ПУРУНҒЫ АЛЫПТАР ТІРІЛГЕННЕР
01.03.2017
Хабарлар
ИРТКЕН ПОЗЫРАХТА В.Г.ЧАПТЫКОВТЫҢ АДЫНАҢ ХАКАС ФИЛАРМОНИЯЗЫНЫҢ УЛУҒ ЗАЛЫНДА ТАНЫҒЛЫҒ КОНЦЕРТ ПОЛҒАН. ОЛ ХАКАС КУЛЬТУРАЗЫНЫҢ ПАЗА ФОЛЬКЛОРЫНЫҢ ТАРХЫНЫНА КІР ПАРАР, НЕКЕ. 40 ЧЫЛ ПАЗЫНАҢ ХАКАСИЯДА АЛЫПТЫҒ НЫМАХТЫ ХАТАП, ЧАТХАН СААП, ЫСХАННАР. ХАКАСИЯНЫҢ ЧОН АРТИЗІ ВЯЧЕСЛАВ КУЧЕНОВ «ТОҒЫС ХУЛАС СЫННЫҒ ӰС ХУЛАХТЫҒ ЧАРЫХ КӦК АТТЫҒ АЙДОЛАЙ» АЛЫПТЫҒ НЫМАХТЫ ТОДДЫРҒАН.
АПЫПТЫҒ НЫМАХ ХАКАС ЧОННЫҢ ИҢ УЛУҒ ИС-ПАЙЫ ПОЛЧА. ОЛ ЧОННЫҢ ПУРУНҒЫЗЫНАҢ, КИБІР-ЧОЗАХТАРЫНАҢ ТАНЫСТЫРЧА. ЧЕ ХАЛҒАНҶЫЗЫН ХАЙҶЫЛАР АЛЫПТЫҒ НЫМАХТАРНЫ 1970 ЧЫЛЛАРДА ЫСХАННАР, АННАҢАР АМҒЫ ЧИИТТЕРГЕ ОЛАРНЫ ИСТЕРГЕ КИЛІСПЕЕН. «ӰЛГЕР» АНСАМБЛЬНЫҢ ХООС УСТАҒҶЫЗЫ ВЯЧЕСЛАВ КУЧЕНОВ АМДЫ ПУ КИБІРНІ АЙЛАНДЫРАРҒА КӰСТЕНЧЕ.
Саблығ артисттің хайын истіп аларға Улуғлар чӧбінің кізілері, ХакНИИЯЛИ-ның тоғынҷылары, Хакас драма театрының артисттері, ХГУ-ның ӱгретчілері килгеннер. Мероприятиені Вячеслав Кученов саблығ хайҷы Пётр Курбижековтың хумартхызына чарытхан.
Концертке Вячеслав Николаевич «Тоғыс хулас сыннығ ӱс хулахтығ чарых кӧк аттығ Айдолай» («Айдолай») алыптығ нымахтың иң хынчатхан ӱзіктерін таллап алған. Аны Пётр Васильевич ысхан. 1959 чылда пу алыптығ нымахты саблығ хайҷыдаң ХакНИИЯЛИ-ның литература паза фольклор пӧлиинің тоғынҷызы Татьяна Тачеева пазып алған. 1963 чылда ол чарыхха сыххан. Ирткен чылда «Айдолай» алыптығ нымах Хакасияның национальнай паза территориальнай политика министерствозы, ХакНИИЯЛИ-ның фольклор пӧлии паза «Ине тілі» чӧрімнің устағҷызы Зинаида Чертыкованың кӱстенізінең хатап сығарылған.
Концерт ікі час артиинаң парған. Пастап кӧрігҷілер алып оол Айдолай хысха чӧргеннеңер піліп алғаннар. Мында ол Хан Тӧңіс ханнаң танысча, Тибен Арығ пиҷезіне тоғасча. Ікінҷі чардығында ол Ада чир-суун ыырҷыдаң арачылапча. Вячеслав Николаевичтің иптіг хайы залға толған, чатханның ӱні кӧрігҷілернің кӧңнін кӧдірген.
Че олох туста кізілер алыптығ нымахты, мының алнындағы чіли, истерге сидіксінгеннер. Олар ӱгрен парғаннар амғы артисттернің ойыннарына, хайзыларын аймах музыка паза теелбектер чазапча, аннаңар ӧбекелерібістің кибірлеріне кӧнігерге кирек. Саблығ артист, Пётр Курбижековтың хайына тӧстеніп, ідӧк хызыл диалектінең ысхан. Піреезі аны піл полбас тіп чочынған, че пос тілінең чоохтасчатхан кӧрігҷілер аны чахсы оңарчатханнар.
Залдағы чон «Айдолай» алыптығ нымахтың пай тіліне, чапсых полтазына аптаттырған паза Вячеслав Кученовтың пӧзік узына морсынған. Итсе, сизінгеннер, нымах ызары - аар тоғыс. Хайҷыға текстті чахсы пілерге, чатханнаң ойнирға, хайлирға кирек. Тиктең нимес Вячеслав Николаевич алыптығ нымахты толдырарға ӱс чыл тимненген. Ағаа концертке тимненерге саблығ хайҷы родынаң сыххан Альбина Васильевна Курбижекова паза филология наукаларының кандидады Валентина Евгеньевна Майногашева полыстырлар. Оларға Вячеслав Кученов улуғ алғызын читірген.
Ойын тоозылғанда, кӧрігҷілер артистке матап айа сапханнар паза сіліг порчолар сыйлааннар. Кізілер Вячеслав Николаевичтің тоғызын пӧзік паалааннар. В.Е. Майногашеваның таниинаң, Вячеслав Кученов алыптығ нымахты саблығ хайҷы Пётр Курбижеков чіли ысча.
А.В.Курбижекова фольклористтің чооғынаң чарасхан паза Вячеслав Кученов тӱрчедең «Айдолай» алыптығ нымахты толдыразынаң ыс пирер тіп ізенче. Пір ле ниме хомзындырған, концертте кӧрігҷілер асхынах полғаны. Вячеслав Кученов пу тоғысты мыннаң мындар узарадар, ізенчебіс, мындағ ойын пазох иртсе, Хакас филармониязының улуғ залында пос орын чох полар.
Автор :
Майя КИЛЬЧИЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы