ТОЛҒАН САҒЫСТАР
29.01.2019
Хабарлар
Фестиваль яңызы. Амды наа технологиялар чуртазыбысха табырах кірчеткен туста культура тураларынзар, клубтарзар, библиотекаларзар чон чӧрерге хынминыбысты. Прай нимені Интернет пастыра таап алчатханда, ноо чӧрер зе. Аннаңар, чонның хайиин постарынзар тартып алар ӱчӱн, культура тоғынҷыларына наа оңдайлар табарға килісче.
Ирт парыбысхан чыл ам даа ыратпаан, аннаңар сағыста ам даа пик одырча. Улам хайдағ-да танығлығ кӱннер алай полған нимелер табырах пастаң сыхпинча.
Пыдырах аал чӧбіне кірчеткен аалларда 2018 чылда иртірілген тоғысчы ӧмелер аразындағы фестиваль чуртағҷыларның сағызында ӱрге халар, неке. Мындағ прай даа аалдағыларны хыймырадыбысхан чӧрім мында пастағызын на полды нооза.
Хайди ол тимнелгеннеңер, иртірілгеннеңер, алнындағы сағыстарынаңар мағаа чоохтап пирген Пыдырахтағы «Тигір хуры» культура кінінің устағҷызы Светлана Торокова.
- Светлана Алексеевна, 2018 чыл ирт парыбысты, аннаң хада Пыдырах аал чӧбінде иртірілген фестивальның чарых оттары ус парды тиирге чарир. Хайдағ тоғыс иділген аны, тимнеп, чыл тооза апарарға?
- Я, пістің ааллардағы культура чуртазы ирткен чылда танығлығ полды. Сағызымда хаҷанох ал чӧрчеткен пӧгінімні толдырып алдым. Хада тоғынчатхан арғыстарымнаң чӧптезіп, оларның кӧрістерін ӱзӱріп, пір чӧпке килгебіс. Пастап, Наа чыл удурлапчатса, полған на тоғысчы ӧме алғыстас оңдайынаң кӧзідіг тимнеп алзын тіп сағынғабыс. Че соонаң фестиваль оңдайынаң кӧзідіглерні чыл тооза иртірерге чарадыға килгебіс.
- Сірер постарың алынӌа ла пӧгін алғазар ба алай чоннаң чӧптескезер бе?
- Чуртағҷыларнаң чоохтазып албин, хайди мындағ ниик ле нимес кирекке чапсынарзың. Піс пастап аал чӧбінің устағ-пастаанзар сағызыбыснаң ӱлезерге чӧргебіс. Анаң оларның чӧптері хоостыра аал чуртағҷыларының чыылиинда пӧгінібісті чарыт пиргебіс. Чоохтирға кирек, пістің сағызыбыснаң чарасханнар, постарының кӧрістерінең ӱлескеннер. Пістің пастиибыснаң чон іди чарасчатханы кӧңнібісті улам кӧдірген. Анаң тоғыс толдыразынаң пасталыбысхан.
- Иң пурун ниме идерге чапсынгазар?
- Пастағызын мин ӧнетін фестиваль иртірчең положение тимнеем. Анаң, аал чӧбіндегі тоғысчы ӧмелернің устағҷыларын чыып алып, прай нимені чарыда чоохтап пиргебіс. Андадох кем ноо туста чон алнына сығар теестерін таллап алғаннар. Іди пастағҷы полар ӱлӱс харағайдағыларға тӱс парған. Че оларға «ачыныбысхабыс», теезібіснең орназып алып, позыбыс, культура тоғынҷылары, фестивальны пастирға хабынғабыс. Хайди тіпчелер, сағын таап алғазың, кӧзіт пир ниме идерге.
- Мин аалдағыларның чалтанӌых оңдайын чахсы пілчем, аннаңар, сағынчам, орындағы «артисттерні» тибіредіп аларга оой ла полбаан полар? Алай мин саба сағынчам ма?
- Анзы андағ. Пістің ааллардағы кізілер сценазар чон алнына сығарға туртухчалар. Ойын кӧзідерге тилем киліспинче нооза. Аннаңар «артисттерібісті» кӧп чӧптирге килісчең. Хатап-хатап тоғазып, худалирға кирек пол парҷаң. Че тідінібіскен соонда постарына даа хынығ пілдірібіскен. Кӧзідіглерге кӱстеніп тимнен сыхханнар. Оларны кӧріп, пістің аалларда хайдағ сын устар чуртапчатханына морсынчазың. Піреезі кізі чӱреен тибіреде сарнап пирче, піреезі хайхастығ теелбектенче, піреезі, тізең, хормачы хылиин сығарча. Пір сӧснең, прай даа жанрлар кӧрімнерінде постарының устары пар полтыр.
- Кӧні чоохтаза, кӧзідіглерні тимнирінде культура тоғынӌыларының полызии чох полбаан полар?
- Анзы полғанох, че прайзына полыспаабыс. Піс аал чӧбінің ӧмезіне, чииттерге, мал имҷілерінең ФАП-ха кӧмес полыс пиргебіс. Халғаннары постары тимненгеннер.
- Хайдағ ахчаа фестиваль иртірілген?
- Ойыннар тимниріне, оларны кӧзідеріне піс пір дее ахчалығ хорадығ итпеебіс. Фестиваль араласчыларына сыйыхтар пирерге піс ахчаны прай ӧмелердең кӧмести чығабыс. Иң артыхха сыхханнарына ахчалығ сыйыхтар полған.
- Иң артыхтарынаңар чоох парғанда, кемнер ол санда пол парғаннар?
- Пастап таныхтирға сағынчам, пістің фестивальны ӧнетін жюри паалаан. Анда Таштып аймааның культура пӧлиинің методизі Светлана Геннадьевна Чебодаева, аймахтағы ветераннар чӧбінің кнезі Нина Сергеевна Бурнакова паза Пыдырах аал чӧбінің кнезі Семён Михайлович Боргояков полғаннар. Оларның ӱр чӧптескен соонаң алған чарадии хоостыра пастағы орынға «Табырах полызығ» ӧме турысхан. Андар ФАП-тар паза мал имҷілері кіргеннер. Ікінҷі орынны Чыланнығдағы паза Харағайдағы клубтар алып алғаннар. Ӱзінҷі орында аал чӧбінің ӧмезі паза пыдырахтағы чииттер пол парғаннар. Кӧрігҷілернің кӧрістері пасха даа полған полар, че жюри іди санапча, оларнаң талас полбассың.
- Іди чыл тооза ирткен фестиваль тоозыл парды. Мыннаң мындар ол узарадылар ба алай пасха наа ниме сағыстарыңда пар ба?
- Я, пістің фестивальыбыс тоозыл парды. Хайдағ хайығ ағаа чир-суғҷыларыбыс айландырғанын кӧріп, чӱрекке толдыра пілдірче. Ӧмелер ойын кӧзітчетселер, кӧрігҷілер Культура туразына тығырама чыыл парчатханнар. Постарының кізілері ӱчӱн матап «ағырчатханнар». Аны кӧріп, хайди ӧрінмессің? Че чуртас пір орында турбинча, алныбыста наа пӧгіннер, сағыстар. Мындағох пірее марығ иртірерге сағынчабыс. Кӧмес пасха оңдайнаң, че підӧк кӧп чонны араластырып. Хайдағ ол кӧрімніг поларын сағам чоохтап полбаспын. Анзын тус кӧзідер.
- Алғыс Сірерге, Светлана Алексеевна, мындағ хынығ чоохтазығ ӱчӱн.
СӦС СОО: Пістің газетада мин Пыдырахта иртірілген фестивальдаңар сыбыра искір турғам. Ӧӧн пӧгінім полган - аны хығырып, арса, пірее дее аалда андағох мероприятиелер иртірерлер. Кізілер, удур-тӧдір кӧріп, ӱгренчелер нооза.
Пыдырахтағы фестиваль улуғ гала-кӧзідігнең тоозылған. Иң артых ойыннарны андар сығарғаннар. Аны кӧрерге Таштып аймаа пазының пастағы орынӌызы Георгий Гаврилович Тодинов, аймахтың культура пӧлиинің устағӌызы Елена Александровна Цыганкова, аймахтағы «Алтынай» ипчілер лигазының устағӌызы Анна Арсентьевна Топоева кил парғаннар. Олар, пыдырахтағыларның чӧрімін пӧзік паалап, мыннаң мындар ідӧк тӱзімніг тоғынарға алғааннар. Ідӧк Улуғ Сиидең аалӌылар опытнаң ӱлезерге килгеннер.
Пыдырахта ирткен фестиваль пазох чатхан тастың алтынзар суғ ахпинчатханын киречілепче. Ӧӧнінде тастыхти орныхчатхан аалларда пос чуртазын пос чазабаза, пірдеезі, киліп, аны итпес.
Автор :
Чоохтасхан Георгий КУНУЧАКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
26 | 27 | 28 | 29 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде