ХАКАС ЧОННЫҢ ТАҒ ХАРҒАЗЫ СӦӦГІ ТОҒАСТЫ
29.07.2022
Хабарлар
Удур-тӧдір танызып, чапсых хабарларнаң ӱлескеннер
Род тоғазии. От айының 23-ҷі кӱнінде Асхыс аймаандағы Оот пилтірі аалда Бурнаковтарның тӧлі чыылысты
Тоғазығ хайди ирткеннеңер Алиса Куюкова чоохтап пирген. Ол Асхыс аймаандағы Ӱс чул аал чуртағӌызы полған Сергей Еремеевич Бурнаковтың хызы полча.
- Тағ харғазы сӧӧгіне кірчеткен Бурнаковтар роды Мӱӱзі чирінең сыххан, - чоохтапча чиит хыс. - Ол орын Чоғархы Тӧӧ аалдаң сала оортах, тайғаа чағын чирде орныххан. Анда аал полтыр. Бурнаковтар ікі сӧӧкке чарылчалар - тағ паза суғ харғалары.
Хайди пістің улуғларыбыс чоохтапчалар, пурунғыда Том суғ хастада чуртапчатхан Бурнаковтарның улуғлары чииттерні пасха чирлер табарға ыстырлар. Анаң наа чирлерні кӧрглепчеткен Бурнаковтар ікі чара парарға чӧптес салтырлар, хайзы-да тағ тӧзінҷе, кем-де суғ хазынҷа партыр. Іди Бурнаковтар тағ паза суғ харғалары сӧӧктерге чарыл партырлар. Пістің ӧбекелерібіс тағ тӧзінде чуртирға халтырлар, аннаңар піс тағ харғазы полчабыс. Амғы тоғазыға тағ харғазы сӧӧгінең сыххан Бурнаковтар килген.
Туған-чағыннарның тоғазиин иртірерге Регина Чистанова кӱстенібіскен. Аның пабазы Андриан Пиксенович Бурнаков полча. Ам чыылысханда, Андриан Пиксеновичті род пазына турғыс салғаннар.
- Мин, Катановтың адынаң Хакас национальнай гимназияда ӱгренчеткенімде, род ағазын тимнеем, - чоохтапча Алиса Куюкова. - Сынында Бурнаковтарның саринаң туғаннарымны чахсы таныбинчатхам. Кӧбізін іҷемнің кізілерінең, Бытотовтарнаң паза тай уучамның кізілерінең Мамышевтернең чағыннасчаңмын. Бурнаковтарның саринаң пабамнаң хада тӧреен паза пӧле харындас-пиҷелерін танып турғам.
Пабамның хыс чеені Алина Бурнакованаң хада гимназияда ӱгренгем. Пірсінде воспитательім Елена Михайловна Асочакова теен: «Позыңның родыңны істес кӧрерзің ме?» Мин чарат салғам. Андада Алинаның ағазы Кирилл Васильевич Бурнаков изен-хазых полғаң Асхыс аймаандағы Оот пилтірі аалда чуртапчатхан. Ол - минің ағам Еремей Васильевич Бурнаковтың хада тӧреен туңмазы.
Мин Алинаа теем: «Тынағ кӱннеріне ибзер парзаң, ағаңнаң прай тӱптестіріп, нинҷе тӧлге теере пілчеткені хоостыра род ағазын пӱдір кӧр». Алина сурынызымны толдырған, аның ағазы Бурнаковтар родынаңар читі тӧлге теере чоохтап пирген. Аннаң сығара мин позымның ағамның род «салаазын» иткем. Амғы туста, Интернет парда, туған-чағыннарны тілирге оой. Социальнай сетьтер пастыра чиит Бурнаковтардаң улуғларының телефон номерлерін сурап, істезігліг тоғысты узаратхам. Ол туғаннарым прайзы мағаа Люба пичее сығдырат тееннер. Кемге сығдыратхам, прайзы мині Люба пичезер ысханнар. Ол пістің род ағазын тимнеенӧк одыр. Люба пиченің ағазының пабазы Сапин паза минің ағамның пабазы Сатаң хада тӧреен харындастар полғаннар. Люба пиҷенің сын ады Мария Аверьяновна Бурнакова полча.
