ПОЕЗДТЕР ЧӦРIЗIН ХАЙЫҒДА ТУТЧАЛАР
05.08.2022
Хабарлар
Орғах айының 7-ҷi кӱнiнде – Тимiрчолҷы кӱнi. Пу профессиональнай ӱлӱкӱн саблығ паза аарластығ ӱлӱкӱннернiң санында
Юрий Александрович Тортумашев iҷе-пабазы чiли чуртазын тимiр чолнаң палғалыстыр салған. Ол Ағбан станцияда поездтер чӧрiзiнiң диспетчерi полып тоғынча. Аның тоғызынаңар пiлiп алар ӱчӱн, Ағбан станцияның цеғынзар чол тутхабыс. Тимiрчолҷылар аны «станцияның чӱрее» тiп адапчалар.
Андар читкенiбiсте, улуғ пӧлiкте компьютерлер кистiнде одырчатхан пис кiзi телефоннаң алай рациянаң чоохтасчатхан. Пiреезi, телефон трубказын салып, рация пастыра хатап кемге-де сығдыратча. Олох туста прайзы компьютер мониторынзар кӧрче. Мындағ сууласта полған на кiзi тоғын полбас, неке.
Юрий Тортумашевтiң сменазы хараазын ирткен дее полза, иртен ол пiснең тоғазарға чарат салған. Иң пастап позынаңар, анаң тоғызынаңар чоохтап пирген.
Юрий Александрович Тортумашев Хамыстығ станцияда тӧреен. Iкi чыл пазынаң сӧбiрезi Ағбанзар кӧс килгенде, iҷе-пабазы тимiр чолзар тоғысха кiрiбiскен. Пабазы Александр Константинович Ағбан станцияда дежурнай автомобильнiң водительi полған, iҷезi Вера Григорьевна паркча дежурнай тоғызына кiрiбiскен, анаң таарлағны ӱлестiрҷең орынҷа, станцияҷа дежурнай полып тоғынған. Iҷе-пабазы тынаға сыхханҷа тимiр чолда істенген.
Сӧбiрее тоғыстаң МПС микрорайонда квартира пирiлген. Юрий Тортумашев, Ағбандағы 9 № школаны тоозыбысханда, поездтернi чорыхха тимнепчеткенiне курстар иртiбiскен. 2004 чылда Иркутсктағы тимiр чол паза искiрiг хазна университедiнзер ӱгренерге кiрiбiскен. Ол туста Ағбанда институттың пӧлии полған. Пастағы ӱс чыл Юрий Ағбанда ӱгренген, тӧртiнҷi курстаң – Иркутскта.
2005 чылда Хызылчардағы тимiр чолның Ағбан станциязынзар поездтернi чорыхха тимнепчеткен кiзiнiң полысчызына турғызылған. Ол пассажир-техника паркында чонны тартчаң поездтерні чуурға турғысчаң. Пу тоғыста iкi чыл iстенген. Анаң ағаа 7-ҷi разряд пирiлген. 2011 чылда институтты тоозыбызып, «Таарлағлар тартарынаң паза поездтер чӧрiзiнең устирын тӧстирi» специальностьты алған. Олох чыл таарлағны ӱлестiрҷең орынҷа дежурнай полыбысхан.
2014 чылдаң сығара Юрий Александрович поездтер чӧрiзiнiң диспетчерi полча.
– Пiстiң станцияда пис кiзi поездтер чӧрiзiнiң диспетчерi полча. Пiс сменаның устағҷызы алай станция пастығы орынҷызының полысчызы полчабыс. Пiр смена 12 час тоғынча, 8.00 частаң 20.00 часха теере. Диспетчер поезд чӧрiзiнең палғалыстығ прай тоғыстың планын тимнепче. Сменада 30 азыра кiзi тоғынча. Андар кiрчелер: поездтернi чорыхха тимнепчеткен кiзiлер, таарлағны ӱлестiрҷең орынҷа, станцияҷа дежурнайлар, станцияҷа дежурнайның операторлары, ӧӧн посттарның операторлары паза пасха даа операторлар. Прайзыбыс удур-тӧдiр телефонҷа паза рацияҷа палғалысчабыс, – теен Юрий Тортумашев.
Прай пу ӧменiң тоғызы поездтер чӧрiзi диспетчерiнiң хайиинда. Олох иң нандырығлығ чарадығларны аларға кирек. Юрий Тортумашевтiң чооғынаң, аның тоғызында, шахмат ойынында чiли, хайдағ чарадығны аларын чапчаң паза азынада сағынарға кирек.
Юрий Александрович пу улуғ ӧмедегiлер хайдағ тоғыс толдырчатханын хысхаҷахти чоохтап пирген. Олар прайзы удур-тӧдiр палғалыстығ. Поездтернi чорыхха тимнепчеткен кiзi вагоннарны локомотивке хаптырча алай локомотивтең суурыбысча, тимiр чолда пос орыннарның узунын хайығда тутча, локомотивтiң тормозын сыныхтапча. Станцияҷа дежурнайлар (iкi кiзi) хаҷан хайдағ поезд чорыхха сығарын, килерiн хайығда тутчалар. Оларның полысчылары ӧӧн посттың операторлары полчалар, хайзылары поезд чӧрiзiн пiчiкке пасчалар. Таарлағны ӱлестiрҷең орынҷа дежурнай хайдағ вагон хайдағ орында турарын пӧкче.
Ағбан станцияа ӱс парк кiрче. «А» парк – ол вокзал, перрон, хайда кiзiлер поездке одырчалар. Анда 6 тимiр чол. Ол улуғ нимес паркка саналча. Аны пассажир паркы тiзе, саба полбас. «Б» паркта таарлағ поездтер полчалар. Анда узун паза нинҷе-нинҷе тимiр чол. Iдӧк таарлағларны ӱлестiрҷең орын пар. 2011 чылда Ағбандағы МПС микрорайонда ӱзiнҷi «В» парк тӧстелген. Ол таарлағ поездтерге кӧрiл парған паза анда 8 тимiр чол иртче. Андох контейнерлер турғысчаң ачых пар, хайда оларны таарлапчалар. Пу нандырығлығ тоғысты таарлағны алчатхан кiзiлер паза вагонниктер толдырчалар. Олар вагоннарның техника оңдайын сыныхтапчалар. Кӧзiдiмге, тегiлектерiн паза оларның аразында эмек алай пасха даа ниме-ноо орал парғанын.
Анаң Юрий Тортумашев позының тоғыс орнын кӧзiт пирген паза телефоннаң, рациянаң чоохтасчатхан кiзiлердеңер чоохтап пирген:
– Пӱӱн иирде пеер тоғысха килем. Мында станцияҷа iкi дежурнай тоғынча. Пiрсi хайдағ поезд нинҷе часта сыхчатханының планын пасча, iкiнҷiзi поездтер чӧрiзiне сигнал пирче. Мындох станцияҷа оператор тоғынча.
Поездтер чӧрiзi диспетчерiнiң столында iкi мониторлығ компьютер турча, пасха тоғынҷыларнаң палғалысчаң iкi рация, пiр олаңай телефон паза пiр сотовай. Смена аразына Ағбан станция ӧтiре 50 – 60 поезд иртiбiсче. Пiрее поезд орайлатса, прай поездтернiң чӧрiс тузы алыс парча. Пiс ол тустың алыспазын тiп кӱстенчебiс.
Мының алнында тимiр чолда маллар чӧрчеткен ӱчӱн саайлар пол парҷаң. Амды тимiр чол хастада сиденнелген, аннаңар маллар харығ полбинчалар. Тимiр чолда халғанҷы саай хандых айының 5-ҷi кӱнiнде полған, хаҷан ниикке чӧрҷең автомобиль килчеткен тепловоз алнынҷа ойладыбызарға сiренген, че маңнанмаан. Пу саайда пiрдеезi палығлатпаан.
Таныхтирға кирек, поездтер чӧрiзi пiр дее тохтабинчатханнаңар, тимiр чолда iстенчеткеннер хараа-кӱнӧрте, ӱлӱкӱннерде дее, тынағ кӱннерiнде дее тоғынчалар. Юрий Тортумашевтiң чооғынаң, ол мындағ тоғыста тоғынарға ӱгрен парған. Пiрееде Наа чылны тоғыс орнында удурлирға килiсче. Удур-тӧдiр ӱлӱкӱннең алғыстазыбызып, аннаң андар тоғынчалар.
Профессиональнай ӱлӱкӱн чағдапчатханда, Юрий Александрович хада тоғынчатханнарын алғыстаан:
– Хада тоғынчатхан кiзiлернi Тимiрчолҷы кӱнiнең алғыстапчам! Сағынған сағыстарың толзын! Пiстiң ниик нимес тоғызыбыста прайзының тоғызы килiссiн. Хазииңар пик ползын, чуртазыңарда сидiксiнiстер тоғаспазын!
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы