ЧУРТАПЧАБЫС – ХАТХЫРЧАБЫС
14.04.2023
Хабарлар
Хормачы иир. Асхыс аймааның ӧӧн библиотеказында «Тӧреен тілім хуҷаанда» хормачы иир ирткен
Ол хормачыланыс кӱніне чарыдылған. Библиотеканың хығырҷаң залында кӧп кізі чыылыс парған, араласчылар чӱрексінгеннер, кӧрігҷілер тосханҷа хатхырызып аларын чидікпин сахтааннар. Пу мероприятие чыл сай иртірілче, кибірге кір парған тиирге чарир. Пӱӱнгі кӱнде аның позының тании пар. Аймахтағы культура учреждениелерiнiң тоғынҷылары, ойыннар тимнеп, тӧреен тілнең хормачыланчалар. Анда чыл сай наа чайаачы ӧмелер араласчатханы ӧріндірче.
Хатхы-кӱлкi кізі хазиина улуғ туза ағылчатханын прайзы даа пілче. Хакасияның саблығ артизі Юрий Топоев чоохтанҷаң: «Чуртапчабыс – хатхырчабыс, хатхырчабыс – чуртапчабыс». Пу тӧрт сӧстің пілдірии уғаа тирең. Кізінің пір минута хатхырғаны – аның чуртас тузының хозылчатханы.
Мероприятие араласчыларын паза кӧрігҷілерні алғыстирға ӧӧн библиотека директорының тоғызын толдырчатхан Наталья Асочакова сыххан. Ол, Илья Топоевтің «Суслик» хормачы чооғының сӧстерін алыстырып, кӧрігҷілерні хатхыртхан.
– Асхыс районы – Хакас Республиканың чӱрее, остальное – провинция. Хакас тілінең чоохтанчатхан кізі асхынах, какой піс тадарбыс, хаҷан пос тілінең не разговариваем. Мин предлагаю, раз мында саңай ла тадарлар чыылыс парғанда, на хакасском разговаривать, – таныхтаан Наталья Николаевна.
Прайзы аның сӧстерінең чарасхан.
Хормачы иирнi библиотека тоғынҷылары асханнар. Олар кӧрігҷілерні Илья Топоевтің «Ойын пілбеені» хормачы чооғынаң хатхыртханнар. Таныхтирға кирек, пу хормачы чоох пістің газетабыста сыххан. Аның полтазы хатхы-кӱлкі кӱніне килістіре. Анда телефон пастыра полған на таныбас кізіні алаахтырып алар оңдай пар тіп чоохталча.
Индіркі Пазадаң килген аалҷылар Илья Топоевтің «Суслик» хормачы чооғы хоостыра ойын кӧзіт пиргеннер. Кнесті ойнаан Алексей Арчимаев, пастых кізі чіли тонанып алып, улуғ кізі чіли позын тудынып, кӧрігҷілерні хатхыртхан. Аның кӧксін орден алай ба медаль чазап турған. Артисттер ойынны пӧзік синде кӧзіт пиргеннер, залда хатхы-кӱлкі ле турған. Пу хормачы чоох пӱӱнгі кӱнге дее килістіре. Кізілер, пос тілінең чоохтасчатсалар, хакас сӧстер аразында орыс сӧстернең тузаланчалар. Импровизация оңдайынаң артисттер ойынны «Палых пазынаң чызыпча» сӧспекнең тоосханнар.
Михаил Кильчичаковтың адынаң библиотека тоғынҷылары Галина Токоякова паза Наталья Майнагашева пос сағынып алған ойынны кӧзіт пиргеннер. Ол ойында амғы тустағы чииттердеңер чоох парған. Саарбахтар паза олғаннар компьютер кистінде ле одырчатханы кӱлкее тартылча. Оларның хоостыра улуғ частығлар даа социальнай сетьтерге чапсын парғаннар. Пу ойында ікі ууҷа iдӧк пархаларынаңар чоох апарча. Улуғ частығлар, социальнай сетьтерні орта адап полбин, аймах-пасха сӧстернең тузаланчалар. Кӧзідімге, «Инстаграмны» ууҷалар «Стограмм» адап салғаннар. Кӱлкiстіг ойында ағырсымнығ сурығ кӧдірілче: амғы туста чииттер тіріг чоохтазығның орнына социальнай сетьтер пастыра ла чоох алысчалар. Интернетте одырып, олар ибдегі тоғысты даа толдырарға ундут салчалар. Мының алында олғаннар, тасхар ойнап, ибзер орай ла айланҷаңнар, амды, тізең, оларны ибдең сығар полбинчалар.
Кызлас аалның культура тоғынҷылары Илья Топоев тілбестеен Дмитрий Ивановтың «Дорогие мои бандитки» хысхаҷах ойынын чон хайиина сығарғаннар. Пістің саблығ тілбесчібіс аны «Оғырлас» тіп адап салған. Ойынның полтазы хоостыра улуғ частығ ипчілер банкты тонабызарға хара сағыс тудыбысчалар. Пір дее оғыр итпеен улус, сайбағ идерге тимненіп, майың хайынғаннарынаң кӧрігҷілерні хатхыртхан.
Хормачы иирде кӧп чоохтар паза хаңалҷостар искірілгеннер паза чоохталғаннар. Кӧрігҷілер істілерi ағырғанҷа хатхырысханнар. Марығ салтарларынҷа пастағы орынға Кызлас аалдаң килген чайаачы ӧме турысхан.
Автор :
Антон ЧЕРТЫКОВ
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