Мин Люба пичее сығдырадыбысхам, тоғазып алғабыс. Ол Ағбанда чуртапча. Ол мағаа позы 10 чыл істескен паза узуны тӧрт метр чачында чарыда тимнеен род ағазын кӧзіт пирген.
Пістің род ағазы тың улуғ киліс парған. Тағ харғазы сӧӧгінең сыххан Бурнаковтар Чапрахтаң пасталча. Аның ікі оол полтыр - Чапан паза Чалат. Чапанның палалары Сапин, Сатаң Ағол паза пасхазы, аның прай читі пала полтыр. Чалаттың ікі хыс паза пір оол полтыр. Хыстарының аттарын пілчебіс, че оолғының адын пілбинчебіс, аны чоохтап пирчең дее кізі чоғыл. Чалаттың кізілері халбаан тіпчелер, че анзын орта чоохтап полбаспын.
Амғы тоғазығда піс Сапиннің, Сатаңның паза оларның харындас-туңмаларының род «салааларын» узаратхабыс. Полған на «салааны» алынча ватман чаҷында пасхабыс. Хыстарны паза оларның палаларын ідӧк род ағазына киргебіс, хайдағ фамилиялығ чӧр четкеннерін прай кӧзіткебіс.
Род чыылиина туған-чағыннарның кӧбізі кил полбаан тіп таныхтапча Алиса Сергеевна: кем-де пасха регионда чуртапча, хайзы-да род чыылысча тіп испин халтыр. Хандых айының халғанӌы кӱннерінде Андриан Пиксеновичтің хызы Регина Чистанова вацапта «Встреча рода Бурнаковых» группа азыбысхан. Андар туған-чағыннарны киргеннер. Анаң прайзы тоғазығны иртірер сурығларны ӱзӱрген: ахча нинҷе чыырға, столға ниме аларға. Бурнаковтар тоғазыға ікі хой сохханнар. Оот пилтірі аалда чуртапчатхан Светлана Ивановна Кичеева (хыс фамилиязы Бурнакова. - Авт.) позының сӧбірезінең хада пір хой ағылған. Ікінӌі хойны Бурнаковтар ахчаа садызып алғаннар. Тоғазығда ипчілер татхыннығ ӱгре хайнатханнар. Килген чон род ағазынаң танысхан, хайзы-да позының «салаазынзар» чағын кізілерін хоза пасхан. Полған на «салааның» Бурнаковтарын сценаа хығырғаннар. Іди танысханнар.
Бурнаковтар тӧреміл тоғаспинчалар. Халғанӌызын олар 2000 чыллар пасталчатханда, чыылыстырлар. Амғы тоғазығны иртірерге Андриан Пиксеновичтің сӧбірезі кӱстенген. Ӧӧн тимненіс тоғыстарын олар алып алғаннар.
- Піс Мӱӱзі чирінзер парарға кирек полғабыс, - чоохтапча Алиса Сергеевна. - Наңмыр чағаннаңар, андар парарға киліспеен, Оот пилтірі аалда халғабыс, тоғазығны клубта иртіргебіс. Наңмырлығ кӱннің ӱчӱн тасхархы ойыннарны иртір полбаабыс. Ӧӧн мероприятиелер клуб істінде полған. Родтың полған на «салаазынаң» танызарына илееде тус парыбысхан. Соонаң род пазына кемні турғызарын ӱзӱргебіс. Аны ідӧк ӱр пӧккебіс. Анаң род пазының полысчыларын таллаабыс. Андриан Пиксеновичтің полысчылары Александр паза Евгений Бурнаковтар, Регина Чистанова паза мин, Алиса Куюкова, пол парғабыс. Мин амды хонғанымның Куюков фамилиязын ал чӧрчем.
Таныхтирға кирек, пӱӱнгі кӱнде тағ харғазы сӧӧгіне кірчеткен Бурнаковтарның иң улуғ кізізі 86 частығ Пиксен Гаврилович Бурнаков полча. Ол - ӱстӱнде адалған Чапанның пархазы.
Бурнаковтарның пазағы тоғазии 2024 чылда полар.
Автор :
Татьяна ТЮТЮБЕЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы