ХУРЧАҒДАҢ «ЧУРТАС ЧОЛЫНҶА» СЫҒАРҒАННАР
29.01.2020
Хабарлар
Илбек Чиңіске - 75 чыл. Хакасияның пазы Валентин Коновалов правительство туразында Ленинградтағы хурчағда полған ветераннарнаң тоғасхан
ИЛБЕК АДА ЧАА ПАСТАЛЫБЫСХАНДА, 1941 ЧЫЛДА СЕНТЯБРЬДА, НЕМЕЦ-ФАШИСТ ВОЙСКОЛАРЫ ЛЕНИНГРАДХА ЧАҒДАП КИЛГЕННЕР. ГОРОДТЫҢ АЛТЫНЗАРХЫ САРИНАҢ ФИННЕР ЧААНАҢ КІРІБІСКЕННЕР. АНДАҒ ОҢДАЙНАҢ, 1941 ЧЫЛДА 8 СЕНТЯБРЬДА ЛЕНИНГРАД ПРАЙ САРИНАҢ ХУРЧАҒДА ПОЛ ПАРҒАН, АНЫҢ ЧУРТАҒҶЫЛАРЫ 900 КӰН ӦЗӦГІП, ИРЕЕЛЕНІП ЧУРТААННАР. ХЫЗЫЛ АРМИЯНЫҢ АНДАҒЫ ЧААҶЫЛАРЫ, ГОРОДТЫ ЫЫРҶАА ПИРБИН, МАХАЧЫ ЧААЛАЗЫП, ФАШИСТТЕРНІҢ КӦП ВОЙСКОЗЫН ЛЕНИНГРАД ХЫРИНДА ТУТХАННАР. ГОРОД ӰСТӰНЕ ХАРАА-КӰНӦРТЕ МУҢАРЛАП БОМБА-СНАРЯД ТӰСЧЕТКЕН. 1944 ЧЫЛНЫҢ 27 ЯНВАРЬЫНДА ЛА ГОРОД ХУРЧАҒДАҢ ПОЗЫДЫЛҒАН. АНЫҢ МАТЫРЛАРЫН ЧОН ХАҶАН ДАА УНДУБИНЧА.
27 январьда республиканың правительство туразында Хакасияның пазы Валентин Коновалов Ленинградтағы хурчағда полған читі ветераннаң тоғасхан. Алынҷа комнатада оларға стол салылған. Хайди искірген Хакасияның істеніс паза социальнай арачыланыс министрі Ирина Ахметова, 27 январьда Россияның чааҷылар сабланызы кӱні - Ленинград хурчағдаң позыдылған кӱн таныхталча. Республикада Ленинградтағы хурчағда полған 26 кізі чуртапча, оларның читі ветераны амды стол кистінде одырча.
Валентин Коновалов полған на ветеранға холын тудып, хуҷахтап, алғызын читірген.
- Мин сірерні мында улуғ ӧрініснең удурлапчам. Уғаа аар ӱлӱс тӱскен сірерге, сірернің тӧлге. Пістің армиябыс, ыырҷыны унада саап, чиңіс тутхан. Амды піс амыр, пос чуртас апарчабыс. Ідӧк сірернің тӧлге чаа соонда хазнаны хатап азахха турғызарға киліскен, сірер, істеніп, прай нимені хати пӱдіргезер, промышленностьты кӧдіргезер, аннаң піс ам даа тузаланчабыс. Сірер посха айабин тоғынғаннарың сылтаанда піс амыр, чахсы чуртапчабыс. Улуғ алғыс сірерге, - теен Хакасияның пазы.
Валентин Коновалов пайрамнығ мероприятиеде полған ветераннарға «1941 - 1945 чыллардағы Илбек Ада чаадағы Чиңіске 75 чыл» медальлар читірген. Хакасия пазының холынаң сыйыхтар алғаннар Нонна Александровна Колесникова, Ядвига Францевна Левищева, Нина Александровна Нетепенко, Роза Ивановна Паушу, Людмила Константиновна Соколова, Галина Владимировна Фёдорова паза Пётр Петрович Штро.
Ленинград ибіре хурчағ суурылғаннаң пеер 76 чыл иртіп парды. Аннаңар хазнаның прай регионнарында Россияның чааҷылар сабланызы кӱнінде пайрамнығ мероприятиелер иртірілген. Пу кӱнде хурчағда полған ветераннарны, аарлап, чеестепчелер. Мында даа сыйыхтар алған аарлығ аалҷыларға улуғ нимес концерт кӧзіділген, «Каданс» хорның хыстары оларға аккордеон кӧглерінҷе «Катюша» паза «Смуглянка» сарыннарны толдыр пиргеннер.
Анаң олар регион устағҷызынаң хада, чей ізіп, чоох-чаахнаң одырып, ирткен хатығ чылларны сағысха киргеннер.
Мағаа анда Роза Ивановна Паушунаң хысхаҷахти чоох алызарға оң полған. Амғы ветераннар чаа тузында кічіг палалар полғаннар. Ленинград хурчағда полғанда, Роза Ивановнаа 10 на час полтыр. Амды ағаа 88 час. Ленинградты ыырҷы ибірібіскенде, аның сӧбірезі - іҷезі Анна Михайловна паза ікі пиҷезі - Ленинград облазының Парголовскай аймаандағы Луполово аалда чуртапчатханнар. Пабазы ирте ӱрептір, хызыҷах аны пілбинчеттір дее.
Фашисттер городты хурчаға киріп алғанда, чуртағҷыларға ас-тамах читпинібіскен, ӧзӧгерге киліскен.
- Чаалазар оңдайлары чох, олаңай чуртағҷыларны кӧместең городтаң сығар сыхханнар. Хысхыда Ладога кӧл пуснаң чабылча, ол пусча «Чуртас чолы» адалған чол салылған, аныңҷа машиналарнаң чуртағҷыларны апарғаннар. Немецтернің самолёттары бомбалар тастапчатханнар. Пісті, машиналарнаң хайди полза ол чолха сығарып, олаңай товарлар тартчаң вагоннарға одыртып, Сибирьзер апарғаннар. Іди эшелон Шира станцияа читкен, - чоохтаан Роза Ивановна.
Ленинградтаң килген кізілерні алынҷа аалларҷа, рудниктерҷе ысхлааннар. Паушулар сӧбірезі Балахчин рудниксер, анаң Пораҷах посёлоксар чуртирға ызылған. Роза Ивановна посёлокта халас итчең пекарняда тоғынған, 1985 чылдаң Ағбанда чуртапча.
Ленинградты ыырҷының холына пирбин, постары, ӧзӧгіп, хыйалланған матыр кізілер, амғы ветераннар, чонның сағызында хаҷанға даа халарлар.
Автор :
Николай СУЛТРЕКОВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы