ТЫМО-ТУСХАХТАҢ ТОҒЫР ВАКЦИНАЦИЯДАҢАР
27.10.2021
Хабарлар
Хазых. Тымо-тусхахтаң тоғыр прививканы пӱӱн коронавирус ағырығ «хайынчатхан» туста даа турғыстырарға кирек. Тымо-тусхахтың вирустары наа чуғынҷахтаң тӧдір пазынминчалар, олох таа сығыс килчелер паза оларның эпидемиязы пол сыхча
Тымо-кискек - чуғынӌах ағырығ. Ол тыныс органнарын ағыртча. Ағырығның ӧӧн пілдіріглері: тамах ағырча, хуруғ чидіріг, кізі тыморапча, пас паза мышцалар ағырчалар, ит ізии кӧдірілче паза кізі соохха тоопча. Улуғлар аннаң пір-ікі неделя ағырчалар, че ағырығ улғаадыбысса, аның сылтаанда аар ағырығлар (менингит, энцефалит) полыбызадыр. Тымоға кізі иммунитеді чуғарап парча, іди ол аймах бактерияларға «чол асча». Ағырчатхан кізінің бактериялығ пневмония полыбызарға айабас.
Кізілер чыл сай часхыда паза кӱскӱде, соох туста, тыморапчалар, тымо-тусхах эпидемиязы «А» паза «В» кӧрімніг вирустар тарапчатхан сылтаанда пол сыхча. Олардаң тоғыр кӱресчелер амғы тустағы вакциналар. Аннаңар тымо-кискектең тоғыр прививканы хайди даа турғыстырарға кирек.
Чыл сай - наа вакцина?
Грипп ағырығның «А» паза «В» вирустарының мутациязы уғаа табырах иртче, чыл сай нааӌылалчалар. Пістің иммунитедібіс іди чыл сай наа, таныс нимес «ыырӌаа» тоғасча. Аннаңар полған на кӱскӱде піске тымо-тусхахтаң тоғыр нааӌылалған вакциналар киректелче.
Пу сурығ чоннар аразындағы синде пӧгілче. Тилекейдегі хазых хайраллаӌаң организация (ВОЗ) Гриппнең кӱрезерінӌе тиксі чир ӱстӱндегі программанаң устапча. Эпидемиологтар ол программа хоостыра аймах регионнарда «хайынчатхан» вирустарны істесчелер. Чыылған танығларӌа анаң хазналар наа вакциналарзар вирустың хайдағ штаммнарын кирердеңер сурығны пӧкчелер. Че, хомзынысха, пу кӱнде СОVID-19 ағырығның тымозы тарапчатханда, андағ істезіглерні иртірерге оой нимес.
Прививка турғыстырған соонаң кізі иммунитеді чуғарап парбас па?
Вакцинация иммунитетті сайбабинча, че ол кискекнең ағырыбыспасха кӱс хозар. Андағ вакцинада удаа «ӧліг» вирустар алай оларның чардыхтары ла (антигеннер) пар поладыр - «істері» ле халча тиирге чарир. Вакцинадаң чуғынӌах сығыспинча, че ол иммуннай системаа тымо вирустарының антигеннерін танып аларға оңдай пирче. Андағ «ыырӌы» тоғас парза, ол аны табырах чох итче.
Пілерге кирек, вакцинация соонаң антителалар 8 -12 кӱн пазынаң пол килчелер. Иммунитет 12 айӌа пик поладыр. Тымодаң арачыланарға кирек, пірееде аннаң уғаа тың ағырчалар, пу ағырығдаң піреезі ӱреп парча. Тилекейде кискек ағырығларынаң чыл сай 650-ӌе муң кізі ӱрепче.
Хайдағ сидіксіністерге ағылча пу прививка?
Инактивированнай вакциналарға кізі кілебинче. Прививка турғыстырған соонаң ӧӧнінде укол иділген орын хызар парадыр, ағырча паза кӧмес сіс парарға айабас. Піреезінің вакцинация соонаң аллергия пол сых ча, че андағ кирек арам тоғасча.
Вакцинаны турғыстырарға чарабас: хаӌан нымырха ағына паза пасха вакциналарға аллергия пар полза, алында прививка соонаң аллергия полыбысхан, хан тӱс парған полза, сиирлер тартылызып, пасха даа хомай кирек пар полғанын санға аларға.
Ідӧк тыморапчатхан туста, ит ізіпчетсе, коронавируснаң алай ОРВИ-наң ағырчатса, вакцинацияны иртпеске. Анаң хазыхтанып алған соонаң 2 - 4 неделя пазынаң на иртерге чарир, че прививка турғыстырар ӱчӱн имӌізер айланарға кирек.
Кемге пу прививканы хайди даа турғызарға киректелче?
Ікі часха читкелек палаӌахтарға, 60 час алтабысхан улусха, чӧреес ағырығларнаң ирееленчеткен кізілерге. Ідӧк имнег тоғынӌыларына, чурт хониинда полызығлар пирчеткеннерге, ӱгредігдегілерге, ӱгренӌілерге, студенттерге паза пасхазына даа.
Тымодаң тоғыр вакцинацияны 6 айлығ паза аннаң даа улуғ палаларға, прай даа кізілерге иртерге чарир. Тымо вирустарына тарирға пирбес ӱчӱн прививка турғызарға киректелче. Чуғынӌах ағырығ кииӌе тарапча. Кізі чидірчетсе, апсырчатса, вирус сілегей пастыра матап таридыр. Ол кізі холларында хал парарға айабас. Пу ағырыға хаптырчалар кӧп чон хайынчатхан орыннарда, кӧзідімге, ВУЗ-тарда, школа-олған садтарында, улуғ предприятиелерде.
Тымо хысхыда «хайынча», че ноға прививка кӱскӱде иділче?
Вакцинация кампаниязы, кӱскӱзін пасталып, декабрьға теере иртірілче, прай нимені тузында идерге кирек. Тымо-тусхах эпидемиязы, ноябрь-декабьда пасталып, январь-февральда хыызында «хайынча», мартта тохтап парыбысча. Че пірееде тымо кізілерні соох тус пасталғалахха иреелеп сыхча. Прививка соонаң кізі иммунитеді 2 - 4 неделя аразына тыып парча. Эпидемия чағдап килген туста ла вакцинацияны иртсе, иммунитет кӱс алынарға маңнанмас. Аннаңар прививканы октябрьда, ноябрь пасталчатса турғыстырарға маңнан халыңар.
Коронавирус тарапчатхан туста. 2021 чылда тымо-тусхахнаң пір туста коронавирус пандемиязы парча. Тымодаң тоғыр прививканы СОVID-19 ағырығнаң ағырбинчатса ла турғыстырарға кирек. Коронавирусты чухтырып алғаннаңар чігленіс пар полза, вакцинацияны соона салдырыңар. Пурун хазыхтанып аларға кирек.
Тымо-тусхахтаң тоғыр прививканы хайда турғыстырарға чарир? Орындағы поликлиникалардағы прививка кабинеттерінзер айланарға, ӱгренчеткен улусха ӱгредіг учреждениелеріндӧк турғыстырып аларға чарир. Мобильнай имнег бригадалары, чахығлар хоостыра істеніс ӧмелерінзер киліп, тымодаң тоғыр вакцинаны турғыс пирчелер.
Амды салтарлар ит кӧрелер: тымодаң тоғыр прививка турғыстырған кізі соонаң тыморап ағырза даа, пу ағырығ улғаатпас. Ана пу кӧстегнең вакцинация иртірілче. Тымодаң тоғыр вакциналар кӱстіг паза хорғыс чох имге саналчалар. Позыңарны паза чағыннарыңны тымодаң хайраллаңар - прививка турғыстырып, хазых полыңар.
Автор :
Лариса ЛЕБЕДЕВА, республиканың имнег профилактиказы кінінің имҷі-методизі
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы