ИРТКЕН ТУСТЫҢ КИРЕЧІЛЕРІ
30.04.2019
Хабарлар
Кӧзідіг. Хакасияда пу чыл Писатель чылы тіп чарлалған. Ол сылтағнаң пістің республикада аймах-пасха кӧзідіглер, тоғазығлар иртірілче. Оларның пірсі Ағбанда хазна архивінде полған.
Хакасияның хазна архивінзер кір килзе, сах андох улуғ букваларнаң пазылған сӧстер кізі хайиин тартча: «Хакас книга издательствозына - 95 чыл, Хакасиядағы писательлер пірігізіне - 70 чыл». Аннаңар даа аалҷылар саны илееде полған. Мында писательлер ле нимес, ідӧк издательство, библиотека тоғынҷылары, ХакНИИЯЛИ-ның, ХГУ-ның ученайлары полғаннар. Прайзы даа кӧзідіге сығарылған чапсых материалларнаң хынып танысчатхан.
Кӧзідігні азып, чоох тутхан Хакасияның хазна архивінің директоры Валентина Райс. Аның сӧстерінең, архивте орындағы писательлер пірігізі хайди тӧстеліп, тилееннеңер уғаа пай материаллар чыыл парғаннар. Пу кӧзідіге оларның кічіг ле чардығы сығарылғанын искірген ол.
Хайдағ чапсых, олох арада тузалығ кӧзідіг тимнелгенін таныхтаан чооғында Хакасияның культура министрінің пастағы орынҷызы Ирина Браим. Аның сӧстерінең, литература істезігҷілеріне мында тоғыс толдыра табылар. Сарғал парған иргі чаҷыннарның хайзы даа - ирткен тустың киречізі. Оларнаң чағын танызып, Хакасияда хоос литература хайди тилеенін, книга издательствозы хайдағ оңдайларда тоғынғанын толдыразынаң піліп аларға чарир. Ирина Викторовна архив тоғынҷыларын мындағ тузалығ кӧзідіг тимнеен ӱчӱн чылығ алғыстаан.
Ирткен тустағы чайаачы устарның чуртас чолынаңар, пастағы хоости пазылған чыынды-книгаларның авторларынаңар, хакас пічии хайди алызып одырғаннаңар чарыда чоохтап пирген Хакасияның хазна архивінің пӧлік устағҷызы Юлия Орешкова. Аның чӱрексінчеткені харахха тасталчатхан. Тоғазыға килген кізілер аразында саблығ писательлер, ученай-профессорлар.
Хакас литературазының тархынын олар постары даа чахсы пілчелер, Хакасиядағы писательлер пірігізін тӧстеен кізілерні маңат таныпчалар. Аннаңар даа Юлия Александровна тоғазығда араласчатхан писательлерге сӧс пир турған.
Іди чыылысхан чонның алнынзар сыхханнар Хакасиядағы писательлер пірігізінің кнестері полған Наталья Ахпашева, Галина Казачинова, Альбина Курбижекова. Олар орындағы писательлер пірігізіне хайдағ сидіксіністерні тобырарға, хайдағ сурығларны ӱзӱрерге киліскенін сағысха киргеннер. Иң аар, хазнабыста сидік алызығлар парчатхан 1990 чылларда Хакасиядағы писательлер пірігізінең устаан Наталья Ахпашеваа кӧп ниме сағысха кирер оңдай табылған.
Юлия Орешкова Хакасияда писательлер пірігізі хайди тӧстелгеніне прайзының хайиин айландырған. Николай Доможаков, Москвазар парып, СССР-ның Писательлер пірігізінің кнезі Александр Фадеевке хайди тоғасханнаңар, ниме чоохтасханнаңар, килістіре чарадығ алылғаннаңар чоллап пирген. Тоғазығда араласчатхан пасха даа кізілер ол-пу сурығларҷа сағыстарынаң ӱлескеннер. Чахсы тимнелген кӧзідіг прайзының даа кӧңніне кірген, аймах-пасха сағыстар тӧріткен.
Чапсых кӧзідіг тузында пістің саблығ ырчы-кӧгҷілерібіс пӧзік устарынаң кізілерні матап ӱтерткеннер. Нина Идимешева даа, Евгений Улугбашев тее, оларның чайаачы ӧмезі дее, пістің поэттернің кибелістеріне пазылған сарыннарны кӧңні-чӱреебісті саңай хайылдыра ырлап, чайхалысчатханнар. Піс тее сым одырбинчабыс, «Ик-ка, хайди хандыра сарнапчазар!.. Ам даа піреені чайхабызаңар» тіп кӧӧктірчебіс, матап ӱӱктелісчебіс. Чир ӱстӱн читі хати кірести ибір салған, аймах чонны сіліг ӱннерінең саңай аптаан чайаачы устарыбыс уламох маңат сарнап сыхчалар.
Чылығ тоғазығ тоозылғанда, Хакасияның хазна архивінің тоғынҷылары аалҷыларны ізіг чей ізіп аларға алынҷа пӧліксер хығырғаннар. Анда чоох-чаах уламох тың хойыбысхан. Аалҷыларның піреезі, таныс писательлернің туған-чағыннарына тоғазып, ибде халған ниме-нооны хазна архивінзер пирерге сағынған полар. Мында олар чахсы хайраллаларлар, ӧсчеткен тӧлге амғы чуртастың киртістіг киречізі поларлар.
Автор :
Анатолий СУЛТРЕКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде