ААЛ ТИЛІЗІНЕ - ЧАХСЫ ХАБАЗЫҒ
22.01.2019
Хабарлар
Кічіг ааллар. Шира аймаандағы Тоғыр чул аал «Кічіг паза ыраххы аалларны хайраллиры паза тилідері» республика программазына кірче.
Хакасияда «Кічіг паза ыраххы аалларны хайраллиры паза тилідері» программа 2015 чылдаң сығара тоғынча. Аның полызиинаң республиканың ааллары, чітпин, аннаң андар тиліпчелер.
Шира аал чӧбінде пу программа хоостыра хайдағ тоғыстар иділ парғанын піліп алар ӱчӱн, аал чӧбі пазы Юрий Сергеевич Ковалёвнаң тоғазып алғам. Амғы туста Шира аал чӧбінде тӧрт аал саналча: Шира, Марчалғас, Тоғыр чул, Хызыл чул. Кічіг ааллар санына Тоғыр чул кірче. 2015 чылдаң сығара пу аалда ол программаңа илееде тоғыс иділ парған. Орамаларда чарытхы тартылған паза суғ скважиналары сабылған. 2017 чылда орамаларда чарытхы тартарына 170 муң салковай пирілген. Тоғыр чулдағы Культура туразы аймахта иң чахсы, сіліг кӧрімніг клубтарның санында. Аны тиксі тыхтирына нинҷе-де чыл парыбысхан. Клубтың хыры, тасты нааҷылалған, істі иптелген, кочегарка пӱдірілген. Тыхтағ тоғыстарына ідӧк муниципальнай пӱдістер мариинда утхан грант ахчазы хорадылған.
Амды чон андар хынып чӧрче. Аалзар кірчеткен орыннаң сығара школаа теере чолның 300 метр участогында асфальт тӧзелген.
Тоғыр чул аалдағы ортымах школада орындағы ла нимес, ідӧк Марчалғас, Хызыл чул аалларның олғаннары ӱгренчелер. Оларны автобус тарт чӧрче. Автобус чӧрізі ниик полар ӱчӱн чол тыхталған.
«Ыраххы паза кічіг аалларны хайраллиры паза тилідері» республика программазы хоостыра Тоғыр чул аалда ідӧк олған площадказы пӱдірілген. Пу тоғысха 300 муңҷа салковай позыдылған.
Юрий Ковалёвтың таниинаң, кічіг аалдағыларға мал ахчазы тӧлел сыхханда, Тоғыр чул аалның чуртағҷылары мал кӧп тут сыхханнар. Ирткен чылда аалдағылар чарым чыл ӱчӱн тиксі 386 муң салковай мал ахчазын алғаннар. 2018 чылның ікінҷі чарым чылы ӱчӱн чуртағҷыларға 420 муң салковай мал ахчазы читіре тӧлелерге кирек.
- Халғанҷы ӱс чыл аразына Тоғыр чулда мал саны ӧс парған. Анда тоғыс чоғыл, аннаңар чонға мал тудып чуртирға килісче.
Ыраххы паза кічіг аалларны хайраллирынҷа программа тоғынмин сыхса, аалларға тилир оңдай чох полар. Пу программа хоостыра, ахча пиріліп, кӧп тузалығ тоғыс иділче, - таныхтаан Юрий Сергеевич.
Кічіг аалларны тилідерінҷе республика программазының тузазын пасха даа аалларның чуртағҷылары сизінчелер паза кӧрчелер. Юрий Ковалёвтың чооғынаң, Хызыл чулда 200 кізідең асхынах чуртағҷы полза даа, пу аал программаа кір полбаан. Сынында анда кӧп арах кізі санға алылған. Хай піреезі студенттер алай пасха аал-городтарда чуртапчатхан орындағы чуртағҷыларның туған-чағыннары.
Шира аал чӧбінің пазы специалисттернең хада, Хызыл чул аалдағы полған на туразар кіріп, нинҷе кізі чуртапчатханын санааннар. Аал чуртағҷыларының саны 200-тең асхынах пол парған. Аал чӧбіндегілер Хакасияның экономика тилізі министерствозынзар айланыс пасханнар, хайзында Хызыл чул аалны кічіг паза ыраххы ааллар санына кир саларға сурынғаннар. «Чонны санға алғаны хоостыра Хызыл чул аалда 200-тең кӧп кізі саналча. Аннаңар пу аал кічіг ааллар санына кірбинче», - мындағ нандырығ килген министерстводаң.
Шира аал чӧбі муниципальнай пӱдістер мариинда, ӧткін аралазып, I паза II орыннар сыбыра алча. Халғанҷызын алған грант ахчазына, 700-че муң салковайға, Шира аалда уғаа чахсы хоккей площадказы турғызылған. Хоккей площадказында чарытхы, пӧзік паза пик сиден пар. Хайди таныхтаан аал чӧбі пазы, лицензиялығ хоккей площадкалары аарлыға турчаттырлар.
Алындағы чылларда Шира аал чӧбі муниципальнай пӱдістер мариинда утхан грант ахчазын Тоғыр чул аалдағы Культура туразын тыхтирына, Шира аалның орамаларында чарытхы ӱзӱрлеҷең фонарьлар турғызарына паза спорт площадказы пӱдіриине алған. Аал чӧбі, наа пӧгіннер турғызып, муниципальнай пӱдістер мариинда мыннаң мындар аралазарға сағынча.
«Кічіг паза ыраххы аалларны хайраллиры паза тилідері» республика программазы аалларға наа тыныс пирче. Че, ачырғасха, пу программаа прай ла ааллар кірбинче.
Автор :
Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
25 | 26 | 27 | 28 | 1 | 2 | 3 |
4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде