ПОС КИРЕЕНЕҢ АЙҒАЗАРЫ - ТУРЫСТЫРА КИРЕК
26.12.2018
Хабарлар
Анастасия ХОДЬКО
Нацпроекттер. 2019 - 2024 чылларда Россияда «Кічіг паза ортын бизнес паза идінҷектің пастаана хабазары» национальнай проект чуртасха кирілер. Проект республиказар пір миллиард азыра салковай тартарға полызар.
Полған на регион «Кічіг паза ортын бизнес паза идінҷектің пастаана хабазары» национальнай проектте аралас поларын арачылаан. Хакасияның алнын аларға ӱлӱс тӱскен республиканың экономика тилізі министерствозының пос кирее паза садығ тилізі департаментінің пастығы Анастасия Ходькоға. Пӱӱн пос киреенең айғасчатханнарға паза аны пастирға сағынчатханнарға пу национальнай проект пирчеткен оңдайлардаңар чоохтасчабыс.
- Анастасия Николаевна, Сірер, пу наада Челябинсксер чӧр киліп, республиканың кічіг паза ортын пос кирее ээлеріне уғаа чахсы хабар ағылдар: Хакасия Россияның паза пір нацпроектіне кіріп алғаннаңар. Ол проектче республиказар хай син ахча тартылар?
- Пу наада Челябинскте тиксі хазнабыстың прай субъекттерінің кізілері регион проекттерін арачылирға чыылысханнар. Піске иң пастағылар санында чоох тударға киліскен. Сағынчам, республика проектін турыстыра арачылаабыс. Хакасияның адынаң піс ікӧлең чӧргебіс: мин паза Тиліс чыындызының устағчызы Денис Пауль. Россияның экономика тилізі министерствозы регион проектін толдыразынаң чуртасха кирерге чаратхан. Іди 2019 - 2024 чылларда «Кічіг паза ортын бизнес паза идінчектің пастаана хабазары» нацпроект пастыра республиказар 1 миллиард азыра салковай кірер. 2019 чылға ла 220 миллион азыра салковай кӧріл парған.
- Пу син ахча пирілері уғаа чахсы. Хайдағ кӧстеглерге ол ахча парар?
- Проектте пис ӧӧн кӧстег чарадыл парған. Пастағызы пос киреенең айғасчатханнарның адын кӧдіреріне кӧстелген. Пістің пӧгінібіс - пос киреенең айғазып пастирын ниик идерге, пастағы туста хабазарға. Чииттер пос киреенең айғазарға чочынмазыннар.
Ікінҷі кӧстег - пос киреенең айғазар оңдайларны чахсыландырары. Пу кӧстегче улуғ тоғыс федеральнай синде апарылар. Кӧзідімге, федеральнай законда пос киреенең айғасчатханнарға пір налог тӧлечең системадан («упращёнкадаң») пасха, тиксі налог тӧлечең, ол сала хатығ оңдайлығ, системаа кинетін кірбес ӱчӱн ӧнетін тус кӧрілер. Сағам, тізең, налогты ниик оңдайнаң тӧлепчеткен идінчектің тиксі чыл парызы ортымах парызын аза халза, аны тиксі налог системазынча тӧлеттірчелер. Идінҷектің чыл тооза пос киреен тилідеріне хоратхан кӱзі тикке парча, алған парызы налогтар тӧлиріне парыбысча. Іди полбасха кирек.
Паза пір чахсы алызығ - идінчек онлайн-кассанаң тузаланза, ағаа сан пиріс идерге кирек чох полар. Пу алызығ 2020 чылдаң тоғынып пастир.
Пуох кӧстегде тиксі хазнаа саблан парған «Посха тоғыс таапчатханнардаңар» закон тоғынып пастиры кӧрілче. Пу закон налог тӧлечең наа системаны кирер. Аннаң тузаланарлар посха тоғыс таапчатхан чуртағҷылар паза тоғынҷылар чох идінҷектер, ол теелбес акциз пирілчеткен киректернең айғасчатханнарға паза хай пірее пасха киректерге. Ӧӧн кирексініс - кізінің парызы чылда 2,4 миллион салковайны аспасха кирек, андада аның тиксі хорадығлары 4 - 6% тиңнелер. Ол пу налогтаң пасха хайди даа кӧрілчеткен тӧлеглерні тӧлебес. Ниме-ноозын олаңай кізілерге сатчатса, налог сині 4% тиңнелер, юридическай лицоларға сатчатса - 6%. Ағаа хоза кізее полызыға «Минің налогым» ӧнетін мобильнай приложение тимнелер. 2019 чылда закон Россияның тӧрт регионында тоғынар, 2020 чылдаң - Хакасияда. Піс, тізең, пу налог тӧлеҷен системанаң чуртағҷыларны таныстырарға тимненчебіс.
Паза пір закон, хайзын піс ідӧк сағаабыс, ол социальнай кӧстегліг пос киреен «Кічіг паза ортын пос киреенеңер» законға кирері. Пу кӧстег хазнада чахсы тиліпче, анзы уғаа ӧріністіг. Ӧріністіг, кізілер, ӧткін тудынып, сидік киректернең айғазарға хорыхпинчалар. Закон алыл парза, национальнай проектте социальнай кӧстегліг пос киреенең айғасчатханнарға ӧнетін хабазығ кӧрілер, ол санда ахчалығ.
- Идінӌектерге пос киреен тилідер оңдайлар чахсыландырылчатханы чахсы, че ахчалығ хабазығ полған полза, олар уламох ӧрінерӌіктер.
- Национальнай проектте ӧдіске алчатхан ахчаны ниик оңдайларҷа пирері ідӧк кӧрілче. Андағ нинҷе-де оңдай пар. Пастағызы, «Гарантийный фонд - МКК Хакасии» коммерческай нимес пірігісте улуғ нимес ахчаны тӧбін проценттіг ӧдіске аларға чарир. Чыындыны Хакасия Правительствозы тӧстеен, аның капиталы федеральнай паза республика субсидияларына толдырылча. Нацпроект хоостыра компания капиталы ідӧк толдырылар. Идінҷек пасха орында, банкта кредит алчатса, ағаа гарантия алай поручительство киректелзе, олар ідӧк пу Гарантия чыындызында пирілчелер.
Ікінҷізі, федеральнай синде льготалығ лизингнең тузаланарға чарир. Россияның экономика тилізі министерствозы лизинг компанияларына нинҷе-де ле регионда орнығарға чаратхан, че хабазығнаң хайдағ даа регионда, орынзар чорыхха сыхпин, тузаланарға чарир. Хакасияда льготалығ лизинг хоостыра Тиліс чыындызынзар айланарға кирек. Аның Башкириядағы лизинг компаниязынаң чӧптезіг пар.
Че иң ахчалығ кӧстег - Кічіг паза ортын пос киреенің табырах тилізі (акселерациязы). Ӧӧн хайығ пір профильліг орыннардағы идінҷектерге айландырылча. Хакасияда андағ алты орын саналча - Абаза, Саяногорск, Сорығ, Тойым, Тӧӧ пазы паза Харатас. Оларға пу кӧстегҷе 2019 чылда 110 миллион салковай кӧріл парған.
- Пу син ахча пирілгені алындағы чылларда пирілген хабазығдаң тың пасхалалча ба?
- Хакасия пу кӧстеге ахчаны чахсы алған 2015-2016 чылларда. Чылда 100 миллионҷа салковай. Тиңнестір кӧріңер, 2019 чылда тиксі национальнай проектче пирілчеткен 220 миллион салковайның чарымы пір профильліг городтарға кӧріл парған!
Хабазығ ӱс кӧстегҷе пирілер: ӧдіске «ниик» ахча («Гарантийный фонд - МКК Хакасии» коммерческай нимес пірігіс пастыра); ниме-ноо сығарызынаң айғасчатханнарға лизингке хорадығларның 1,5 миллион салковайы айландырылар (оборудование, техника аларға лизингтің пастағы чардығына паза проценттерҷе хорадығларға); кӧстегліг кредит проценттеріне хорадығларның чардығы айландырылар; франшиза чӧптезиинҷе пос киреен асчатханнарның хорадығлары айландырылар (500 муң салковайға теере хабазығ). Айландырбас ахчалығ хабазығ социальнай кӧстегліг пос киреенең айғасчатханнарға кӧрілче. Мында ікі аймах хабазығ кӧріл парған: гранттар паза субсидиялар. Оңдайлар уғаа алғым, піс оларнаң муниципальнай пӱдістер устағ-пастағларын таныстырчабыс. Хабазығнаң тузаланарға чарир социальнай полызығ пирчеткеннерге, тоғыс табарға полысчатханнарға, культура-чарыдығлығ тоғыснаң айғасчатханнарға, 18 час толдырғалахтарға ӱгредіг полызығларын пирчеткеннерге, книгалар сығарызына паза пасхазына. Прай хабазығларны пос киреенең айғазарға сағынчатханнарға читірерге тимдебіс.
Аннаң пасха, аал хонии кооперативтерін паза кресен-фермер хоныхтарын тилідерінҷе кӧстег пар. Анзын чуртасха кирер Хакасияның аал хонии паза ас-тамах министерствозы. Пу кӧстегҷе ӱс ӧӧн мероприятие иртірілер: аал хонии кооперативтеріндегі аймах-пасха сурығларны пӧкчең кін (ӱгредіг паза искірігліг полызығ) тӧстелер; кресен-фермер хоныхтарын тӧстиріне паза тилідеріне гранттар паза аал хонии кооперативтеріне техника, маллар паза оборудование алған хорадығлар чардығын айландырарына субсидиялар пирілер.
- Нацпроектче ідӧк экспортха хабазығ кіні тӧстелер. Нимее кирек Хакасияда экспортха хабазығ кіні?
- Мин дее, андағ кін тӧстир оңдайларнаң танысчатханда, пу сурығны турғысхам. Че Хакасияда экспортха ниме-ноо ысчатхан идінҷектер пар. Таможня службазы искіриинең, республикада андағ 70 предприятие, идінҷек саналчаттыр. Килкім предприятиелерні хыйа алыбысса, экспортха тоғынчатхан 60-ча идінҷек халча. Че аннаң пасха Россияда пасха регионнар хырығларынҷа тоғынчатханнар пар. Экспортха хабазығ кінін тӧстирін піс ідӧк арачылап алғабыс. Кін 2019 чылның ікінҷі чарым чылында Тиліс чыындызында тӧстелер. Ол Россияның экспорт кінінең хада-пірге тоғынар, аннаңар ниме-нооларын хырығ озаринзар садарға сағынчатханнарға сағыстарын чуртасха кирерге ниик полар. Россияның экспорт кіні хазнабыстың 55 садығ представительствозынзар чол асча. Кін идінҷектерге ниме-нооларына пічіктер тимнирге, сыныхтирға, аны пасха хазнада садар оңдайлар тӧстирге полызар. Хабазығларның пірсі - пасха хазналардағы кӧзідіглерге чорых.
Экспортха хабазығ кінінең пасха, ідӧк «Минің бизнезім» кін тӧстелер. Ол пос киреенең айғасчатханнарға киректелчеткен прай полызығларны пір орында чыыр. Кізее городтын аймах-пасха пулуңнарынҷа чӧрерге киліспес. Ол прай сурығларына нандырығны пір орында таап турар.
- Анастасия Николаевна, улуғ алғыс. Сағынчам, пу чоохтазығ уғаа тузалығ иртті.
Автор :
Чоохтасхан Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы