КИНДІРЛІГ ПИЛТІРІ - САБЛЫҒ КІЗІЛЕРГЕ ПАЙ ААЛ
09.04.2019
Хабарлар
Чир-суубыс мында пасталча. Пии аймаандағы Киндірліг пилтірінзер, Совет Союзы Матыры Михаил Иванович Чебодаевтің тӧреен-ӧскен аалынзар, пар килер сағыс хаҷаннаңох полған.
Табат аал чӧбінің пазы Владимир ТРЕТЬЯКОВ
ЧОЛ ХАСТАДА ААТ ИРЕПЧІ ЧӦРЧЕТКЕН
Че аймах-пасха сылтағларнаң чорых киліспинчеткен. Аннаңар чорыхха сығыбысханыбыста, кӧңнім дее чалахай полған. Ағаа хоза айас кӱн, тасхар чылығ, «тимір адыбыс» табырах ойлатча. Киндірліг пилтірі Ағбанға чағын на нимес орныхча, чолға пірее ікіҷе час парыбызар тіп сананғабыс.
Мына кӧріне тӱсті Киндірліг пилтірі. Ибіркі чир-чайааннаң ӧкерсініп парчабыс. Чол хастада хайылған хардаң улуғ нимес «кӧллер» пол партыр. Ол суғларда аат ирепчі наа ӧтіпчеткен кӧк отнаң нимістеніп чӧрчеткен. Андағ чағыннаң хустарны кӧріп, сомға суурып аларға тіп тохтабысхабыс. Че машина тохтаандох, олар, пістең чочып парып, учуғыбысханнар. Піс, сығып, ибіркі чир-чайаанға ӧкерсініп, арығ киинің «тадиина» морсынчатхабыс. Анаң аал хыриндағы тағда ах сырнаң ниме-де пазыл парғанын кӧр салғабыс. Ниме пазыл парғанын хығыр полбин, кӧр турғабыс. Сомҷыбыс Дмитрий тағда пазылған нимені, фотоаппаратнаң чағын тартып, сомға суурып алған. Анда Совет Союзының Матыры Михаил Иванович Чебодаевке чарыдылған пічік полтыр. Аал чуртағҷылары, матыр чир-суғҷыларын улуғлап, ағаа поғдархапчатханы ырахтынох кӧрінче.
ААЛҶЫЛАРНЫ ЧЫЛЫҒ УДУРЛАПЧАЛАР
Иң пастағызын аал чуртазынаңар паза сидіксіністерінеңер піліп алар ӱчӱн, аал чӧбінің пазы полып, тоғыс чыл істен салған Владимир Павлович Третьяковнаң тоғасхабыс.
- Табат аал чӧбінзер ӱс аал кірче, ол санда Киндірліг пилтірі аалда прай 315 кізі санға алылған, че чуртапча хай-хай асхынах. Кӧбізі аалда санға алылча, че постары Ағбанда, Саяногорскта паза пасха даа чирлерде чуртапчалар. Анзы тоғыснаң алай ӱгредігнең палғалыстығ.
Аал чуртағҷылары ӧӧнінде пос хониинаң айғасчалар. Анда ӱс ле социальнай объект: фельдшер-акушер пункты, Культура туразы паза ортымах школа. Пілдістіг, аал чуртағҷыларының кӧбізіне
тоғыс анда чидіспинче. Пасхазына мал-хус тудып айғазарға халча, - чоохтаан Владимир Третьяков.
Аймахта чиит сӧбірелерге хабазарға кӱстенчелер. Аал хонии управлениезі чиит сӧбірелерге 20-лер ине хой пирче. Соонаң пос хонии, тиліп, ӧзібіссе, олар ідӧк 20 ине хой айландырчалар. Пілдістіг, іди ле, олаңай парып, хойларны ал полбассың. Пічіктер тимнеп, хойларны тудар хазаалар пар поларға кирек. Киндірліг пилтірінде халғанҷызын 2017 чылда хойларны ӧскірерге алтырлар.
Аал чӧбі таниинаң, 2019 чылда Киндірліг пилтірі, ыраххы аал чіли, кічіг паза ыраххы ааллар программазына киріл парарға кирек полған. Пӧгіннер кӧп полтыр, ол санда Культура туразында тыхтағ тоғыстарын апарарға. Че пӱӱл, тізең, программа тоғынминча. Итсе, пір улуғ тоғыс иділ парған: ӧрт ӱзірҷең машиналарға суғ алҷан скважина хазыл парған. Амды чылның ноо даа тузында ӧрт ӱзірҷең машиналар сидіксіністер чох, суғ алып, ӧрттер ӱзір поларлар. Ирткен чылда аал ортызында, тиксі чол кирексіністеріне тӧстеніп, ӧкер тохтағ турғызылған.
Наа кирілчеткен сӧп-сап реформазы прай даа муниципалитеттерні сағыссыратча, пілдістіг, Табат аал чӧбінiң пазы, пасхазыох чіли, ол сурығ хоостыра тоғыс апарча.
Президенттің чахиин хайди даа толдырарбыс. Хайдағ тарифтер поларын сағам чоохтап полбаспын. Азынада пілдістіг, сӧп-сап салҷаң 15 контейнер турғызарбыс. Оларның улии 8 кубометр полар. Иң улуғ аал - Табат, анда 10 контейнер турғызылар, Будёновкада - 3 паза Киндірліг пилтірінде - 2. Сурығлар кӧп, оларны ам даа ӱзӱрербіс. Пістiң аалларда, городтардағы чіли, садығ туразынаң ас-тамахты кӧп албинчалар, пости пардаңар. Аннаңар упаковкалар, картоннар кӧп полбинча. Ағаа хоза аал чуртағҷыларының пестері пар, хайда уғаа кӧп сӧп-сап ӧртелче.
Амғы туста чуртағҷыларға ол реформадаңар чарыда искірчебіс. Сидіксініс пол парча сӧп-сапты талластырарында. Чуртағҷыларға хатығ паза ӱӱҷіктегі сӧп-сапты алынҷа чар турарға кирек полар, - теен Владимир Павлович.
Аал чӧбінің пазы Киндірліг пилтірінің чуртағҷыларын уғаа махтапча.
- Олар кибірлерге тудынчалар паза хакас ӱлӱкӱннерін алғым таныхтапчалар. Хаҷан даа паарсахтар паза аалҷыларны чахсы удурлапчалар. Олар ӱлӱкӱннер иртірчетселер, хынып чӧрчем, - таныхтаан Владимир Третьяков.
ЧОН ТЫНАНАРҒА ХЫНЧАТХАН ОРЫН
Клубнаң хости аал чуртағҷыларына тынанҷаң орын пар. Анда ағастаң иділген каток паза одырчыхтар турғызыл парған. Чарых ӧңнерге сырлалған полза, паза ағастар одыртыл парған полза, ол орын уламох чахсы кӧрінерҷік. Андох Илбек Ада чаа араласчыларына хумартхы тас турча. Ибіре арығ, сӧп-сап кӧрінминче. Одырчыхта ікі ипчі одырып, чоохтасчатхан, олғаннарға кӧрілген орында палаҷах ойнапчатхан. Оларнаң изеннезіп, чоохтас сыххам. Киндірліг пилтірі аалның чуртағҷызы Галина Анжиганова ӱс частығ хызыҷаа Викаҷахты ойнирға ағылтыр. Анда Маргарита Чигитееванаң, тоғазып, чоох-чаахнаң одырчатханнар.
Киндірліг пилтірі аал чуртағҷылары Маргарита ЧИГИТЕЕВАНАҢ Галина АНЖИГАНОВА
- Чахсы, мындағ тынанҷаң орын парда, - тіпчем оларға.
- Сағам кізі мында чоғыл, че олғаннарның ӱгренізі тоозыл парза, палалар чыылыс парарлар. Хызыҷаам, ибде ирініп, мині пеер сығарды, - кӱлініп ала чоохтаан Галина Анжиганова.
- Пеер палаларнаң тынанарға килзе, аалдағы тылаастарны піліп алчабыс. Палалар даа ойнап алчалар, піс тее мында чахсы чоохтазып алчабыс, - хосхан Маргарита Чигитеева.
Оларнаң аал чуртазынаңар паза палаларынаңар чоохтасчабыс. Пасхазыох чіли мал-хус тутчалар. Маргарита Чигитеева клубта техничка полып тоғынча. Аалда 1-ғы классха парған палаҷахтар хакас тілін пілчетсе, 10 муң салковай тӧлелчеттір. Пӱӱл 11 паладаң
алты палаа ахча пирілген.
- Палаларнаң сыныхтағ иртірчелер, хакас тілін пілче бе, чох па. Анаң нинҷе-де ай пазынаң ахча тӧлепчелер, - чоохтаан Галина Анжиганова.
- Тігі тағда ниме пазыл парған? - сурчам олардаң...
Ус холлығ Валерий САГАЛАКОВ самолёдын кӧзітче
**************************************************************************************************************
Толдыразынаң пу материалларны хығырарға итсеңер, пазыныңар газетаның PDF-кӧрiмiне. Чарым чылға 200-ле салковай!
Редакцияның адрезi:
655017, Ағбан г.,
Щетинкин орамазы, 34,
Автор :
Наталья ТЮКПЕЕВА, Оксана ЧЕЛТЫГМАШЕВА, Сомнар Дмитрий СУНЧУГАШЕВТИ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 |
13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 |
20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 |
27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
Кӱн таңмазы