ЧАРЫТХЫ АЛЫМНАРЫ, ӦРТТЕР ПАЗА ЧАСХЫ ТААРЫҒ
16.04.2019
Хабарлар
Ӱлгӱ. Правительство чыылиинда чарытхы алымнарын чабар, ӧрттер сығысчаң тусха паза таарыға тимненер сурығлар ӱзӱрілген.
Чыылығ тузында
Регион устағҷызы Валентин Коновалов 11 апрельде республика правительствозының теестегі чыылиин иртірген. Министрлер кабинедінің чыылии котельнайларның чарытхы ӱчӱн алымнарынаң палғалыстығ сидіксіністі ӱзӱрерінең пасталған. Энергетиктер 8 апрельде республиканың хайзы ЖКХ пірігістерінде паза муниципальнай объекттерінде улуғ алымнар ӱчӱн чарытхыны ӱзіре пазыбысханнар. Иң сидік кирек пол парған Харатаста паза Ағбан пилтірі аймаанда, андағы котельнайларға тураларға паза социальнай объекттерге чылығ пирерін тохтадарға киліскен.
- Ниме пол парғанын прайзы пілче. Чарытхы пирілбин сыххан, аның сылтаанда кізілер чылығ чох, ізіг суғ чох халғаннар, - чооғын пастаан Валентин Коновалов. - Піс сах андох МРСК-наң чоохтазығлар апарғабыс. Салтарында котельнайларға чарытхы пирері узарадылған. Че пол парған кирек ӧкпеленістіг. Пазох таныхтирбын, кізілерні заложниктерге айландырарға паза ӱлгӱнең хорғыдыс тілінең чоохтазарға чарабас.
Хакасияның пазы республика прокуратуразына алғызын читірген, сидіксіністі пӧгеріне чапчаң хозылғаннары ӱчӱн. Олох туста муниципальнай пӱдістернің пастарына пу сурығларҷа ӧткін тоғынарға чӧп пирген. Ахча чох таа полза, пір чӧпке килер оңдайларны хаҷан даа таап аларға чарирын таныхтап.
Республика пазының ЖКХ сурығларынҷа орынҷызы Юрий Курлаев чарытхы ӱчӱн алымнарны хызырарынҷа паза чабарынҷа тоғыс хайди парчатханынаңар искірген. Аның чооғынаң, чыл пасталғаннаң чарытхы алымнарын хызырарына республика бюджедінең 40 миллион артиинаң салковай позыдылған, аның 20 миллион салковайы - мартта. Республика саринаң чарытхы ӱчӱн алымнар улуғ нимес полчатханын таныхтаан. Олох туста банкрот пол парған ЖКХ пірігістерінең кирек уйан полчатханына хайығ айландырған. Оларның чарытхы ӱчӱн тиксі алымы 225 миллион салковай ас партыр.
Валентин Коновалов республиканың ЖКХ сферазын наачылирынҷа тоғысты пастирға кӧстег турғысхан.
- Чылығ пирҷең тус пасталарына прай коммунальнай сферада улуғ реформа иртірібізерге кирек, - пӧгін турғысхан ол. - Энергетиктерге алымнар - ол ЖКХ прай изел парғанының салтарлары нооза. Аны оңдайлирға кирек. Піс анзын чылығ пирчең тус пасталғанҷа ит салбазабыс, кізілернің киртінізіне турыспин саларбыс.
Курлаев ЖКХ системазында реформа иртірҷең проект тимнелчеткенінеңер искірген, тӱрчедең ол тимде полар осхас. Хакасияның пазы аннаң пасха иң сидіксіністіг участоктарны тыхтирынҷа «чол картазын» тимнирге чахығ пирген. Алынҷа хайығ Харатасха салылған. Андағы сетьтер тың иргілен парғаннар, аннаңар анда алынҷа тыхтағ программазы полар тіп кӧрілче.
Чыылығның ікінҷі сурии - часхыда ӧрттер сығысчаң тусха тимненіс. Республика устағҷызы пӱӱл часхы ирте пасталыбысханы паза хар асхынах полғаны ӧрттер сығызарына хорғыс ағылчатханын таныхтаан. Че ӧӧн хорғысты кізілер постары ағылчалар, кӧйчеткен отнаң салбыр тузаланып.
Республикада ӧрт кирее хайдағ полғанынаңар Хакасияның гражданскай арачыланысча, сағыбаан саайларҷа паза ӧрттең арачыланарынҷа устаа пастығы Николай Старков сан пиріс иткен. Ол, чоох тудып, 12 апрельде Хакасияда улуғ ӧрттер полғанынаң палғалыстығ 2015 чылдағы чобағлығ кирекке 4 чыл толчатханын таныхтаан. Чон ол чобағны ундут салғанға тӧӧй, пӱӱл 2015 чылдағыох чіли чазыларда кӧп ӧрт сығысчаттыр. Старков чыл пасталғаннаң республика чазыларында 195 ӧрт сығьісханы санға алылғанынаңар искірген. Ӧрттерні тиксі алза, олар иң удаа Ағбанда, Харатаста, Ағбан пилтірі паза Шира аймахтарында сығысчаттырлар.
Ӧрттең арачыланар тоғысты тыыдарына 25 марттаң 12 майға теере Хакасияда ӧрттең тоғыр ӧнетін режим кирiлген. Сағыбаан саайларға чапчаң хайарына муниципальнай пӱдістерде 354 патруль паза сыныхтағ ӧмелері тӧстелтір, оларзар 1398 кізі паза 394 техника кірчеттір. Аннаң пасха, специалисттер, чуртағҷыларнаң тоғазып, чарыдығлығ тоғыс апарчалар тіп искірген ГО,ЧС паза ПБ устааның пастығы.
- Прай чуртағӌыларзар айланып, чоохтирға сағынчам: аарлаңар пасха кізілернің чуртазын. Пӱӱн полчатхан ниме уғаа тың сағыссыратча, - чоохтанған Валентин Коновалов. - 2015 чылның чобаа хати пол парбазынаңар сағынарға кирек.
Хакасия пазы муниципальнай пӱдістер прай саринаң тимде поларға киректер тіп таныхтаан. Иң пастап сидіксіністер пар полчатхан городтарға паза аймахтарға хайығ саларға чахығ пирген. Аннаң пасха чоллар хырин иптирге, оларны хастада чайылчатхан сӧп-сапты чох идерге пӧгін турғысхан.
Правительство чыылииның паза пір ӧӧн сурии - часхы таарығ тоғыстары.
- Аал хонии Хакасия промышленнозының ӧӧн отрасльларының пірсі полча, - сурығны ӱзӱріп пастаан Валентин Коновалов. - Таарығ кампаниязын пастирына кӧп тус халбады. Піске прай пар сидіксіністерні кӧрібізерге паза оларны пӧгеріне прай кӱс саларға кирек, салтарында чахсы урожай алып алар ӱчӱн.
Республиканың тимненізі хайдағ синде полғанынаңар, хайдағ сидіксіністер парынаңар Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министрі Сергей Труфанов искірген. Аал хонииндағылар пӱӱл таарығ тоғыстарын 220 муң гектар артиинаң чирде апарарға пӧгінчелер, ирткен чылның хыринда 7 муңча гектарға кӧп. Ӧӧн сурығларның пірсі аал хонии техниказын тимнирі полча. Министрнің искіриинең, аал хонииндағылар хыра тоғыстарына 1275 трактор, 388 культиватор, 514 сеялка паза пасха даа кирек техника сығарарға тимделер.
Тамах ӱрені ідӧк читкіҷе тимнелтір. Че мында аал хонииндағыларға пирілчеткен ахчалығ хабазығ хоостыра сидіксіністер пар осхас. Хайди чарытхан Труфанов, Россияның аал хонии министерствозының кирексіністерінҷе пӱӱлдең сығара ӱреннер чыындызы чарадылған паза сорттығ ӱреннердең не пӱдерге кирек. Аал хонииндағыларға андада ла таарығ тоғызына субсидиялар пирілер. Республикадағы кресен-фермер хоныхтарының кӧбізі, тізең, тоңастығларны мал азырирына ла ӧскірче. Аннаңар олар пу ахчанаң тузалан полбастар. Министрнің таниинаң, Россияның кӧп регионы пу чарадыға чӧпсінминче, аны ікі чылға чылдырыбызарға чӧпнең дее сыхханнар. Че федеральнай министерство сағам удур парбинча осхас.
Паза пір сидіксініс - ГСМ паазы ӧсчеткені.
- Ирткен чылнаң тиңнестірзе, 3 салковайға ӧс парған, - таныхтаан Сергей Труфанов.
Сибирьдегі федеральнай округтың пасха регионнарында андағох ӧзіс таныхталчаттыр. Хакасияның пазы мында монополиялардаң тоғыр службаа хайығ саларға кирек тіп таныхтаан - республикада дизель топливозының паазы ноға ӧсчеткенінің узы-пазына сығарға.
Часхы таарығ тоғыстары, тізең, тӱрчедең пасталыбызар тіп кӧрілче.
- Республикада килістіре кӱннер турыбысхан, хоныхтар тоғыстарын пастирға тимделер, - искірген аал хонии министрі.
- Че амғы туста чир ам даа сыхтығ паза чахсы хайылғалах. Сағынчам, апрель тоозыларына таарығ пасталыбызар.
Чыылығда ідӧк республика правительствозының нинҷе-де чарадии ӱзӱрілген. Пірсі Ағбан - Ах тобырах паза Ағбан - Саяногорск автомобиль чолларын тыхтирына хазна контракттарын идерінҷе. Ікінҷізі - аал хонии техниказы хайдағ оңдайда полчатханын сыныхтир тоғысты республиканың аал хонии министерствозы холына пирердеңер. Амға теере ол Хакасияның транспорт паза чол хонии министерствозында полған. Ол тоғысты толдырчатхан специалисттер амды аал хонии министерствозынзар парыбызарлар. Паза пір чарадығ - республиканың экономика министерствозы пӱдізін алыстырары паза тарифтерче полномочиелерні, андартын сығарып, алынҷа тӧстелер энергетикаҷа, тарифтерҷе хазна комитедінің холына пирері.
Валентин Коновалов, чыылығны тоозып, Илбек Чиңістің 74 чылын пайрамнирына тимненерінҷе алынҷа чахығлар пирген. Оларның пірсі 9 Майға прай аал-городтарда хызыл ӧңніг Чиңіс Знамязының хобырғанын турғыс саларынаңар полған.
- Хазна флагынаңар паза Чиңіс Знамязынаңар федеральнай, региональнай законодательстволар хоостыра республиканың муниципальнай пӱдістерінiң пастарына администрация тураларында Россия паза Хакасия флагтарынаң хости Знамяның хобырғанын турғыс саларға кирек, - чахығ пирген республика пазы. - Андағох ниме прай республика учреждениелерінде. Ол пістің совет чоны 1941 - 1945 чыллардағы чаада Чиңіс тутханының паза ӧбекелерібісті хумартхылаанының тании полча.
Автор :
Альберт ТОЛМАШОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы