ГРАНТ - ФЕРМЕРГЕ ЧАХСЫ ХАБАЗЫҒ
13.04.2022
Хабарлар
Аал хонии. Пу чағында Асхыс аймаандағы Пуланнығ кӧл аалдағы фермер Виктор Мамышевтің хониинда пол килерге ӱлӱс тӱскен
Хоныхтың ээзі улуғ маң чохха тӱсчеткен. Хойлар туупчатхан туста фермерге хараа даа тынанып алӌаң тус чох полған.
- Хойларым хысхыда паза часхыда туупчалар. Пӱӱл азығ айында тууп пастабысханнар. Кӧрік айы тоозылғанӌа улуғ арах ине хойлар туупчалар, анаң - чииттері. Пастағы чылда хойларны кӱрген айында туғдырӌаңмын. Чылдаң чылға хойлар туупчатхан тусты чылдырчам. Килер чылда олар кӧрік айында туурлар. Хысхыда туупчатсалар, азых кӧп киректелче.
Мында пістің кооператив тиирге чарир - позымның хойлары паза аалдағылар хадарарға пирчелер. Хойларның тиксі саны 600 пасха читче, тӧлегелернің - 150 пас. Пастап асхынах хой тутхам. Хорадығларны чабарға кирек полған. Аал чуртағҷылары хойларын хадарарға сурынғанда, алғабыс. Анаң хыстадарға артыс сыхханнар. Іди чыл ибіре полча. Амғы туста чир чох кізілернің хойлар хадарӌаң оңдайлары чоғыл, - чооғын пастаан Виктор Мамышев.
Виктор Мамышев фермер хониин 2016 чылда тӧстеен. Олох чыл ағаа наа ла тоғынып пастапчатхан фермер чіли грант алып аларға ӱлӱс тӱскен. Хазна хабазиина фермер хойлар садызып алған. Хойлар тӧлін чахсыландырып алар сағыснаң пылтыр оларны арған оңдайынаң тӧллендірерге пӧгінген. Че кирек киліспеенде, Виктор Михайлович эдильбай тӧлліг хучалар садызып алған.
Хойлар саны ӧс парғанда, фермер уламох маң чохха тӱсче. Амды олар туупчатханда, хурағаннарны чахсы кӧрерге кирек. Хурағаннар 2 - 5 килограмм кӧдірімніг тӧріпчелер. 7 - 10 кӱнніг хурағаннарны іӌелерінең 10 - 15-зер пасха чарыбысчалар. Пір неделялығ хурағаннар чарба паза от чіп пастабысчалар. Кӱскӱзін олар 40 килограмм пазарлар. Ікістерні тууп алған хой пір хурағанын таппин халча алай албиныбысча. Палазын, 3-4 ікіс аразында таап алып, іӌезінең хада пиктеп саларға кирек. Пір неделя пазынаң хой хурағанын ал сыхча.
Виктор Мамышевтің чооғынаң, пӱӱл ікістер кӧп тӧріпче. Аның кӧрізінең, пір хураған тӧреені чахсы ла - килкім паза пик хазыхтығ. Ікістерге сӱт кӧп киректелче, аннаңар уйан арах ӧсчелер. Оларға сӱт читпинчетсе, фермер пірсін таныстарына алай туғаннарына пирібісче. Мындағ оңдайнаң ікістерні ал халча. Прай хойлар тууп алза, оларны ікі ӧӧрге чарыбызарлар.
Виктор Мамышевке оолғы Алексей чахсы полысчы полча. Ол иттең ас-тамах тимнеӌең технологка ӱгреніп алған соонда Ағбанда чуртаан паза тоғынған. Анаң пабазынаң хада тоғын сыххан.
- Чуртасты алыстырарға аар полған. Иң сидік - ол телефоннаң тузаланарын тохтадары. Пӱӱнгі кӱнде мағаа интернет кирек чоғыл. Кӧнік парғам. Мин читі час иртен турчам, тоғысты прай толдырғанӌа 10-11 час иирге теере тоғынчам. Пылтыр хойларны хырығарға ӱгренгем. Оларны хырығары аар тоғыс полтыр.
Мин пос хониин тӧстирге сағынчам. Хойлар ӧскірерін тилідерінең пасха, маллар тударға, пос чирлернең тузаланып пастирға кирек тіп санапчам. Ам аал хонии кооперативтерін тӧстирдеңер чоох парча. Пістің осхас оох-теек фермалар кӧп. Піске, пірігіп, хада-пірге тоғынарға, хыралар таарирға кирек. Мин грант мариинда аралазарға пӧгінчем, че сағам андағ оңдай чоғыл. Пӱӱл опыт алынып аларға сағынчам, - сағыстарынаң ӱлескен Алексей.
Хойлар туупчатхан тус ирт парза, оларны хырығарға кирек, анаң от пилетирге. Виктор Мамышев хойларны позы хырыхча, пірдеезін чаллабинча. Пір кӱнге 50 - 80 хой хырығыбызарға маңнанча. Хой тӱгін Харатастағы «Сибвул» ООО-зар сатча. Пір хойның тӱгі 20 - 25 салковайға сых парча. Пылтыр, хойларны хырығарына кізі чаллаза, пір пас ӱчӱн 80 салковай полған.
Отты позыох тоғынча. Аны пилетеп, хар чағанӌа турлағзар ағыл килерге киректелче. Хар чаап парза, отты ибіркі чолӌа 20 километр оортахтын ағыларға килісче. Отты пилетирге оой ползын тіп, пӱӱл фермер пресс садызып аларға пӧгінче.
Фермер Виктор Мамышев хой санын ӧскірерге, хониин аннаң андар тилідерге пӧгінче. Пӱӱнгі кӱнде аның 1,5 муң гектар чир тузаланыста, от пилетирге трактор пар паза оолғы чахсы полысча.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы