1950 чылларда газетаның ӧӧн пӧгіні чон хониин, матыр істенҷілерні чалбах чарыдары полған. Газетада хазнабыстың істіндегі ле киректері кӧзіділбинче, ідӧк пасха хазналардағы хабарлар алғым искірілчелер. «Хызыл аал» газетада тоғынып пастапчалар хабарҷылар Николай Кученов, Пётр Тодышев, Борис Баинов, сомҷы Гаврил Чеменев, хоосчы Андрей Топоев.

1950 чылларда хайдағ танығлығ киректер полған пістің хазнабыста? 1953 чылда марттың пастағы кӱннерінде СССР-ның устағҷызы полған И.В.Сталин ӱреп парған. Ол чобағлығ хабар нинҷе-де номерде сыххан.

Анаң ӱс чыл пазынаң КПСС-тың ХХ съезді ирткен. Анда КПСС-тың ӧӧн хачызы Н.С.Хрущев СССР-да алызығлар полардаңар чоохтаан, ідӧк «Алынҷа кізінің культын паза аның сылтаанда пол парған алҷаастарны чох идердеңер» ӧнетін чарадығ сығарарға чӧп пирген.

ХХ съезд соонаң пістің хазнада кукурузаны матап ӧскір сыхханнар. Мин кічігде оңнапчам, хайди пістің аал хыриндағы хыраларда кукуруза халын паза уғаа пӧзік ӧсчең, улуғ даа кізілернің пазы азыра полҷаң. Піс, олғаннар, анда, чазынып, хынығ ойнаҷаң полғабыс. Пістің аалның механизаторы Елизар Петрович Топоев, кукуруза ӧскіріп, уғаа сабланҷаң, газетада удаа сыхчаң, орденнер алҷаң.

Механизаторлардаң пасха Хакасияда чабаннар сабланҷаңнар. 1954 чылда чиит чабан Варлам Сафьянов саблан сыххан. Соонаң ол Хызылчар крайының, Хакас автоном облазының чон депутадына пір ле хати табылбаан. Варлам Павлович Сафьяновтаңар соонаң пістің писательлер Сергей Чарков, Моисей Баинов паза Валентина Татарова очерктер пасхлааннар.

Хазна ӱлӱкӱннерін чалбах таныхтаҷаңнар. Пастағы страницаа плакат сомнарны паза хоостарны редакцияның сомҷызы Гаврил Павлович Чеменев тимнеҷең полған. Ол сомға ла суурбаҷаң, ідӧк маңат хоостаҷаң. Гаврил Павлович маңнанминчатса, ағаа полысчаң хоосчы Андрей Алексеевич Топоев. Ол пейзажтар, кізілер омаларын паза хазалҷых, кӱлкістіг хоостар удаа сығарҷаң.

1955 чылда Хакас автоном облазы 25 чылын таныхтаан. Соонаң 1958 чылда Хакасия Россияа піріккеннең 250 чыл толғанын чалбах пайрамнааннар. 1957 чылда писатель Николай Георгиевич Доможаков пастағызын на пістің саблығ ученай Н.Ф.Катановтың 95 чазы толғаны хоостыра, аның адын кӧдіріп, улуғ статья пасхан. Амды піс пӱӱл майда Катановтың 155 чазын таныхтирбыс.

Николай Георгиевич Доможаковтаңар чоох парғанда, таныхтирға кирек, ол «Хызыл аал» газетанаң тӧреміл палғалыс тутчаң. Газетаның страницаларында аның кибелістері, чоохтары, литератураа паза наукаа чарыдылған статьялары паза тілбестеглері удаа сыхчаңнар. 1957 чылның июньында аның «Ыраххы аалда» саблығ романы газетада сығып пастаан.

1950 чылларда уғаа ӧткін тоғынтыр писатель Михаил Чебодаев. Ол литература страницаларында ӱзӱрігліг статьяларын сығарча. 1955 чылда аның «Анымҷох» лирика поэмазы, «Азыр чолда» паза «Крепин» чоохтары пастағызын на сыхчалар. Соонаң піс оларны школа программазында иртчең полғабыс.

Чоохтирға кирек, «Хызыл аал» газетада литератураа хайығ чахсы салҷаңнар. Литература страницазы удаа сыхчаң, соонаң «Тынағ кӱннің страницазы» хозылған. Анда тузалығ чӧптерге хоза чоохтар паза кибелістер сыхчаңнар. Орыс классика писательлерінің пайрамнығ частарын улуғ статьяларнаң таныхтаҷаңнар. Ідӧк ол туста сабланчатхан Михаил Бубеновтың «Ах хазың» («Белая береза») паза Семён Бабаевскийнің «Алтын Чылтыстың кавалері» («Кавалер Золотой Звезды») романнарның ӱзіктері «Хызыл аал» газетаның страницаларында номердең номерге сых турғаннар.

Газета тоғынҷылары паза писательлер пірігізі наа пасчатхан авторларның аразында удаа чайаачы марығлар иртірҷеңнер. Чиңіс тутханнарға улуғ ахчалығ сыйых пирҷеңнер. Ол туста прай даа хакастар пос тілінең хығырҷаңнар паза чоохтасчаңнар, неке.

Чапсых полған «Сызыро апсахтың» хазалҷых чоохтарын хығырарға. Пастағы хазалҷых чоох 1958 чылның 18 апрельіндегі номерде сыххан. Соонаң «Сызыро апсах» удаа сых турған. 1990 чылларда демократия, алызығлар тузы пар сыхханда, «Сызыро апсағыбыс» паза «Тырбос инейібіс» чіт парыбысханнар.

Паза нименең танығлығ полған 1950 чыллар? Іди 1959 чылның 1 январьынаң «Хызыл аал» газета «Ленин чолы» тіп адал сыххан. Пу тустаң сығара пар сыххан «Ленин чолы» газетабыстың тархыны. Аннаңар сірер соондағы сығарыстарда хығырып аларзар.