НАА КУЛЬТУРА ТУРАЗЫ - УЛУҒ ӦРӀНӀС
26.01.2022
Хабарлар
Тоғыс чорығы. Пу кӱннерде Хакасия пазы Валентин Коновалов тоғыс хоостыра Боград аймаанзар чорыхнаң чӧрген
ЫР-САРЫННАР УЛАМ ЧАЙЫЛАР
Первомайскай аалда танығлығ кӱн полды - наа Культура туразы ізиин асты. Анда Хакасия пазы Валентин Коновалов, республиканың аал хонии министрі Сергей Труфанов, культура министрі Светлана Окольникова паза Боград аймаа пазы Сергей Клименко араласханнар.
Наа туразар кірер алнында хызыл лентаны хыплиры кибірге кір парған. Андағ чахсы ӱлӱс Хакасия пазы Валентин Коноваловха паза Культура туразының директоры Наталья Ковалёваа тӱскен. Республиканың улуғ пастыхтарын «Рябинушка» хорның араласчылары чалахай сарыннаң паза халаснаң удурлааннар.
Аалӌыларға Культура туразын Первомайскай аал чӧбінің пазы Андрей Поляков кӧзіткен. Ікі хадыллығ наа тураның тиксі улии - 1000 азыра квадрат метр. Анда прай ниме нап-наа. Пастап ікінӌі хадылындағы библиотеканы кӧріп алғаннар. Таныхтирға кирек, аның пӧліктері алғым, чарых. Кинделер турғысчаң тасхахтар тимде турҷалар. Анаң прайзы хореография залынзар ирткен. Анда теелбек саларға полны килістіре тимнеп салтырлар, чылғайах нимес. Залның стенелері ӱр хурғаан, аннаңар оларға теңмин турарға чарат салғаннар. Тӱрҷедең андар кӧріндестер хыс саларлар. Хости душ, туалеттер, кип-азах алыстырӌаң орын пар.
Пастағы хадылында кружоктар апарӌаң пӧлік, дискотекалар иртірӌең зал, 120 орыннығ кӧрігӌілер залы пар. Истіг паза ӧкер сценалығ кӧрігӌілер залында ол ӧріністіг кӱнде орындағы чуртағӌылар илееде чыылыс парған. Хакасия пазы Валентин Коновалов, сценазар сығып, ӱлӱкӱнге килген чонны наа Культура туразы азылғанынаң алғыстаан.
- Мин Первомайскай аалда иң пастағызын 2017 чылда полғам, анаң республика пазына табылғанда, 2019 чылда пазох сірерзер килгем, - теен В.О.Коновалов. - Пу Культура туразын прайзы ӱр сахтаан. Хакасия правительствозы Боград аймаа администрациязынаң паза министерстволарнаң пір чӧптіг тоғынып, федеральнай программаа кіріп алғабыс. Амды Культура туразында наа оборудование турғызарға халды. Наа автобус пар. Амды сірернің аймах кружоктар апархаң оңдайлар пар, библиотека тоғынар. Ізенчем, аал мыннаң мындар тилир, тоғынҷылар постарының чайаачы сағыс тарын, пӧгіннерін толдырарлар. Пу проектті чуртасха кирерге кӱстенген кізілерні, пӱдірігчілерні, тоғысты хайығда тутхан министерстволарны алғыстапчам.
Первомайскай аалда чайаачы чуртағӌылар чуртапча. Анда олған-узахтаң пасти улуғларға теере плесет саларға, сарнирға хынчалар. Амды чайаачыларын тилітчең прай оңдайлары пар.
Культура туразы «Аалларны тиксі тилідері» хазна программазы хоостыра 76 миллионӌа салковайға пӱдірілген. Ахча федеральнай, республика паза аймах бюджеттерінең позыдылған. Пӱдіріг 2021 чылда пасталған. «Абакстрой» ООО-ның специалисттері уғаа чапчаң хайынғаннар, хараа-кӱнӧрте тоғынғаннар. Хакасияның культура паза аал хонии министерстволарының устағӌылары тоғысты сыбыра хайығда тутханнар, программа ӱчӱн ікізі нандырығлығ полған.
- 2009 чылда аалдағы Культура туразы ізіп парған. Орындағы чуртағҷылар 12 чыл клуб чох чуртадылар. Піске уғаа сіліг клуб пӱдір пиргеннер, - ӧрінізінең ӱлесче тынағдағы ипчі Людмила Мешкова. - Амды пістің чыылысчаң, тоғазығлар иртірҷең, хабарларнаң ӱлесчең, концерттер кӧрҷең орын пар. Піс уғаа ӧрінчебіс. Аның алнында аал чыылығларын тасхар иртір турҷаңмыс. Клуб кӧй парғанда, тоғынҷыларға пір пӧлік пиргеннер. Анда олар Наа чылға, Сарығ хайахха тимнен турҷаңнар, че ӱлӱкӱннерні тасхар иртірҷеңнер. Хайди полза наа Культура туразына чидініп алдыбыс. Первомайскай аалда амды сарыннар улам чайыларлар, теелбектер матап саларлар.
Первомайскайдағы культура туразының директоры Наталья Ковалёва полча. Хореограф Виолетта Алыпова оолах-хызыҷахтарны паза чииттерні теелбектерге ӱгретче. Ідӧк ол драма кружогын апарча. Кічіг олғаннарға вокал апарылыбохча. «Рябинушка» орыс чонның хорынаң Наталья Пензева устапча. Таныхтирға сағынчам, аалда клуб чох пол парғанда, ол хорнаң репетицияларны ибінде иртірчең. Хор 40 чыл сарнап парир. Культура иирлерін Ольга Заботина иртірче. Библиотека устағчызы Ольга Рахматулина полча.
Таныхтирға кирек, пылтыр «Аалларны тиксі тилідері» программа хоостыра Первомайскай аалда школа нааҷылалған, спорт тиріглері алылған. Ағаа хоза, аалға табырах имнег полызиин пирчең наа автомобиль пирілген.
СУРЫҒЛАР, ЧӦПТЕР...
Ідӧк Хакасия пазы Валентин Коновалов Боград аалда чуртағҷыларнаң тоғасхан. Таныхтирға кирек, чыл пасталғаннаң республика устағ-пастаа ікінҷі хати мындағ чыылығ иртірче. Аның алнында ол Асхыс аймаандағыларнаң тоғасхан.
- Чуртағчыларның сағыс-кӧрістерін, ағырсымнығ сурығларын, чӧптерін истіп алар ӱчӱн, піс тоғазығлар ӧнеғін иртірчебіс, - теен регион пазы. - Республиканы тилідер ӱчӱн правительство кӧп тоғыс апарча. Иң пурнада піс чал ахчазы, субсидиялар тузында пирілерін хайығда тутчабыс. Ідӧк наа объекттер пӱдірерге, наачылирға кӱстенчебіс. Боград аймааның тиліҷең программазы пар. Хайди табырах ол чуртасха кирілері прайзыбыснаң палғалыстығ.
Орындағы чуртағҷылар ідӧк ӧткін тудынарға киректер. Чолны парчатхан на кізі тобырып алча, аннаңар хада-пірге Хакасияны тилідерге кӱстенелер. Чонның пос чир-суунда халҷаң, чуртахаң кӧңні ползын. Боград аймаа сынап сіліг паза пай чир, че піс аның пайынаң толдыразынаң тузалан полбинчабыс. Аннаңар прайзын азых чоохтазыға хығырчам. Сағыссыратчатхан сағыстарыңны искіріңер, піс, тізең, полыс пирерге кӱстенербіс.
Тоғазыға идінҷектер, школа тоғынҷылары, имчілер, орындағы депутаттар, тынағдағы аға-ууҷалар, волонтерлар, спортсменнер килгеннер. Боградтағы ортымах школа директоры Дмитрий Красновтың мындағ сурығ полған:
- Хакас Республиканың правительствозы муниципальнай пӱдістернің устағ-пастаанаң хада ӱгредіг учреждениелерін наачылирға кӧп кӱс салчалар: школалар тиксі тыхталчалар, наа оборудование паза школа автобустары алылчалар. Піс ӱс чыл аразына ікі наа автобус алып алғабыс, анзы уғаа чахсы. Че автобустарны турғысчаң орыннар чоғыл. Пірее школалар автобустарын мының алнындағы совхозтар гаражтарынзар кир салчалар. Ол гаражтар, тізең, 19601970 чылларда пӱдірілгеннер, аннаңар автобустарны хайраллачдң пӱӱнгі нормаларға киліспинчелер. Хакасияда школа автобустарына гаражтар пӱдірер ӧнетін программа чуртасха кирібіскен полза, чахсы поларчых.
- Пу сынап орта сурығ, - теен Хакасия пазы Валентин Коновалов. - Хай пірее аалларда ӧрт ӱзірҷең техниканы, табырах имнег полызиин пирҷең машиналар ідӧк турғысчаң орыннар чоғыл. Наа школаларны пӱдірчетсе, гаражтарны ідӧк проектке азынада кир турарға кирек. Гаражтар пӱдірерін хайығда тударбыс.
Боград аймааның ӧӧн имнег туразының олған имҷізі Елена Зубареваны мындағ сурығ сағыссыратча:
- Боград аймааның ааллары аразынҷа чонны тарт чӧрҷең транспорт най хомай чӧрче, аннаңар орындағы чуртағчылар Боградтағы имнег туразынзар имҷі чоохтаан тусха чидіп аларға сидіксінчелер. Таксиліг чӧрерге, тізең, аарлығ. Аннаңар хазыхтарына чахсы хайығ сал полбинчалар, іди ағырығлары улғаадыбысча. Пістің кӧс чӧрҷең ФАП пар, че кізілерге хазыхтарын тирең істезерге имнег туразынзар хайди даа чӧрерге киректелче.
- Боград аймаа пазы Сергей Клименко транспорт министерствозынаң чоохтазып, автобустар маршрудын килістіре турғызыбызар. Че автобустар ээлері, чон кӧп чӧрбезе, рейстер итпестер. Пір пассажир ӱчӱн оларның хорадығлар кӧп полар. Сағынарбыс, хайди ол сурығны пӧгерге, - нандырған республика пазы.
- Чир тітіреен соонаң 2012 чылда аймахтағы ӧӧн имнег туразы тың изел парған. 2021 чылда піс кирек пічіктер чыыбысхабыс, анаң аал хонии министерствозынзар ызыбысхабыс, наа имнег туразын пӱдір пирзіннер тіп, че піс программаа кір полбин халғабыс. Пу чылда ол сурығны пӧгібізерге полыс пиріңер, - айланған олох имчі Елена Зубарева, Томсктағы имнег институдын тоосхан чиит хыс.
- Сынап Боградтағы имнег туразы изелче, аны піс хайығда тутчабыс, - теен Валентин Олегович. - Наа имнег туразын пӱдірҷең оңдайлар тілирбіс. Тоғазығда пасха даа сурығлар полғаннар: иргі клубтарны тыхтирдаңар, спорт залларын пӱдірердеңер, чолларны наачылирдаңар. Чуртағҷылар Хакасия пазын чонны истерге аймахтарча чӧрчеткен ӱчӱн алғыстааннар.
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы