ААЛЛАР ЧУРТАЗЫ ЧАХСЫ САРИНЗАР АЛЫСЧА
Тоғыс чорығы. Пу кӱннерде Хакасия пазы Валентин Коновалов Боград аймаандағы Тадар Тис, Знаменка паза Троицкай аалларда полған
Культура туразында
Тадар Тис аалның Культура туразы тиксi тыхтағ тоғызы соонаң iзиин асты. Кiрпистең салылған iкi хадыллығ тура 1974 чылдаң сығара тоғынча. Ыраххы тустаң cығара аның пастағы хадылы 2012 чылда ла тыхталған полған.
Пӱӱл «Культура» нацпроект полызиинаң Тадар Тис аалның Культура туразының хыры, пӱкӱлее iкiнҷi хадылы, пастағы хадылындағы чылығ пирҷең система паза тасхархы кiрлес нааҷылалған. Тоғыс прай 3,4 миллион салковайға тур парған. Ахча федеральнай, регионның паза муниципальнай бюджеттердең позыдылған.
Тиксi тыхтағ тоғызы соонаң Тадар Тис аалдағы Культура туразының iзии алнындағы хызыл лентаны хыплирында араласханнар регион пазы Валентин Коновалов, Хакасияның культура министрi Светлана Окольникова паза Боград аймаа пазы Сергей Клименко.
– Культура туразы – ол чайаачылар кiнi, – чоох тутхан В.О.Коновалов. – Аның iзии чуртағҷыларға хаҷан даа азых ползын. Чылығ паза истiг орынзар олғаннар, чииттер паза узах частығлар хынып чӧрерге кирек. Аарлығ нанҷылар, прайзын пӱӱнгi чалахай кӱннең алғыстапчам.
Танығлығ кӱнде республика пазы Культура туразының устағҷызы Елена Николаеняға (хыс фамилиязы Сагатаева) 100 муң салковайға сертификат читiрген.
Культура туразында аймах чайаачы иирлер тӧремiл иртче. Аның тоғынҷылары, федеральнай алай республика бюджеттерiнең субсидия алар ӱчӱн, аймах программаларда паза проекттерде аралазарға кӱстенчелер. Iди залда паза тасхар тоғындырҷаң ӱннiг паза чарытхы аппаратураларына чидiнгеннер. Культура туразының устағҷызы Елена Александровна сценадағы наа кӧзеңее тың морсынча. Ол аны хакас хоостарнаң позы сiлiг иде чазап салған. Ағаа хоза, кнопка пазыбысса, кӧзеңе позы азылча. Аның алнында иргi кӧзеңенi азып алар ӱчӱн ӧнетiн пағны тартарға киректелҷең одыр. Анзы, тiзең, хай пiрее чирлерде хаап таа парҷаң полтыр.
Пӱӱнгi кӱнде Тадар Тис аалның Культура туразында 13 кiзi iстенче, оларның санында хоос устағҷы, iкi режиссёр, клуб пiрiгiстерiнiң устағҷылары, методисттер, звукорежиссер, iкi водитель.
– Пiстiң театр кружогы пар, – чоохтапча Е.А.Николаеня. – Ол iкi группаа чарылча. Олғаннарның кружогы «Нымах» адалча, чииттерни – «Экспрессия». Театр кружоктарынаң позым устапчам. Мин Ағбандағы искусство институдында «Пос кӧңнiнең театр режиссёры» специальность алғам, аннаңар пу тоғыс мағаа таныс паза чағын. Олғаннарнаң хада аймах ойыннар турғысчабыс. Чайаачы тоғынҷыбыс Анастасия Воробьева хакас чонның кип-чоохтары хоостыра наа ойын пас пирген. Амды аны тимнепчебiс. Пiстiң театр республика синiндегi паза регионнар аразындағы марығларда тӧремiл араласча. Хызылчарзар паза Дивногорсксар удаа чӧрчебiс.
Iдӧк Культура туразында КВН, теелбектенҷең паза сарнаҷаң кружоктар пар. КВН ӧмезi «Без комплексов» адалча, устағҷызы Юлия Александровна Вахрушева полча. Аның араласчылары Ағбандағы КВН-да тӧремiл ойнапчалар. Теелбек кружогы iкi группаа чарылча: кiчiглерни – «Тамҷығастар», чииттерни – «Монҷығастар». Оларны теелбектенерге Татьяна Анатольевна Дворянова ӱгретче. Сарнирға чайалған олғаннарнаң Лариса Владимировна Медведева айғасча. Ветераннар хоры iдӧк Боград аймаан чахсы саблапча. Аннаң Надежда Николаевна Ортикова устапча. Олар Томск городсар «Битва хоров» регионнар аразындағы фестиваль-марыға iкi хати чӧргеннер.
Ағаа хоза, Тадар Тис аалдағы Культура туразының ӧмезi чайаачы кӧзiдiглерiн Боград аймаандағы аалларҷа ал чӧрче. Пылтыр октябрьда олар автоклуб алып алғаннар. Пӱӱл аннаң аал хонии тоғынҷыларының кӧңнiн кӧдiрер пӧгiннең фермаларҷа чӧргеннер.
Наа чыл чағдапчатханда, чайаачы устар ағаа азынада тимненчелер. Тадар Тис аалдағылар даа пу чарых ӱлӱкӱннi хынығ иртiрерге пӧгiнчелер. Аның ӱчӱн чайаачы устар олғаннарға ӧнетiн театр ойынын турғысчалар. Иркелер аны Культура туразының 184 орыннығ кӧрiгҷiлер залында нымзах, истiг креслоларда одырып алып кӧрерлер. Ойын тоозыл парза, прайзы, чарых фойезер иртiп, Соох апсахнаң паза Хар хызыҷахнаң тоғазар.
ӧӧн библиотекада
Культура туразының iкiнҷi хадылында аалның ӧӧн библиотеказы орныхча. Ол уғаа алғым. Анда абонемент, кинделер хайраллаҷаң пӧлiк паза хығырҷаң зал пар. Библиотека устағҷызы Вера Владимировна Буланова полча.
– Абонементте 16 муң аймах кинде пар. Оларны чуртағҷылар ибзер хығырарға алып алчалар. ӧӧнiнде детективтерге тартылчалар, аннаңар оларны кӧрiндiре тасхахтарда турғысчабыс, – чоохтапча Вера Владимировна. Абонемент аның хайиинда полтыр.
Кинделернi хайраллаҷаң пӧлiкте Вера Константиновна Лахмытко тоғынча. Пу пӧлiк нимее кирек? Боград аймаанда тиксi 11 библиотека тоғынча. Олар Тадар Тистегi ӧӧн библиотеканың филиаллары полчалар. Библиотека тоғынҷылары наа кинделер соонҷа ӧӧн библиотеказар килчелер, iдӧк постарының чапсых литератураларын пеер ағылчалар. Пӱӱнгi кӱнде кинделернi хайраллаҷаң пӧлiкте тиксi 10 муң азыра книга саналча. Наа кинделерге чидiнер ӱчӱн, библиотека тоғынҷылары аймах программаларда араласчалар.
– Тыхтағ тоғызына чӧпсiнчебiс, че амды пiске наа тасхахтар, каталогтар харачахтары паза столлар киректелче. Прай мебель иргi. Орындағы бюджеттең 370 муң салковай позыдылғанда, хығырҷаң залға журнал-газеталарға ӧнетiн тасхахтар алып алғабыс, – чоохтапча библиотека устағҷызы.
Хығырҷаң залда Мария Владимировна Кузнецова тоғынча. Кинделердең пасха, анда интернеттiг пис компьютер турча. «Консультант Плюс» искiрiглiг система тикке тоғынча. Принтерде чуртағҷылар пiчiктерiн хобырдырып алчалар.
Тадар Тис аалның ӧӧн библиотеказының иң иргi книгазы 1902 чылда Санкт-Петербургта чарыхха сыххан. Ол «Полное собранiе сочиненiй В.А.Жуковскаго въ 12-ти томахъ» адалча. Пӱӱнгi кӱнде ағаа 120 чыл. Мария Владимировна иргi кинделернi алынҷа тасхахта сибер хайраллапча.
2024 чылда Тадар Тистегi ӧӧн библиотекаа пайрамнығ 100 чыл толар!
Чоннаң тоғазығ
Боград аймаанзар тоғыс чорығы тузында Хакасия пазы Валентин Коновалов Знаменка паза Троицкай ааллар чуртағҷыларынаң тоғасхан. Оларның ӧӧн ағырсымнығ сурығлары чурт-коммунальнай хониина, чолларға паза малларны хадарҷаң орыннарға теелген.
Таныхтирға кирек, Хакасия правительствозы хабазиинаң Знаменкада тасхархы чарытхы тартылған, Культура туразында тиксi тыхтағ тоғызы иртiрiлген, чоллар нааҷылалча. Троицкай аалда, тiзең, iдӧк чарытхы тартылған, спорт ачығы тӧстелген, школадағы спортзал нааҷылалған паза чурт-коммунальнай хоныхтарда тыхтағ тоғыстары ӧткiн парча.
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |