ТУСНАҢ ТИҢЕ ПАРЧАЛАР
16.04.2019
Хабарлар
Артур МАМЫШЕВ пурунғы тастардаңар чоохтапча
Марығ. Ирткен неделяда Ағбанда Л.Р.Кызласовтың адынаң чир-суғ ӱгренӌең музейде «Иң чахсы музей тоғынӌызы-2019» марығ ирткен.
Ікі чылда пір хати иртірілчеткен марығ пӱӱл музей тоғынҷыларын пизінҷі хатап чығды. Анда узын сынап кӧрерге читі кізі чаратхан: Малика Норасова паза Сергей Бурнаков (Асхыстағы Н.Ф.Катановтың адынаң чир-суғ ӱгренҷең музей), Артур Мамышев (Асхыс аймаандағы «Хуртуйах тас» музей-заповедник), Ольга Ковалева (Шира аймаандағы Д.С.Лалетиннің адынаң чир-суғ ӱгренңең музей), Елена Анастасиади («Сӱлектер» тигір алтындағы азых музей-заповедник), Альбина Владимирова паза Татьяна Попова (Саяногорсктағы чир-суғ ӱгренҷең музей). Чоохтирға кирек, марығның ӧӧн пӧгіні музей тоғынҷыларының узын паза пілізін кӧдірері полча.
Араласчыларның пілізін, узын, тудынчатхан оңдайын пӧзік пілістіг жюри, ситкіп кӧріп, паалаан. Жюри кнезі Л.Р.Кызласовтың адынаң чир-суғ ӱгренҷең музейнін директоры Андрей Готлиб полған.
Музей тоғынҷылары, ӱлӱс тартып, чыылған чон алнынзар сығып, постарынаңар, тоғыстарынаңар паза музейлерінеңер чоохтааннар. Сизінгенде, пӱӱнгі кӱнде музей тоғынҷызына кӧп нименең айғазарға кирек. Кӧзідімге, полған на ӱлӱкӱнге тимненіп, чоннаң тоғынарға, экспонаттарның тархынын чахсы пілерге, ідӧк чайаачы кізі поларға. Пір сӧснең чоохтаза, туснаң тиңе хаалирға кирек. Ӧріністіг, араласчылар аразында андағ тоғынҷылар пар полғаннар.
Ибдегі тоғыс марығ араласчыларына азынадох пирілген. Олар, ибде тимнен киліп, пос музейіндегі иң «аарлығ» экспонаттаңар чыылған чонға искіргеннер. Асхыстағы музейнің тоғынҷызы Сергей Бурнаковтын Илбек Ада чаа ветераны Гавриил Захарович Чепчигашевтің ибзер ысхан пічіктерінеңер чооғы чӱреемні тибіреткен. Хакас чааҷы, Ада чир-суун ыырҷыдаң арачылап, ипчізіне тӧреен тілінең пічіктер ыс турған. Чоохтирға кирек, пічіктің полған на сӧзі чӱрекке теепче. Уламох мындағ сӧстер: «5 хати палығлатхам, 6-ҷы хати палығлатсам, пілбинчем, тіріг халам алай чох... » Сергей Бурнаков чоох тутхан соонаң Андрей Готлиб марығ тузында тӧреен сағызынаң ӱлескен:
- Мындағ пічіктер пістің республикаа уғаа аарлығлар. Уламох, хаӌан олар пос тілінең пазылған ползалар. Марығ соонаң мин Ветераннар чӧбінзер хорғыстығ чаада араласхан чааҷыларыбыстың пічіктерін пір киндее чыыбызар сағыснаң айланарбын. Андағ кинде оларның пічіктерін хайраллап халарға оңдай пирер.
Таныхтирға кирек, Гавриил Чепчигашевтің чуртазы 1945 чылда, ханнығ чааның халғанҷы кӱннерінде, ӱзілген. Че чир-суунзар айланмаан чааҷының пічіктері амғы тӧлге аннаңар ундударға пирбинче тиирге чарир. Гавриил Захаровичтің пічіктерін аның пархазы Асхыстағы музейзер ағыл пиртір. Амды музей тоғынҷылары оларны аарласнаң хайраллапчалар.
«Хуртуйах тас» музейнің тоғынҷызы Артур Мамышев марыға чахсы тимнен килтір. Ол артист чіли чонның кӧңнін кӧдірген. Ол Окунев тузындағы хайхастығ хоостарнаң таныстырған.
Марығның халғанҷы чардығында араласчыларға аймах экспонаттар пирілген. Оларға, нинҷе-де минута тимненіп, экспонаттың тархынынаңар, ноо чылда ол иділгеннеңер чарыда чоохтап пирерге кирек полған. Таныхтирға кирек, пирілген тоғысты прайзы чахсы толдыр полбаан. Артур Мамышев, 2 чӱс чыл мының алнында орыс ипчілер уғзал парған кип-азахты хайди иптеп турғаннарынаңар чоохтап, чахсы кӧзіт пирген. Аннаңар марығда ол иң чахсы музей тоғынҷызы полыбысхан. Амды ағаа ол атха турыстыра тоғынарға кирек тіп таныхтаан Артур Мамышев. Пасха араласчылар мындағ марығ музей тоғынҷыларына уғаа тузалығ тіп таныхтааннар.
Автор :
Ольга ТОМОЧАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы