ПРАЙ НИМЕ СӦБІРЕДЕҢ
19.02.2020
Хабарлар
Хакас тілі ӱгретчізі Лариса ТИННИКОВА
- Мин пу ӱгредіг учреждениезінде 1997 чылдаң тоғынчам. Килгем андар Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедін тоосхан соонаң. Тӱптестіріп чоохтаза, АГПИ ол чылдаң сығара университет полыбысхан, піс ӱгренген национальнай школалар факультеді, тізең, Сойан-Алтай тюркология институды тіп адал сыххан. Анда алған специальнозым «Школа алнындағы педагогика паза психология» адалча. Пуох диплом хоостыра минің школада олғаннарны хакас тіліне ӱгредер правом пар.
Ағбандағы лицейзер килген туста анда ӱр чыллар тоғын салған Евгения Ивановна Кичекова тынаға парчатхан полтыр. Аннаңар мині аның орнына хакас тілі ӱгретчізі поларга алып алғаннар, - позынаңар чооғын пастаан Лариса Ивановна.
Хайди ол аннаң андар чарытхан, пу ӱгредіг учреждениезінде хакас тілі пастағызынаңох сығара факультатив чіли апарылча. Ағаа хоза, пасталығ класстарда ла!
- 2011-2012 чылларда 5-ҷi класстарға частар пиргенӧк полғаннар. Че соонаң оларны чох идібіскеннер. Пілдістіг, орыс школазында хакас тілін апарарга сидік. Наа ла тоғынып пастапчатханда, мин иң пурнада тиксі лицейдегі ӱгренҷілернің фамилияларын кӧрібісчеңмін. Андартын хакастарны алынҷа сығара пазып алҷаңмын. Анаң на оларны хакас тілі кружогына чӧрерге чӧптеӌеңмін. «Син хакассың, син пос тілін пілерге кирексің!» - тіҷеңмін мин палаларға. Че, хайди даа кӱстензем, прайзын чӧптеп аларга киліспеҷең. Уроктар соонаң іҷе-пабалар палаларын пасха кружоктарға апарыбысчаңнар.
Амғы туста, тізең, уламох сидік. Пасталығ класстарны ӱгредер хазна кирексіністері алыс парғаннар нооза. Пӱӱнгі кӱнде полған на пала кӱннің ікінҷі чардығында школадағы хайдағ-да 1 кружокка хайди даа чӧрерге кирек! А хайди прайзы пілче, Ағбандагы лицейде, уламох наа туразар кӧзібіскенде, робототехникаа улуг хайығ салылча. Олғаннарның кӧбізі ол кружокты таллап алча. Аннаңар хакас тілі кружогына чӧрчеткен палаҷахтар саннығла. Анзынаң пасха, олар пос тілін оңарбинчалар, - ӱлескен хакас тілі ӱгретчізі.
Андағ даа полза, Лариса Ивановна кӧңнін тӱзірбинче. Ағбандағы лицейде хакас тілін тилідер кирекке прай кӱзін салча. 2015 чылда Н.Ф.Катановтың адынаң Хакас хазна университедіндегі магистратураны тоозып, ол улуғ класстарда хакас тілін апарар оңдайлығ пол парған. (Пу кӱнге аның ідӧк информатика ӱгретчізінің 1 дипломы пар. Авт.) Ӱр ниместе кӧскен наа турада хакас тілі ӱгретчізіне алынҷа кабинет пирілген. Ол кабинетте пасталығ класстарға кӧрілген хакас тілі учебниктері тасхахтарға толдыра турғлапчалар.
- Кічіг класстарга учебниктер тимнирінде мин ідӧк ӧткін араласчам. Іди піс ӱр ниместе Хакасияның ӱгредіг тилізі паза ӱгретчілер узын кӧдірҷең институттың специалисттерінең хада 4-ӌі классха «Хығырҷаң киндені» чарыхха сығарыбысхабыс, - чоохтап пирген Л.И.Тинникова.
Паза ол город синдегі хакас тілі ӱгретчілері аразындағы марығларда тӧреміл араласча. Муниципалитеттегі марығда чиңіс тудып, республика синіндегі лауреаттар санында хайди даа пол парча. Пӱӱл, тізең, Хакас тілі чылына чарыдылған город синіндегі хакас тілі ӱгретчілері мариинда пір саңай ікі номинацияда пастағы орыннарға турысхан. Іди ол, азых урок пиріп паза олғаннарнаң тоғынчатхан пос методиказын кӧзідіп, иң артых пол парған.
- Пу чыл Хакас тілі чарлал парғанда, Ағбанда, тиксі республикада марығлар, пайрамнар кӧп иртірілері кӧрілче. Пістің школа оларда прайзында ідӧк аралазар кӧңнiліг. Сағам піс олганнарнаң хада «Чурта, тӧреен тілім!» марыға тимнен парчабыс. Паза 21 февральда, пасхазыох чіли, Пос тілінiң чоннар аразындағы кӱнi алғым таныхтирға пӧгiн тутчабыс, - ӱлескен лицейдегі ӱгретчі.
Че, хайди ол таныхтапча, школада ӱгретчі хайди даа кӱстензе, іҷе-паба хабазии чох палаларны пос тілінең чахсы чоохтазарға пір дее ӱгрет полбас! «Аннаңар ибде паланаң хакас тілінең чоохтазарға кирек ле», - тіпче пай опыттығ ӱгретчі.
Лариса Ивановнаның хыс фамилиязы - Саражакова. Аның ӧскен чирі Асхыс аймаандағы Илимор аал полча. Школаны Ӱс чул аалда тоосхан. Аннаңар тоң хакас аалларда чуртаан, тоң хакас сӧбіреде ӧскен кізінің тіл хоостыра сағыс-кӧрізі прайзына пілдістіг полар, неке.
Александра КАРАМЧАКОВА
Автор :
2020 чыл - Хакас тілі чылы. Лариса Тинникова Ағбандағы лицейде тоғынча. Ӱр ниместе ол город синіндегі хакас тілі ӱгретчілері аразындағы марығда пір саңай ікі номинацияның чиңісчізі полыбысхан
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы