ТОҒАЗЫҒЛАР САЛТАРЛАРҒА АҒЫЛЧА
Тоғыс чорығы. Ирткен неделяда Хакасия пазы Валентин Коновалов республиканың ӱстӱнзархы саринзар чол тутхан. Iди ол Ымай тас поселокта паза Саяногорск городта пол килген
СПОРТКОМПЛЕКС ПАЗА ИСКУССТВО ШКОЛАЗЫ
Ымай тас – тоғысчылар поселогы. Анда ӧӧнiнде Сойан-Сус ГЭС-ты пӱдiрген паза анда тоғынған кізілер чуртапчалар. Поселоктағыларның 70 процентi – ол улуғ частығлар. Ымай таста Хакасия пазы Валентин Коновалов социальнай объекттерде полған, iдӧк ол аал чуртағҷыларынаң тоғазығ иртiрген.
Тоғысчы поселоктағы чонны ниме сағыссыратча? Тоғазығда ымай тастағылар орындағы спорткомплекстiң мыннаң мындархызынаңар сағыссырастарын искiргеннер. Хайди олар таныхтааннар, спорт объектi 70 чылларда пӱдiрiлген, анда аймах секциялар иртiрiлҷеңнер паза аннаң саблығ спортсменнер сыхчаңнар. Че 90 чыллардаң пасти ол толдыразынаң тоғынмин сыххан. Амды улуғ турада кӱрес паза ниик атлетика секциялары ла иртiрiлче.
Хакасия пазы Валентин Коновалов спорткомплекстiң футбол чазызын, хоккей ойнаҷаң орынны, тасхархы паза iстiндегi тренажер залларын, бассейннi, кӧрiп, паалаан. Пӱдiрiг улуғ, заллары чалбах, потолоктары пӧзiк. Мындағ чахсы учреждение изелчеткенде, хайди ачырғанмассың?!
Хайди спорткомплекске полыс пирерге? Саяногорск пазының тоғызын толдырчатхан Игорь Даниловтың искіриинең, спорт объектiн тыхтирына ирткен чылда проект-смета пiчiктерiн тимнееннер, экспертиза ирткеннер паза 2023 чылға «Аалларның тиксi тилiзi» программаа кiрiп алғаннар.
Хакасия пазы Валентин Коновалов иң пастап стадионның ниик атлетика чолларын, ГТО площадказын паза андағы одырчыхтарны иптирге паза хоза тренер ставказын азарға чахығ пир салған.
Улуғ спорткомплекс изел париған полза, Ымай тас поселоктағы «Акварель» искусство школазы сiлiг, иптiг, че ол уғаа кiчиҷегес! Аннаңар аал чуртағҷылары iдӧк Валентин Коноваловха искiргеннер.
Искусство школазы ӱс кӧстегҷе тоғынча – ол музыка, хоос паза теелбек. Андар тиксi 160 азыра олған чӧрче, че чӧрерге хынчатханнарның саны аннаң даа кӧп.
– Пiстiң кабинеттерзер 4 – 6 ла пала кiрче. Хыстылыспас ӱчӱн, пiс олғаннарны 2-3 ӧмее чарчабыс. Анзы преподавательлерге хоза тоғыс. Школада тоғынчатхан специалисттер хаҷан-да постары пу школада ӱгренгеннер. Профессия алып, олар поселоксар чуртирға айланчалар. Халғанҷы ӱс чылға школаның ӧмезi илееде нааҷылал парған, – чоохтапча культура пӧлиинiң уcтағҷызы Алёна Вечкина.
«Акварель» искусство школазының улии – 300 квадрат метр. Иптiг, хыстылыспин тоғынар ӱчӱн оларға 1500 квадрат метр киректелче.
Хакасия пазы Валентин Коновалов муниципалитет устағ-пастаана паза республиканың культура министерствозына «Акварель» искусство школазына полыс пирер оңдайлар таап саларға чахығ пирген. Че амох пiлдiстiг, пу табырах пӧгiл парар сурығ нимес. Регион пазы Ымай тас чуртағҷыларына тоғазығда аннаңар искiргенӧк.
ТИМIР ПАЗА АҒАС ПРЕДПРИЯТИЕЛЕРI
Ымай тас поселоктың Пристанская орамазында iкi предприятие орныхча. Пастағызы тимiрдең ниме-ноо сығарча, анда тоғыс кӱӱлепче, iкiнҷiзi ағаснаң айғасча, анда сымзырых, адай ла ярхлапчатханы истiлче.
«Конвейерные технологии» ООО ӧӧнiнде хара тас паза металлургия промышленностьтарына конвейер роликтерiн сығарча. Тоғынҷылар анда хараа-кӱнӧрте, тынағ кӱннер чох iстенчелер, тиксi 60 ортын профессиональнай ӱгредiглiг специалист. Предприятиеде сығарылчатхан ниме-ноо Россияның прай регионнарынҷа тарадылча. Амды ол пасха даа хазналарның рыногына сығарға пӧгiнче. Тоғыс чахсы парчатханда, тоғынҷылар даа турыстығ паза тузында чал ахчазын алчалар.
Тимiр предприятиезiнде тоғыс кӱӱлепчетсе, аның хыриндағы «Богословский леспромхоз» ООО ағас предприятиезiнде сымзырых. Андағы ипти салылған ағастарны алюминий заводы апарарға кирек полған, че амды олар аны сығар полбинчалар.
– Ағас пар, че санкциялар ӱчӱн кӧп предприятие товарларын апар полбинча, – искiрген «Богословский леспромхоз» ООО-ның устағҷызы Александр Бурмагин.
– Сiрерге хайдағ полызығ кирек? Идiнҷектерге кӧрiл парған полызығларнаң тузаланғазар ба? – сурған Валентин Коновалов.
– Чох, пiс пiр дее чирзер айланмаабыс, – нандырча идiнҷек.
– Хакасияның экономика тилiзi мнистерствозы паза идiнҷектерге хабасчатхан чыынды сiрернiң предприятиеңердегi сидiксiністернi iстезерлер, хабас пирер оңдайлар тiлирлер.
Пу предприятиеде хаҷан-да 10 – 15 кiзi тоғынған. Че, сидiксiнiстер пол сыхханда, Александр Бурмагинге 4-5 ле кiзi артыс саларға килiскен.
– Iзенчем, мында тоғыс пазох хайнап сығар, – чоохтан салған ол.
ШКОЛА ПАЗА ИМНЕГ ТУРАЗЫ
2019 чылда Наа чыл алнында Хакасия пазы Валентин Коновалов Ымай тассар паза Саяногорсксар мындағох тоғыс чорығынаң чӧрген полған. 20 декабрьда ол, тоғысчы поселоктың ортымах школазына наа автобус клӱзiн читiрiп, ӱгредiг организациязынҷа экскурсиянаң чӧрген. Андада школа директоры Надежда Новикова спортзалға килкiм тыхтағ тоғызы киректелчеткеннеңер искiрген. Аның хырын, полын, кип-азах алыстырҷаң орыннарын иптирге кирек полған. Мына амды Хакасия пазы Валентин Коноваловха толдырыл парған тоғысты паалирға оңдай полған. Спортзал чарых, истiг паза андар наа спорт тирiглерi алылған.
– Пiстiң школа «Полған на олғанның чидии» федеральнай программаа кирiлген. Аны хоостыра пiске тыхтағ тоғыстарына iкi миллион салковай позыдылған. Пiс спортзалда, кип-азах алыстырҷаң орыннарда пӱкӱлее тыхтағ тоғыстарын толдырып алғабыс, чарытхы, ӧрттеңер искiрҷең cистемаларны нааҷылабысхабыс, – чоохтапча директор Надежда Новикова.
Iдӧк ӱр ниместе Ымай тас поселоктың имнег туразындағы рентген кабинедi нааҷылалған паза наа оборудование алылған. Хайди чоохтапча рентген-лаборант Татьяна Коровина, мының алнында ол «РУМ-20» аппаратнаң тоғынған. Ол 1984 чылда сығарылған. Анда холнаң кӧп тоғынарға килiсчең.
– Растворларны позыбыс тимнеҷеңмiс, снимоктарны чарытчаңмыс, хурутчаңмыс. Аннаң тоғынарға сидiк паза ӱр полҷаң. Снимоктар даа тың на чахсы полбаҷаңнар. Амды «P-500 «Дуограф» аппаратнаң тузаланчабыс. Пiлдiстiг, аны иргi оборудованиенең тиңнестiр полбассың! Наа аппарат тоғысты прай позы толдырча паза аның качествозы пӧзiк. Тимде снимокты интернет пастыра хайдағ даа имнег туразынзар, имҷее, ызыбызар оңдай пар, – чарытча Татьяна Александровна.
Наа оборудование «Пастағы имнег полызиин пирҷең имнег учреждениелерiн чахсыландырары» программаҷа алылған. Ол 16 млн салковайға турған. Мындағох аппараттар Абаза городха, Таштып паза Ағбан пилтiрi аймахтарына алылған.
Iдӧк поликлиниканың фойезi, терапия паза педиатрия пӧлiктерi нааҷылалған. Ымай тас чуртағҷыларынаң тоғазығ ирткенде, улуғ частығлар наа оборудование паза тыхтағ тоғыстары идiлген ӱчӱн Хакасия пазы Валентин Коноваловха алғыстарын читiргеннер.
Улуғ чорых чахсы пайрамнаң тоозылған. Орғах айының 7-ҷi кӱнiнде тимiрчолҷылар профессиональнай ӱлӱкӱннерiн таныхтааннар. Пу пайрамға удур Саяногорсктың «Визит» культура туразында Хакасия пазы пу отрасльда маңнаныстығ, ӱр тоғын салған улуcты алғыстаан. Алғыстас пiчиинең таныхтатханнарның аразында Валерий Табаев полған.
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |