ИДІНҶЕКТЕР: «ПІС РЕСПУБЛИКА ӰЧӰН «АҒЫРЧАБЫС»
19.02.2019
Хабарлар
Тоғазығ. Хакасия пазы Валентин Коновалов ирткен неделяда республиканың кічіг паза ортын пос киреенең айғасчатханнарнаң тоғасхан.
Сағынчам, регион ӱлгӱлерінзер пос киреенең айғасчатханнарның сурығлары даа, сурыныстары даа тӧреміл пар поладыр. Хаӌан регионда ӱлгӱ алысча, кізілернің алызығларға ізеністері дее тыыпча. Хакасия пӱӱнгі кӱнде андағ оңдайларда чуртапча. Олаңай чон даа, пос киреенең айғасчатханнар даа наа ӱлгӱдең алызығлар сағыпча. Че пастап пір тіл таап аларға кирек.
12 февральда республиканың музей-культура кініндегі конференц-залында Хакасия пазы Валентин Коноваловтың кічіг паза ортын пос киреенең айғасчатханнарнаң пастағы тоғазии ирткен. Тоғазығны апарған республика пазының пастағы орынӌызы Андрей Асочаков, спикерлер санында Хакасияның Ӧӧркі Чӧбінің бюджетче паза налог политиказынӌа комитет кнезі Олег Иванов паза идінӌектер праволарын арачылирынӌа уполномоченнай Василий Кудашкин полғаннар. Ідӧк полған на министерство-ведомство кізілері тоғазыға килгеннер паза идінӌектернің сурығларына нандырарға тимде полғаннар.
Сурығларға нандырар алнында, Хакасия пазы Валентин Коновалов тоғазығ ӱлгӱдегілерге пос киреенең айғасчатханнарнаң тӱзімніг тоғыс апарарға полызарына ізенчеткенінең ӱлескен. Ол идінӌектернің республика экономиказына паза тиксі чуртазына ағылчатхан тузазын таныхтаан. Олег Иванов, тізең, идінӌектернін ӧӧн сидіксіністерін адаан: чарытхы паазы, налог сыныхтағлары паза ис-пайға кадастр паазы. Республика бюджедінде сидіксіністер парда, хоза хабазығлар кирердеңер чоох кӧдірерге сидік теен ол, че, андағ даа полза, республика парламенті ис-пайға кадастр паазын орта турғызарынӌа тоғысты апарарға пӧгінчеткенін искірген. Паза Олег Альбертович налог службалары кічіг паза ортын бизнесті сыныхтир орнына килкім предприятиелернең айғазарға кирек полчатханын таныхтаан (тоғазығда налог службазының кізілері араласханнарох. - Авт.). Кӧзідімге, хара тас аныпчатханнарның республика бюджедіне налогтарны читіре тӧлебинчеткенін. 2018 чылның паза пис чылның тоғыс салтарларын иткен Василий Кудашкин. Аның искіриинең, 2018 чылда андар 126 айланыс кірген, оларның кӧбізі чарытхы суриинӌа полған. Василий Владимирович Карелияда чарытхы суриин хайди пӧккеннерін кӧзідімге ағылған.
Пос киреенең айғасчатханнарның сурығларын, айланыстарын тиксі ӱзӱрзе, полғанының на тоғыс паза тиліс оңдайлары пасхалалчатханын сизінерге чарир. Аннаңар идінӌектернің чоохтарын мындағ сурыныстарға чарарға чарир:
- Піске теңмеңер! - пу идінӌектер тимделер тоғынарға, оларның тиліс чоллары нинӌе-де чылға кӧріл парған.
- Піске полызыңар! - пу идінӌектер аймах сылтағларнаң сидіксіністерін пос кӱзінең пӧк полбинчалар.
- Пісті арачылаңар! - уғаа сидік оңдайларда тоғынчатхан идінӌектер, арачылағ аймах сыныхтағ органнарынаң сурчалар, ол санда сылтағ чох уголовнай нандырыға тартылчатханынаң.
- Налог службазының сыныхтағлары тоозылбинча! - аннаңар идінӌектер олаңай чоохтан полбинчалар, «хысхырчалар» тиирге чарир.
- Туризмде киректер ай-пораан! - пу кӧстегӌе тоғынчатханнарның сидіксіністері алынча хайығ киректепче.
- Чарытхы паа - пӧзік! - идінӌектер пос киреен чаапчатханының ӧӧн сылтағларының пірсі.
- Піс тее республика ӱчӱн «ағырчабыс»! - тіпчелер прай даа идінӌектер.
Андағ оңдайнаң полғаны ла республика ӱлгӱлерінең постарының саринзар улуғ хаалағлар сағыпча. Пасха сурығ - ниме кирек ӱлгӱлерге пос киреенең айғасчатханнардаң? Саннарны алза, Хакасияның бюджедінде налог парыстары 23 миллиард салковайға тиңнелче, ол ахчаның 800 миллион салковайы кічіг паза ортын пос киреенең кірче. Кӧп нимес, че республика ӧдістерні чабарына кӧстег тутчатханын санға алза, бюджетке кірчеткен хайдағ даа ахча аарлығ. Аннаңар ӱлгӱ пӧгін тутча: пастап, іди дее хызырылчатхан идінҷектер санын пір синде тударға, ікінӌізі - наа киректер паза предприятиелер азарына хабазарға, ӱзінӌізі - пос киреенең айғазар истіг оңдайларны тӧстирге. Пӧгіннер сидік, че, хада-пірге тоғынза, чӧптессе, оларны толдырарға чарир.
Ниме паза таныхтирға чарир? Туризмнең айғасчатханнарның айланыстарына Андрей Серафимович республикада туризмні тилідерінеңер программа киректелчеткенін сизінген паза анзына Хакасия пазының хайиин айландырған. Пос киреенең айғасчатханнар наа проекттер чуртасха кирерге тимделер. Оларға чахсы полызығ полар «Минің пос киреем» кін, хайзын республикада «Кічіг паза ортын пос кирее паза идінчектін алынча пастаана хабазығ» нацпроект хоостыра пӱӱл азарлар. Кресен-фермер хоныхтарының паза аал хонии предприятиелерінің ассоциация устағҷызы Андрей Попков кічіг ааллардағы фермерлер пос киреен чаапчатханнарына хоптанған. Аның кӧрізінең, ол кічіг паза ыраххы ааллардағы чуртағҷыларға мал ахчазы тӧлелчеткенінең палғалыстығ, аннаңар программада полызығ пирілчеткен кирексіністерні алыстырарға сурынған. Хакасия пазының кӧрізінең, ол кирек программа, че кирексіністерні хатап ӱзӱріп, алыстырарға чарир тіп нандырған.
Тоғазығда «Золотая Звезда» алтын аныпчатхан предприятие ээлерінің пірсі Константин Цитлидзенің чооғы хайығ тартхан. Ол предприятиені налог службалары халғанчы ікі чыл тӧреміл сыныхтапчатхан сылтаанда, тоғысты чахсы апарҷаң оңдай чоғылына хоптанған, олох туста нинҷе-нинҷе чыл аразына хай син чахсы кирек итчеткеннерін сағысха кирген (чайаачы паза хыйға олғаннар чыындызы, олған лагерьлері). Ол наа ӱлгӱнең тоғынчатхан предприятиелерні хайраллап халарға паза идінҷектер праволарын арачылирынҷа халых пірігізін тӧстирге сурынған. «Андада піс сірерге прай саринаң хабазарға, налогтар, сығарыстар синін ӧскірерге тимдебіс. Че пу кирексіністер хайди даа толдырылзын - бизнес Хакасияда санға алылзын паза налогтар республикада азых тӧлелзіннер», - теен Константин Михайлович.
«Черногорец» пірігістің кнезі Сергей Бова Хакасия пазы табығларда пирген молҷағларҷа сурығ пирген: хайди ол чон хониин кӧрче паза республикада андағ хоных тӧстелер бе? Валентин Коноваловтың нандыриинаң, Россия законнары хоостыра чон хонии юридическай лицоға азыларға кирек, че хоныхтың парызы аның тилізіне парар паза полған на тоғынҷаа тиң ӱлестірілер. Республика пазы ідӧк регионда чон хониин тӧстирге сағыс пар теен, ол санда Россияда маңнаныстығ тоғынчатхан хоныхтар пӧліктерін (кӧзідімге, Лениннің адынаң совхоз (кнезі Грудинин) паза Иркутск облазындағы сосха фермазы).
Тоғазығны тоозып, Валентин Олегович идінҷектерге килгеннері ӱчӱн паза оларның чӧптері, айланыстары ӱчӱн алғызын читірген. Мындағ тоғазығны чылда ікі хати иртір турарға чарадылған, ағаа хоза алынҷа кӧстеглерҷе (туризм, аал хонии, ниме-ноо сығарызы) тоғынчатхан идінҷектернең тоғазығлар иртірерге молҷалған.
Автор :
Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде