ЧОННЫҢ ЧАЙААЧЫ УЗЫН ХАЙРАЛЛАП
08.06.2022
Хабарлар
Культура. Россиядағы чоннарның культура ис-пайы чылына чарыдып, С.П.Кадышевтің адынаң
Чон чайаачызы кінінде ӱс кӧзідіг азылған
Кӧзідіглернің ӧӧн пӧгіні - Хакасияда декоративно-прикладной, хоос паза сом искусстволарын хайраллиры, тилідері паза сабландырары.
Чон чайаачызы кініндегі алынҷа пӧлікте «Сыйыхтығ абдыраҷах» кӧзідіг иртче. Анда «Хакасияның сувенирлері» паза «Чыл сувенирі» республика марығларының чиңісчілерінің холнаң иткен тоғыстары сығарылған. Олар аймах кӧстеглерҷе толдырылғаннар. Устар Николай Аткнин, Геннадий Коков паза Тойон Чарков тууптаң тӱӱрлер, сӱӱмектер паза пасха ниме-ноо чайапчалар. Алексей Абдин, Геннадий Коков, Николай Зотов паза «Хлопов» ООО-ның устары ағастаң хакас ибіҷектер, паннолар итчелер. Мария Шулбаева паза Людмила Чаптыкова истең ипчі сӱӱмектерін тікчелер паза чібекнең сіліг хоос салчалар. Надежда Нарылкова кииснең тоғынча паза мелейлер тікче. Надежда Амзаракова, Эльвира Тудоякова, Ираида Карачакова, Людмила Чаптыкова паза Саяна Кунучакова поғо салчалар. Юлия Чаркова кӱмӱстең хакас чонның чазанҷыхтарын итче. Екатерина Фирсова паза Зульфия Тодыкова ӧкер кӧклӧҷектер чайапчалар. Кӧзідіг залында 20 азыра авторның тоғызы сығарылған.
- Поғо хайди салылчатханын уучамнаң кӧргем. Ол чазанҷых ипчінің чӱреен, паарын, ӧкпезін хайраллапча одыр. Поғоның харахтары, тумзуғы, ахсы, наахтары пар полча. Постың чазанҷығын кізее пирерге чарадылбинча. Аны кӧрінмес чирде хайраллаҷаңнар. Улуғ тойға парчатса, кизіп ал турчаңнар.
Тоғызон чылларда хазнада алызығлар кирілгенде, тоғыс чох халғанымда, поғолар идерге пастаам. Мин «Чон кӧглері» ансамбльның араласчызы полғам. Андар поғо чайап полчатхан ус ипчілер чӧрчеткеннер. Мин пу чазанчыхты саларға олардаң ӱгренгем. Амды, кӧңнім пар полза, чайапчам, чох полза, теңминчем.
Пірее ӱлӱкӱннерде кічіг хызыҷахтар мин иткен поғочахтарзар хынып кӧрчетселер, «поғо сині хайраллазын» тіп, кизірт пирчем. Арса, соонаң постары даа поғо чайап пастирлар, - чоохтапча ус холлығ ипчі Ираида Карачакова.
Кіннің кічіг залындағы фойеде сомҷы Вадим Турчановтың 22 тоғызы сығарылған. Ол, Хакасияның чир-чайаанынҷа чорыхтарнаң чӧріп, аның сілиин 2011 чылдаң сығара сомға суурарға пастаан. Ағбанда тӧреен паза ӧскен оол Уссурийсктегі чааҷылар училищезінде ӱгренген, анаң Новосибирсктегі чааҷыларның пӧзік училищезін тоосхан. 1987 - 1994 чылларда Ортын Азияда, Кавказта паза Афганистанда служба апарған. 1995 - 2000 чылларда Хакасиядағы право хайраллаҷаң органнарда істенген. Пӱӱнгі кӱнде МВД пенсионері полча. Кӧзідіге аның «Чазыдағы чылғы», «Оғлах тағ», «Тағдағы чалғыс ағас», «Оңно тағларында таң чарыпча» паза пасха даа чапсых сомнарын кӧріп аларға чарир.
Кіннің улуғ залындағы фойеде пос кӧңнінең хоостапчатхан хоосчыларның «Ӧбекелерібістің чолынҷа» кӧзідии иртче. Анда Софья Асочакованың «Теербен. Тоозылбас-парбас чуртаснаң чоохтазығ» хоозы кізі хайиин тартча. Тамара Ощепкованың хоостарының кӧбізі Асхыс аймаанда чайалтыр. Аның «Часхызын Казановта», «Асхыс суғ хазындағы чайғы», «Ирбен от», «Казановта тынанчабыс» паза пасха даа тоғыстарын кӧріп аларға чарир. Хоосчы Сергей Майнагашевтің «Арғын тағ», «Метаморфозтар», «Хуюн ээзі» тоғыстары харахха тасталча.
Таныхтирға кирек, пу ӱс кӧзідіг 1 июльға теере иртер. Аарлығ хығырығҷылар, устарның чайаачы тоғыстарын кӧріп аларға маңнаныңар.
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА Ус холлығ Ираида КАРАЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы