МАХТАНҶАҢ КIЗIБIС ПАР
07.04.2023
Хабарлар
Пiске пасчалар. Асхыс чирiндегi «Хуртуйах тас» музейде Хакасияның саблығ оолғы Алексей Николаевич Карамашевтiң 85 чазы уғаа чылығ таныхталды
Аар-пеер чорых чӧрерге килiссе, «Хуртуйах тас» музейзер чағдабыссам, кӧңнi-чӱреем саңай тибiребiсче. Пурунғыларыбыстың кибiрi хоостыра пӱдiрiлген нинҷе-нинҷе ханалығ ибiҷектер ах пайзаң ӧргелер чiли кӧрiнчелер. Хуртуйах тас, тiзең, позынаң изеннезiп тее аларға хығырчатханға тӧӧй.
Итсе, пiстiң чонның ызых чирiне саналчатхан орында мағаа удаа поларға килiсче. Аның ай-тыс пiлбес хылыхтығ тоғынҷылары Хакасияның саблығ кiзiлерiнiң тӧреен кӱннерiн таныхтирға, чоныбысты чыып ал турарға хаҷанох кӧнiк парғаннар. Улуғ алғыс оларға андағ тузалығ тоғыс ӱчӱн.
Пу музейде хый родының саблығ оолғы Алексей Николаевич Карамашевтiң тӧреен кӱнi, 85 чазы, таныхталардаңар истiп алғанда, андар прайзынаң пурун тимненiбiскен поларбын. Хайдағ даа полза, хый родының килнiбiн нооза. Хада хонғаным Арсентий Карамашев хазии хоостыра ибдең сыхпинча даа. Аннаңар мағаа iкi кiзiнiң орнына хайынарға килiсче.
Хайди полза чидiп алдым. Ол кӱн тохтаза ла тохтабас хар чаапчатхан. Чолларҷа чӧрерге хорғыстығ. Ол сылтағнаң сиден тастында тур тастабыстым, ибiре харахсынчам. Туған-чағыннарым кӧп ле чыылыспаан осхас, машиналар саны асхынах пiлдiрче. Чол хомай нооза.
Кiрҷең чирзер кiр килгенде, кiзi илееде чыыл партыр. Пiреезiн таныбинчам. Пайрамнығ тӧреен кӱнiн таныхтапчатханның нанҷы-арғыстары полар тiп сағын салғам. Хада хонғаныма кӧӧгiп, Алексей Николаевичсер «Алёша аҷа» тiп айланчам. Анзы пiр дее хайтпинча. Паза кӧрзем, ол музей тоғынҷыларынаң ниме-де чоохтас парча. Пiрее тузалығ чӧптер пирче полар тiп сағын салғам. Москвада ӱгренчеткенде, тоғынчатханда, анаң тӧреен чирiнзер айланғанда, ағаа хайдағ ла улуғ пастыхтарнаң тоғазарға, чоох алызарға, аймах сурығлар пӧгерге килiскен нооза. Мындағ пайрамнар иртiрерге кӧнiк парчатпас па, хаҷан даа хомай чӧптер пирбес.
Алексей Николаевич Карамашев, хый родының пазы полып, 2012 чылдаң сығара уғаа тӱзiмнiг тоғынған, чоныбысха наа тыныс пирген чiли пiлдiрген. Ол кӧп наа пастағларның ээзi полған. Минiң абызыным абахай Надежда Парфирьевна Балахчина хада хонғанына сыбыра iзестiг чӧлег полчатханын прайзыбыс чахсы пiлчебiс. Ол «Сэнсэй» книганың ӱзiнҷi чардығын хати сығарарына кӧп кӱс паза тус хоратхан, саблығ туғаныбыстың пайрамнығ тӧреен кӱнiне турыстығ сыйых тимнеп пирген. Книганың авторы полча писатель Анатолий Султреков.
Аалҷылар аразында хый родының пазына 2022 чылда табылған ӧткiн хылыхтығ Геннадий Константинович Карамашевтi кӧр тапхам. Хый тӧлiн тиксi махтаға сығарчатхан алып-кӱлӱктi 85 чазынаң алғыстирға ол пис частығ Айас пархаҷағынаң килтiр. Оолағас туғаннары аразында оңнығ ӧткiн тудынминча. Геннадий Константинович, тiзең, «Хуртуйах тас» музейзер чыылысхан чонға хакастар аразында пастағы спорт узының, учёнайның, тренер-сэнсэйнiң оой нимес чуртас чолынаңар чоохтап сыхханда, пiреезi, чӱреен пазын полбин, харах частарын чысчатхан, пазын тӧбiн тӱзiрген.
Анаң сӧс пирiлген «Хуртуйах тас» музейнiң наука тоғынҷызы Леонид Горбатовха. Мин аны истерге хаҷан даа хынчам. Тӧреен чирiбiстегi сiлiг чахайахтардаң пастап алза, хан тигiрде учух чӧрчеткен кӱстiг хостоларны прайох ара тартып алча. Алексей Николаевич Карамашевтеңер iдӧк оңнығ ла килiстiре чоллабинча – саблығ аалҷының чуртазынаңар, аның наукадағы чидiглерiнеңер, спорттағы кӧзiдiмнерiнеңер.
Леонид Васильевичтiң хада хонғаны, музейнiң директоры Оксана Сергеевна андағох хоос, сiлiг чоохтығ кiзi. Аны даа хараа-кӱнӧрте истерге чарир, пiр дее тоспассың. Ол Алексей Николаевич, хайди Ағбанда карате секциязын тӧстеп, онарлап чыл тӱзiмнiг тоғынғанын, муңарлап палаларны сайбағҷылар чолынаң осхыр халғанын сағысха кирген, пу даа ӱгредiглiг тоғызы ӱчӱн аны махтап, чахсы книга пас саларға кирек полғанын таныхтаан. Аның cағыс-чӧптерiнең прайзы чарасхан, неке.
Хый тӧлiнiң саблығ оолғы Алексей Николаевич Карамашевке сӧс пирiлгенде, позының 85 чазын таныхтирға килген прай туған-чағыннарын, нанҷы-арғыстарын, музей тоғынҷыларын чылығ сӧстернең алғыстаан, улуғ ӧрiнiзiнең ӱлескен. Анаң прайзыбысты тың чапсытхан: спорт марығларында аралазып, утхан медальларын, Аарластығ пiчiктерiн, тузаланған ниме-нооларын «Хуртуйах тас» музейге сыйлапчатханын искiрген. Андағ чарлағны истiп, музей директоры Оксана Сергеевна cаңай чӱрексiн партырҷых. Саблығ аалҷы уғаа аарлығ сыйых итчеткенiн таныхтап, Алексей Николаевичке улуғ алғызын читiрген. Пу чылығ сӧстерге прайзы даа хозылған.
Автор :
Алефтина КАРАМАШЕВА, хый родының килнi
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
