КОНСТИТУЦИЯНЫ ТӰЗЕДЕРІНЕҢ ЧАРАСХАННАР
24.01.2020
Хабарлар
Ӧӧркі Чӧп. Хакасияның Оӧркі Чӧп президиумы теестегі чыылиинда Россия Конституциязынзар тӱзедігдеңер федеральнай закон проектіне ӱндезер сурығны кӧрібіскен. Закон проекті Хазна Думазынзар Россия президенті Владимир Путиннің Федеральнай Чыылыға айланызында искірілген пастағларҷа кирілген
Хакасияның Оӧркі Чӧп кнезі Владимир Штыгашев 22 январьда президиумның теестегі чыылиин иртірген. Пастап пу олаңай чыылығ полар тіп кӧрілген, че олох кӱнде (чыылығ тоозыл парғанда. - Авт.) ӧнетін почтанаң Россияның Хазна Думазынаң пічік юрген. Анда Россия Конституциязынзар тӱзедігдеңер федеральнай закон проектіне ӱндезер сурығны чапчаң кӧрібізердеңер чоохталча тіп искірген Владимир Штыгашев. Андағ оңдайнаң чыылығның тоғызы пазох узарадылған.
Хазна Думазы ол закон проектін закон сығарҷаң праволығ прай субъекттерге ыстыр, ӱндезіглер, сизіндіріглер паза чӧптер алар ӱчӱн. Конституциязар тӱзедіг кирчеткен закон проектін Хазна Думазы чағынғы туста ӱзӱрібізерге пӧгінче, аннаңар мындағ маңзытта. Пічікті тоғысчы ӧме тимнептір, Россия президентінің Федеральнай Чыылыға айланызында искірілген пастағларға тӧстеніп.
Алызығларның кӧстеглері хайдағ полчатханын прайзы даа искен. Оларның санында - хазнаның ӧӧркі ӱлгӱ органнарында устағҷы тоғызында тоғынчатханнарға кирексіністерні турғызары паза оларны Конституция синінде тыыдары. Андағ пӧзік должностьтарға пасха хан чирінің гражданствозы алай пасха хазнада тӧреміл чуртирға оңдай пирчеткен пірее пічии пар чуртағҷылар турғызылбас.
Тӱзедіг ідӧк Россия президентіне кандидаттарға теелер. Мында андағох кирексіністер, ағаа хоза президент поларға сағынчатхан кізі Россияда 25 чыл тӧреміл чуртирға кирек. Андағох кирексіністер Россия субъекттерінің пастарына, Федерация Чӧбінің кізілеріне, Хазна Думазының депутаттарына, Россияның правительство кнезіне, аның орынҷыларына, федеральнай министрлерге, пасха федеральнай хазна органнарының устағҷыларына паза чарғыҷыларға турғызылар.
Социальнай сарин алза, Конституцияда чал ахчазының иң асхынах сині (МРОТ) чуртап парыбызар иң асхынах синнең тӧбін полбастаңар, пенсия индексациязы чыл сай иділ турардаңар кӧзіділ парар.
- Закон проектінде кӧзіділ парған прай алызығлар Россияны, аның суверенитедін тыыдарына кӧстелгеннер, - таныхтаан Оӧркі Чӧп кнезі Владимир Штыгашев. - Аннаң пасха, регионнарға танығлығ полған хазна устағҷызының айланызында Россия субъекттеріне читіре алылбинчатхан парыстарның 2/3 чардығын айландырардаңар искірілгені. Хакасияның Оӧркі Чӧбі президенттің айланызын чуртасха кирерінҷе тоғысты амох пастабысхан. Піске чапчаң, сӧӧ тартпин, регионның законодательствозынзар алызығлар кирібізерге кирек. Кӧзідімге, олған пособиелерін паза іҷе капиталы тӧлирдеңер статьяларзар.
Оӧркі Чӧп президиумы Россия Конституциязынзар тӱзедігдеңер федеральнай закон проектінең чаразарға чарадығ алған. Ол чарадығ олох кӱн Хазна Думазынзар ызылған.
Пасха сурығлар аразында Саха (Якутия) Республиканың Россияның Хазна Думазынзар «Россия Федерациязы чоннарының эпос ис-пайынаңар» федеральнай закон проектін кирерінҷе пастаана хабазардаңар сурығ хайығ тартхан. Россияда пос кибірліг, пос чуртас оңдайлығ 150 артиинаң этнос чуртапча. Закон проектінде ол чоннарның эпос ис-пайын хайраллирынаңар, аны сабландырардаңар чоохталча.
Оӧркі Чӧптің культураҷа, ӱгредігҷе паза наукаҷа комитедінің кнезі Оксана Разварина, пу сурығҷа чоох тудып, эпосты хайраллирынҷа тоғыс регионнар синінде апарылчатханын таныхтаан.
Че Якутия депутаттары кӧрізінең, эпос кибірлерін хайраллирына паза тилідеріне хабазығ федеральнай синде пирілерге кирек. Разварина чооғында якуттарның «Олонхо» эпозы ЮНЕСКО тимнеен тилекейнің хайхастығ ис-пайы санына кирілгенін таныхтаан.
- Итсе, «Олонхо» пістің «Алтын Арығ» алыптығ нымахтаң хай-хай чиит, - танығ иткен Хазна Думазының депутады Надежда Максимованың полысчызы Любовь Аёшина, чыылығда аралазып.
Президиумдағылар мында пістіңнер читіре тоғынмааны полча тіп сағыс-кӧрістерінең ӱлескеннер. Че хакас чонның республикадағы Улуғлар чӧбінің кнезі Пётр Воронин ол кӧріснең чараспаан.
- Піс тее тоғынчабыс, - таныхтаан ол. - Пістің Тун пайрам ӱлӱкӱн ідӧк ЮНЕСКО списогынзар кір парған. Салтарында Якутиядағы депутаттарның закон сығарҷаң пастаана хабазарға чарадығ алылған.
- Пу уғаа кирек закон, - таныхтаан Владимир Штыгашев, ӱзӱрігні тоозып. - Эпос - ол улуғ ис-пай, хайзына піс ас хайығ салчабыс. Олох туста кӧп наа ниме чон эпозы, хайзы тӧлдең тӧлге пиріліп одырча паза позында уғаа тузалығ искіріглер тутча, полызиинаң азылар тіп саналча.
Автор :
Альберт ТОЛМАШОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы