ААЛ ХОНИИ ТААРЫҒА ТИМНЕНЧЕ
08.04.2022
Хабарлар
Сомда: чыылығ тузында
Чыылығ. Хакасия правительствозында аал хонии предприятиелерінің, кресен-ферма хоныхтарының часхы таарығ тузына тимненізіне чарыдылған чыылығ ирткен
Анда Хакасия пазы Валентин Коновалов, орынӌылары Ирина Войнова, Юрий Курлаев, республиканың аал хонии паза ас-тамах министрі
Сергей Труфанов, Россельхозцентрнің Хакасияӌа пӧлии устағӌызының орынӌызы Юлия Логинова, аал хонии управлениелерінің устағӌылары, аал хонии предприятиелерінің, кресен-ферма хоныхтарының пастары паза орындағы банктарның кізілері араласханнар.
Аал хонии паза ас-тамах министрі Сергей Труфанов аал хониина теелчеткен тиксі саннарны искірген. 2022 чылның кӱрген айына Хакасияда 36 аал хонии организациязы, 688 кресен-ферма хонии паза 74 муң азыра пос хонии саналған. 2021 чылның пааларынаң, ирткен чылда 13 миллиард азыра салковайға аал хонии ас-тамаа сығарылған.
Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы аал хонии чирлерінің искірігліг электроннай картазын тимнирінӌе тоғыс апарча. Андар регионның прай аймахтарындағы чирлердеңер, Росреестр паза «Хакасская» агрохимия службазы хазна станциязының искіріглері кирілчелер.
2021 чылда аал хонии комплексіне хабазарына 1736,6 миллион салковай позыдылған, ол санда федеральнай бюджеттең - 753,8 миллион салковай, регион бюджедінең - 982,9 миллион. Аал хонии ас-тамаа сығарызында ӧзімнер ӧскіреріне 32 % килісче. Ирткен чылда аал хонии предприятиелері паза кресен-ферма хоныхтары 215 муң гектар чирде аймах ӧзімнер таарып салғаннар. анзы 2020 чылдағы кӧзідімнердең 8 муң гектарға кӧп. Республиканың прай кӧрімніг хоныхтарында 155,3 муң тонна тоңастығлар паза бобовайлар сабылған. Алындағы чылнаң тиңнестірзе, 3 % асхынах. Анзы ӱртӱн айында алтынзархы аймахтарда хар чаап парғанынаң палғалыстығ полған. Оскірілген тоңастығларның паза бобовайларның ӧӧн чардығы (58,9 %) аал хонии предприятиелеріне килісче. Оларның ортымах сығызы 19,1 центнерге тиңнелче.
2021 чылда 48,8 муң гектарда 4,8 муң тонна минераллығ удобрениелер чайылған. Ирткен чылда оборудование паза техника нааӌылирына 129,7 миллион салковай позыдылған.
Пӱӱл 224 муң гектарда аймах ӧзімнер таариры кӧрілче. 122,1 муң гектарда часхы таарығда тоңастығлар паза бобовайлар 84,5 муң гектар чирде салылар, 25,1 муң гектарда - мал азии, 101,8 муң гектарда - кӧп чыллығ оттар, 11,1 муң гектарда - техническай культуралар, 0,406 муң гектарда - чир тамаа, 0,314 муң гектарда - яблах. Таарығ чирнің улии ирткен чылдағызынаң 9 муң гектарға кӧп.
Амғы туста аал хонии предприятиелері 2108 тонна минераллығ удобрениелер аларына чӧптезіглер ит салғаннар. Минераллығ удобрениелер кирексінізі 62,3 % толдырыл парған. Ирткен чылның пуох тузына пу кӧзідіг 29 % тиңнелген.
Хосхар айының 4-ӌі кӱніне аал хонии предприятиелерінде паза кресен-ферма хоныхтарында таарығ тузына техниканың тимненізі мындағ полған: тракторларның -94 %, таарлағ тартчаң машиналарның - 93 %, культиваторларның - 88 %, сеялкаларның паза таарығ комплекстерінің - 92 %, салдаларның - 93 %, дисктіг порандыларның - 90 %. Оларның тиксі саны: 1253 трактор, 254 тоңастығларны чығӌаң комбайн, 53 мал азиин пилетеӌең комбайн, 7 косилка.
Часхы хыра тоғыстарына 4382 тонна солярка киректелче. Пӱӱнгі кӱнге 980 тонна (кирексіністің 22 %), солярка 206 тонна (50 %) бензин, 70 тонна (52 %) хайах тимде.
2021 чылда аал хониина пу кӧстеглерге хазна хабазии кӧріл парған: техника, оборудование аларына паза тыхтирына - 131 миллион салковай, элитнай ӧзімнернің ӱренін ӧскіреріне паза садызарына - 8 миллион салковай, ӧзімнер ӧскіреріне - 82 миллион салковай. Аал хонии чирлерін хайраллирына паза орта тузаланарына (удобрениелер чайарына, тузаланылбинчатхан чирлерні тузаланысха киреріне) 22 миллион салковай позыдылар.
Аннаң пасха, Россияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы аал хониинаң айғасчатханнарға льготалығ кредиттер пирерінӌе планны тимнеп салған. Аны хоостыра регионнарға 35 миллиард салковай пирілер. Хакасияа ол ахчадаң 11,25 миллион салковай кӧріл парған.
Россияның аал хонии кінінің Хакасияӌа пӧлии устағӌызының орынӌызы Юлия Логинова Хакасияда таарығ тузына ӱреннер хайди тимнел парғаннаңар чоохтаан. Пӱӱлгі таарыға республикаа тиксі 18028 тонна ӱрен киректелче. Ӱреннер читкіӌе тимнел парған. Оларның 10 % - арам учурапчатхан паза элитнай сорттар, 77 % - пастағы паза ікінӌі репродукциялығлар. Оларның 99 % пістің хазнада сығарылған ӱреннер. Россияның аал хонии кінінің Хакасияӌа пӧлиинің специалисттері 18 муң тонна алай 98 % ӱренні сыныхтабысханнар. Сыныхтағ салтарларынӌа, 11127 тонна (60 %) ӱрен прай кӧзідімнерӌе таарыға чарапча, 40 % алай 7466 тонна - сӧп-саптығ (пуртах оттарның алай пасха культурнай ӧзімнернің ӱреннері). 9244 тонна ӱрен аймах ағырығларға сыныхталған. Пу сыныхтағда прай ӱрен ортымах синде ағырығ. Оларны ағырығлардаң хайди даа оохтырарға киректелче.
- Республикада ӱреннер ӧскірчеткен тӧрт хоных пар: «Бейское» оОо, В.Ф.Баузернің паза СФ.Трейзенің КФХ-лары, «Аршановское» ООО. Пӱӱнгі кӱнге олар «Новосибирская-16» паза «Алтайская-75» сорт пуғдайны, «Бион» кӧчені, «Ровесник» суланы ӱренге садарға тимделер. Республикада ӧзімнернің ӱренін нааҷылирынңа тоғыс апарылча. Часхыда таарыҷаң тоңастығларның пӧзік репродукциялығ ӱреннері алылча. Пуғдайның «Новосибирская-41» сорты, суланың «Тувинский» ӱрені, кӧченің «Бион» ӱрені алылған. Олар прайзы элитнайлар, - теен Юлия Логинова.
Чыылығда ідӧк Россельхозбанк паза Сбербанк кізілері араласханнар. Россельхозбанктың региондағы пӧлиинің директоры Светлана Асееваның чооғынаң, банк аал хонии предприятиелеріне паза кресен-ферма хоныхтарына 200 муң салковайдаң сығара чылда 5 % кредит пирче. Пу кредит пір чылға паза ӧнетін таарығ тузына кӧріл парған. Амғы тусха пістің регионда 20 хоных тиксі 10 миллион салковайға кредиттер алып алған. Пу чағында 20 миллион салковайға кредиттер пирілер.
Чыылығ араласчылары аалдағы ипотека пирілче бе тіп сурғаннар. Светлана Асееваның таниинаң, пӱӱнгі кӱнге пу ипотеканы прай банктар пирерге тохтат салғаннар. Че кирек алыс парарына ізеніс пар. Аал хонии предприятиелерінің паза кресен-ферма хоныхтарының устағӌыларын аал хонии тоғынӌыларына чурт чоғылы хомзындырча. Че пӱӱл «Аалларның тиксі тилізі» хазна программазына алызығлар киріл парғанда, турлағда аал хонии тоғынӌыларына чурт пӱдірерге чарадылча.
Чыылығда ідӧк муниципалитет чирні арендаа аарлыға пирчеткеннеңер сурығ ӱзӱрілген. Алтай паза Пии аймахтарында аал хонии предприятиелеріне паза КФХ-ларға аренда паазын 10 хати ӧскірібіскеннер. Пӱӱлгі чылдаң сығара оларға чир промышленность предприятиелеріне чіли арендаа пирілче. Хакасия пазы Валентин Коновалов орынӌыларына пу сурығны кӧрібізерге чахығ пирген.
- Пӱӱл таарығ тузында пасталарына паза сидіксіністер чох иртеріне ізенчем. Аал хонии министерствозына хазна программазынҷа пирілчеткен прай хазна хабазиин хоныхтарға тузында читірерге чахыпчам. Анзынаң республикада ас-тамах читкіҷе полары палғалыстығ, - таныхтаан Валентин Коновалов.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы