ХАЗЫҢ КІЗЕЕ ХАЗЫХ ПИРЧЕ
24.06.2022
Хабарлар
Аалҷыларны удурлапчалар
Ӱлӱкӱн. Ирткен неделяда Асхыс аймаандағы М.Е.Кильчичаковтың адынаң библиотека тоғынӌылары Индіркі Тӧӧ аалда «Пай хазың» фольклор-экология экскурзын иртіргеннер
Мероприятие пасталғанда, Индіркі Тӧӧ аалның библиотекарьы Любовь Мамышева хазың ағастаңар пасхан хакас паза орыс писательлернің тоғыстарынаң таныстырған. Аның таниинаң, хакас паза орыс писательлер, хазыңны улуғлап, аннаңар кибелістер паза чоохтар кӧп пасханнар. Хазың ағас кізі чӱреене ӧрініс пирче, кізінің чооғын пілчеткенге тӧӧй. Ағастың хыринда пас чӧріп, кізінің чарых сағыстар тӧріпче. Хазың хазыхты пиктепче, аның кӱзі туза пирче. Аннаң чоныбыс иблер турғысчаңнар. Хазыңның тозы аарлыға саналӌаң. Ағас чайаачы кізілерге кирек сағыстар табарға полысча.
Кӧзідіге кинделер сығарылған, хайзыларында хазыңнаңар произведениелер пазылған. Аның соонаң залда ӧӧн мероприятие ирткен. Чон алнынзар Ӱс чул аал чӧбінің пазы Занета Ултургашева, Асхыс аймааның ӧӧн библиотека директоры Наталья Самрина паза Ӱс чул аал чӧбінің депутады Юрий Боргояков сыхханнар. Наталья Самринаның таниинан, «Пай хазың» экскурс «Тус Тэргэк» проект хоостыра иртірілген. Прай аймахтың библиотекалары аймах проекттер чуртасха кирчелер. Пуланнығ кӧл аалдағы библиотека «Улуғ кізілерні улуғлиры» проектті апарча, Асхыс аал чӧбіне кірчеткен библиотекалар - «Ымай іӌедеңер» проектті. Индіркі Тӧӧдегі библиотекаа «Пай хазың» фольклор-экология экскурзын апарарға киліс парған. Пу пайрам Тӧӧ чирінде ікінӌізін иртірілче. Пастағызын ол Ӱс чул аалда 2018 чылда таныхталған.
Занета Ултургашеваның сӧстерінең, Ӱс чул аал чӧбінің библиотекалары экология кӧстиин алып алғаны чахсы полча. Тӧӧ чирі чуртағӌыларының кӧбізі хакас тілінең чоохтасча, культура, библиотека тоғынӌылары паза ӱгретчілер прайзын чонның кибірлерінең таныстырчалар. Че, ачырғасха, ызых чирлерде ай-пораан пол парча. Іліг ілӌең орыннарда тохтап, кізілер сӧп-сапты андох тастабысчалар. Аннаңар орындағы пос устаныс органнар кізілері ызых орыннарны арығлабысчалар. Че ӱр дее нимес тус ирт парза, анда пазох похсах чыыл парча. Андағ орыннарда ӧнетін бак турғыс салза, чон ибдегі похсахты андар тӧк сыхча. Аннаңар пу мероприятие чир-чайаанны арығ тударға хығырча. Библиотекаларда, культура тураларында паза школаларда олғаннарны чир-чайаанны хайраллирға ӱгредерге, ідӧк ол сағысты СМИ-лар паза Интернет пастыра тарадарға кирек. Хакасиязар пасха хазналардаң кізілер удаа кил парчалар, постың чирібісті арығ тутпаза, пісті улуғлабастар. Аннаңар чоныбыс чир-чайаанны улуғлазын, арығ тутсын, ол сағысты ӧсчеткен тӧлібіске читірзін.
Юрий Боргояковтың чооғынаң, чонның кибірлерін ундутпинчатхан кізілер улуғласха турысчалар. Че чоныбыс пурунғыларыбыстың киртінізін ундут парир. Пір-ікі хати иртірілчеткен кибірлер чонда тарабас, аннаңар аны сыбыра толдырарға кирек. Мының алнында чирібіс похсахха пастырбаӌаң, амды прай орыннарда целлофан пакеттері паза пластик бутылкалары чайылча. Андағ ниме полбасха кирек.
Алғыстас сӧстері соонаң ипчілернің «Айтыс» ӧмезі «Пай хазың» сарынны толдыр пирген. Ол сарынны саблығ хоосчы, писатель Павел Боргояков пас салған.
Пайрамда хызыӌахтар аразында «Ай сілии» марығ ирткен. Анда тӧрт хызыӌах араласхан. Индіркі Тӧӧ аал ӱчӱн Лидия Канзычакова турысхан, Алтынай Майнагашева Ӱс чул аалдаң килген, Полтах аалдаң Анна Какаякова араласхан, Айима Карамашева - Оот пилтірі аалдаң. Марығ тӧрт чардыхти ирткен. Пастағы чардығы «Визитка» тіп адалған. Мында абахай хызыӌахтар постарынаңар, хайдаң килгеннерінеңер чоохтааннар. Айима Карамашева позынаңар тахпах оңдайынаң искір пирген.
Марығның ікінӌі чардығы чайаачы номер полған. Араласчылар сарыннар толдырғаннар, кибелістер хығырғаннар паза теелбектер салғаннар, прай чайаачы устарын кӧзіткеннер.
Ӱзінӌі чардых «Ууӌамның тадылығ ас-тамаа» тіп адалған. Хызыӌахтар ибде тимнелген хакас чонның чиистерін кӧзідіге сығарғаннар. Ідӧк олар ас-тамах нимедең иділгенін чоохтааннар. Жюри кізілері араласчыларға сурығлар пиргеннер паза полған на ас-тамахты амзап кӧргеннер.
Марығның халғанӌы чардығы хакас тілінең ӧтіг хығырары полған. Араласчыларға М.Е.Кильчичаковтың «Кӧйтік тӱлгӱӌек» нымаан хығырарға пирілген.
Айима КАРАМАШЕВА чоох тутча
Марығ салтарларынӌа пастағы орынға Айима Карамашева турысхан, ікінӌі орынға Лидия Канзычакова сыххан, ӱзінӌі орында Анна Какаякова пол парған. Ідӧк пайрамда хығырығӌылар паза тахпахчылар марии ирткен. Хығырығӌылар мариинда араласчыларға «Хакас чирі» газетадаң ӱзік хығырарға киректелген. Хығырығӌылар мариинда Карина Субракова чиңіс тутхан, тахпахчылар аразында - Таисия Боргоякова.
Автор :
Антон ЧЕРТЫКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы