ПОС ЧИРІН ЧАХСЫ ПІЛ!
15.03.2019
Хабарлар
Марығ. Хакасияда ӱгренӌілернің Л.Р.Кызласовтың адынаң наука-практикалығ конференциязы иртче.
Пӱӱл саблығ учёнайға, археологка, тархын наукаларының докторы Леонид Романович Кызласовха 95 час толарых. Ағаа чарыдылып, Саяногорсктағы политехническай техникумда Л.Р.Кызласовтың адынаң наука-практикалығ конференцияның пастағы чардығы ирткен. Техникумнаң анда 44 студент араласхан. Олар, проекттерін арачылап, аймах секцияларда чоох тутханнар. Мағаа, тізең, «Чир-суубыстың тархыны» пӧлікте чарғыылар санында поларға оң полған. Ідӧк чииттернің тоғызын паалааннар Саяногорсктағы хакас чонның улуғлар чӧбінің кнезі Виктор Кочелоров, «Айланыс» хакас культуразы паза тілі кінінің ӧткін араласчылары Валентина Кочелорова паза Любовь Тохтобина.
Пу пӧлікте алты хыс-оол чоох тутхан. Оларның прайзы даа араласчыларны паза чарғыыларны улуғ нимес істезіглерінең алай проекттерінең таныстырған. Студенттернің чооғында ӧӧн хайығ салылған Саяногорск хыриндағы аалларның паза тағ-суғларның аттарына. Іди Вероника Платонованың чооғынаң, Саяногорсктың Ай-Дай микрорайоны орнында хаҷан-да Айдаевтернің чайлаа полтыр. Че тус иртіп, чонда хакас фамилиязын хысхаҷахти Ай-дай тіп сыхханнар. Ідӧк Айдай казах тілінде «ай осхас» тіп тілбестелче. Майна поселоктаң тоғыр турча тағ - Баштаг. Мында, тізең, полған на хакас тілін пілчеткен кізее пілдістіг, пу тағның ады ікі сӧстең пӱтче - «пас» паза «тағ». Ол ӧӧн тағ. Верониканың істезіглерінең кӧрінген, Саяногорсктағы политехническай техникум студенттерінің 70-ҷа проценті орындағы чирлернің аттары ниме таныхтапчатханын пілбинче. Аннаңар ол студенттерге республиканың танығлығ чирлерінҷе экскурсиялар тӧстирге паза чирлернің аттары хоостыра класстағы частар иртірерге чӧпнең сыххан. Аның тоғызы, конференцияда пӧзік паалағ алып, пастағы орынға турысхан. Ідӧк чирлер аттары хоостыра Дарья Богатырёва искіріг тимнеен. Ол Кічіг паза Улуғ Карак суғлар, Ымай, Гладенькая тағлар паза пасха даа орыннарның аттарынаңар чоохтаан.
Саяногорсктағы политехническай техникум директорының орынҷызы Марина Галахованың таниинаң, халғанҷы туста школаларда олғаннарға чир-суунаңар пiлістер пиреріне тың на хайығ салылбиныбысхан. Ӱгредіг планында анзына хоза частар пирілбинче. Аннаңар олғаннар пос чирінеңер паза кибірлердеңер чахсы пілбинчелер. Ол сурығны тӱзедер ӱчӱн, Марина Павловна студенттерінең хада 2014 чылда «Хакасия чииттернің хараанаң» проект тӧстеен. Аны хоостыра олар грант утып алғаннар. Ол ахчаа студенттер, республиканың танығлығ чирлерінҷе чӧріп, сомнар иткеннер паза фильм суурғаннар. Ол сомнарны паза фильмні, тізең, амғы студенттер дее кӧредірлер. Таныхтирға кирек, ирткен чылда ол проект «Чир-суубысты саблапчабыс» тиксі Россиядағы чииттер чидии фестивальның лауреады полыбысхан. Ол проекттеңер конференцияда Ольга Захарова чоохтап пирген. Аның искірии ӱзінҷі орынға турысхан. Ікінҷі орында Константин Сметанин пол парған. Ол Сибирьнің паза Хакасияның істезігҷізі И.Г.Гмелиннеңер чоохтаан. Пу учёнайдаңар удаа истерге киліспинче, аннаңар уғаа асхынах искіріг. Аның ӧӧн тоғыстары немец тілінең тілбестелбееннер. Че, андағ даа полза, Константин аның чорыхтарынаңар чоохтап пирген.
Конференция соонаң полған на араласчаа сертификаттар пирілген, чиңісчілерге, тізең, дипломнар читірілген. Чарғыҷылар оол-хыстарның тоғыстарының кӱстіг паза читпес сариларын таныхтааннар. «Айланыс» хакас культуразы паза тілі кінінің араласчызы Любовь Тохтобинаның чооғынаң, чииттер республиканың танығлығ чирлерін чахсы чарыт пиргеннер, че олар ол орыннарның ызых полчатханын, чоныбыстың кибірлерін санға албааннар. Прай ол танығларнаң студенттер паза ӱгретчілер чарасханнар.
Автор :
Екатерина ИНДЫГАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде