаң ойнир кибірліг оңдайларнаң хайди даа тузаланарға кирек, ундирға чарабас. Че, минің сағызымнаң, ол-пу чонның кӧг тиріглерінің ойнир оңдайларын кӧріп, постин пайыдарға хайди даа кирек. Анзынаң тузалығ мындағ чорыхтар, - чоохха хозылған Камат.
Паза Кучен Ай Чарых Сайынның устаанынаң Бишкексер чӧрген чайаачы чииттерге Хырғыс чирінің ӧӧн городының танығлығ орыннарында, кӧллерінде пол килер оңдай пирілген. Артисттер амды, мындағ чайаачы чорыхтаң наа кӱстер алып, Хакасиядағы теестегі концертке тимнен парчалар. «Ӱлгер» пайун ӧменің «Сыбыр чир ӱстӱ» (6+) программазын В.Г.Чаптыковтың адынаң Хакас филармониязында 13 октябрьда 18.30 часта кӧріп аларға чарир полар.
Автор :
Александра КАРАМЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде