ХООС СӦСКЕ ХЫНЧАТХАН ХЫЗЫҶАХ
18.03.2020
Статья
Алтынай ТОХТОБИНА
Пии аймаандағы Улуғ Нонып аалдағы ортымах школада хакас тілі уроктарын Эльза Алексеевна Чебодаева апарча. Піс андар кіргенібісте, ол пісті 7-ҷі класс ӱгренҷізі Алтынай Тохтобинанаң таныстыр салған. Хызыҷах хакас тілін чахсы пілче паза чоныбыс поэттерінің кибелістерін кӧрбин чоохтирға хынадыр.
Сомҷыбыс Дина Карамчакова Алтынайны, парта кистінзер ипти одыртып, сомға суурып алған. Алтынай Тохтобина Сос пилтірі аалдаң пасха палаларнаң хада школа автобузынаң Улуғ Ноныпсар ӱгренерге чӧрче. Аның іҷе-пабазы Антонида Викторовна паза Олег Георгиевич Тохтобиннер полчалар. Алтынайдаң пасха сӧбіреде 6 пала: Татьяна, Аймир, Марат, Павел, Настя паза Тамара.
Таныхтирға кирек, ӱр ниместе пістің «Хабар» газетада сыххан «Таң солбаны» литература страницазында Алтынайның тун пиҷезі Татьяна Чепсараковадаңар статья сыххан. Хызыҷах кибелістер пасчатхан чайаачы пиҷезіне тӧӧй поларға сағынча. Ағаа хоза Пии аймаанаң саблығ хакас поэт-писательлер сыхханнар нооза. Олар - Каркей Нербышев, Андрей Халларов, Яков Тиспереков.
Алтынай Тохтобина хакас тіліне, тӧреен чиріне чарыдылған иирлерде кибелістер хығырча. Кӧзідімге, Сос пилтіріндегі тигір алтындағы азых музейде Хакас тілі чылын пайрамни асханнар. Анда Алтынай Андрей Халларовтың пабазына чарытхан «Чоннаң хада» кибелізін тыыда, чӱрекке теерте хығыр пирген. Пу кибелісте мындағ сӧстер:
-Мин сині кӧрбеем, абаң.
Испеем синің ӱніңні.
Пілчем хатығ харбазығдаң
Паза килбееніңні.
Чибіргі чазың толғанда,
Тигір тӧзі хызар сыхтыр.
Тӧрт пулуңнығ тураңда
Час палаң на ылғап халтыр...
Синің паарсазыңны мин пілбеем.
Хазыр чаа чилінің тынызы ла
Минде тӧріткен киртісті.
Исчем, абаң, синнеңер
Алтын пічіктіг книгадаң на...
Синің омаңны чонда кӧрчем,
Синің ӱгредииңні чоннаң исчем,
Синің хынызыңны чонда сисчем...
Сос пилтірінде пала асхынах таа полза, олар хакас тілін пілчелер, чоохтасчалар. Аннаңар школада даа пос тілі уроктарында «4-5»-ке ӱгренчелер. Пасха аалзар ӱгренерге чӧрчетселер дее, ибде хакас тілінең чоохтасчалар. Алтынайнаң хада 7-ҷі класста 13 олған ӱгренче. Уроктар соонаң ӱгренчілер кружоктарға чӧрчелер. Алтынай Тохтобина «Чапсых англия тілі» паза «Хазых пол» уроктардаң пасха хынған кружоктарға чӧрче. «Хазых пол» кружокта олар футбол ойнапчаттырлар, аннаңар пу спорт кӧрімі хызыҷахтың хынған ойыны полчаттыр. Школа соонаң ибде хазааны арығлапча, пызоларны суғарча, туңмаларын кӧрче.
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 28 | 29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 |
| 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
| 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
| 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
| 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
