ЧАСХЫ ЧЫЛҒА КӰС ПИРЧЕ
31.05.2023
Хабарлар
Пайрам. Ирткен неделяда Асхыс аймааның Казанов аалындағы «Казановка» музей-заповедникте республика синінде «Часхы тулуптары» ӱлӱкӱн ирткен
Часхызын Чир ине усхунча, оттар паза ағастар кӧгеріп пастапчалар, чахайахтар ӧңненчелер. Пу туста ӧбекелерібіс часхы тулуптарын чыып пастаҷаңнар, имнег ӧзімнерні, пасха даа оттарны теер турғаннар. Че оларның иң артығы халба полған, анда кізее тузалығ кӧп ниме пар.
Пайрамны азарға Хакасияның культура министрі Светлана Окольникова чон алнынзар сыххан.
– Халғанҷы чылларда чиис темазы чоныбыста аарлығдаң аарлығ полып одырча. Ас-тамах туризмін ӧӧнінде азых тигір алтындағы музейлер тилітчелер. Пӱӱл часхы пісті чылығ кӱннернең ӧріндірбезе дее, тӧреен чирібіс пастағы ӧзімнерінең пісті сыйлирға тимде. Аннаң ус холлар татхыннығ паза тузалығ чиистер идіп алғаннар. Пӱӱн татхыннығ ниме-нооны амзап кӧрербіс, – таныхтаан Светлана Анатольевна.
Пайрамны пастир алнында ол чахсы ирт парзын тіп, хайди даа алғабызарға киректелче. Асхыс аймааның улуғлар чӧбінің кнезі Леонид Горбатов, чонны ирбен отнаң аластап, Чир инебіс ӧзімнерге пай ползын, чоныбыс чахсы чуртазын тіп алғастар читірген.
Ідӧк ӱлӱкӱн аалҷыларын Кресен-фермер хоныхтар ассоциациязының толдырығлығ директоры Андрей Попков алғыстаан. Аның сӧстерінең, часхы кізілерге, чылға кӱс пирче.
Пайрам марығ оңдайнаң ирткен. Анда кізілерні азырапчатхан предприятиелер паза олаңай чуртағҷылар араласханнар. Олар пӱӱнгі кӱнге ӧс парған чир-тамаанаң паза мал идінең аалҷыларны хайхатханнар. Оларға ӱс номинация кӧріл парған: ізіг чиис, салат паза десерт. Ідӧк марығда халых пірігістері араласханнар. Олар ӱс номинацияда устарын кӧзіткеннер: чазыда ӧсчеткен оттардаң чиис; кибірліг чейлер, морстар паза сӱттең иділген суух нимелер; сӱттең иділген чиис. Ідӧк марығ араласчыларын олаңай кӧрігҷілер паалааннар. Иң кӧп чон ӱнін чыып алған араласчы ідӧк сыйыхха турысхан. Пайрам азыл парғанда, чыылысхан чон марығ араласчылары тимнеен чиистерні амзап кӧргеннер. «Стикс» ресторанның чиис тимнеҷең узы Михаил Барановтың чооғынаң, ресторан чуртағҷыларны бельгия чонының кибірліг ас-тамаанаң ӧріндірче. Марыға ресторан тоғынҷылары ӱс аймах чиис сығарғаннар. Ізіг чиис номинацияа олар сазаннаң стейк хаарыбысханнар, андар палых одын, спаржаны, чиит морковьты паза черри помидорларны хозыбысханнар. Ікінҷізіне ӧртектің ысталдырған кӧксі сығарылған. Андар халба, редис паза ачығ оттаң иділген пюре хозылған. Соус чычырғаннаң тимнелген. Десертке чир чистегінең эҷігейліг муссар миндальлығ печенье салылған. Прай пу чиистерні посха даа идіп алар оңдай пар.
Асхыстағы «Сытый бай» столовай марыға сығарған ас-тамахты уғаа табырах чібіскеннер. Чиис тимнеҷең устар марыға сосха хабырғаларын, палых одынаң хада хаарылған хой идін паза зразылар тимнебіскеннер, десертке – тиин хадынаң иділген оох халас, нымырттығ пудинг. Иң чапсых палых одынаң иділген салат полған. Андар морковь-ча, болгарскай перец хозылған.
Кафелер паза столовайлар тимнеен ас-тамахты амзап алып, жюри кізілері халых пірігістері паза олаңай чуртағҷылар тимнеен ниме-нооларны паалааннар. «Кӱг» комплекс чарғыҷыларны аймах-пасха татхыннығ чииснең сыйлаан. Мында аалҷыларға кибірліг ас-тамах читірілген. Олар пӱчӱрее, айран, аарчы паза хурут чіп алғаннар. Соох ас-тамахха тарталеткалар сығарылған, андар халба, ысталған пызылах хозылған. Ӧӧні халбадаң иділген окрошка полған.
Асхыс чоғархы аалның чуртағҷылары аалҷыларны ідӧк аймах ас-тамахнаң ӧріндіргеннер. Иң пастағызын марығ араласчылары чарғыҷыларны айраннаң паза аймах от чейлерінең сыйлааннар. Ӧӧн чиистердең иң пастағызын чарғыҷыларға тустаан палыхтаң паза халбадаң иділген фаршмак пирілген. Хайди таныхтаан Валентина Ахпашева, аның рецептін имҷі Александр Мясников искірген. Десертке хойытхан сӱтнең пулғалған талған, аймах чистектең паза харағай хузуғынаң иділген варенье пирілген. Чарғыҷылар халбадаң иділген салатты, потхыны, хурутты паза пасха даа ниме-нооны амзап алғаннар.
Ӧӧн марығдаң пасха, аалҷыларға аймах мастер-класстар иртірілген. Кӧп кізі тойдаң ідіс-хамыс чайирға ӱгреніп аларға чыылысхан. Олғаннар пу тоғысха хынып чапсынғаннар. Ідіс-хамыс итчеткен ус оларға прай нимені иптіг идерге полысхан.
Пайрам тоозыл парғанда, иң татхыннығ ас-тамах табылған. Іди «Чазыда ӧсчеткен оттардаң ізіг чиис» номинацияда «ResPublika» рестобар чиңіс тутхан, чон ӱнін «Сытый бай» столовайға пирібіскен; «Чазыда ӧсчеткен оттардаң салат» номинацияда – «Стикс» ресторан, чон ӱнінең – «ResPublika» рестобар; «Чазыда ӧсчеткен оттардаң десерт» номинацияда – «Стикс» ресторан, чон ӱнінең – олох ресторан. Олаңай чуртағҷылар паза халых пірігістері аразында чиңіс тутханнар: «Чазыда ӧсчеткен оттардаң чиис» номинацияда – «Кӱг» ООО, «Кибірліг суух ниме-ноолар, чейлер» номинацияда – «Таштыпское» потребительлер пірігізі, «Сӱттең иділген чиис» номинацияда – Анисья Кыржинакова.
Сом авторни
Автор :
Антон ЧЕРТЫКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы