ПРАЙ СУРЫҒЛАРҒА НАҢДЫРЫҒЛАР ПИРЧЕТКЕН КІН
28.10.2019
Хабарлар
Кічіг паза ортын пос киреене хабасчаң кіннің ӧӧн специализі Татьяна БИЗЮК
ПОС КИРЕЕ: асчабыс, тилітчебіс, парыстанчабыс
Идінӌекке - полызыға. Пӱӱн піс Хакасияның тиліс чыындызының кічіг паза ортын пос киреене хабасчаң кіннің оон специализі Татьяна Бизюкнаң идiнҷектерге пирілчеткен полызығлардаңар чоохтасчабыс
- Хакасияның тиліс чыындызы тӧстелгеннең аның полызығлары пілдірте алғыдылған. Пӱӱнгі кӱнде чыынды хайдағдыр?
- Амды Хакасияның тиліс чыындызында ӱс кін саналча: кічіг паза ортын пос киреене хабасчан кін, инвестиция кіні паза экспортха хабасчаң кін. Полған на кінде кічіг паза ортын пос киреенең айғасчатхан идінчектерге костегліг хабазығ пирілче. Мин, тізең, кічіг паза ортын пос киреене хабасчан кіннің Оон специализі полып, пу кіннің не тоғызын чарыт поларбын.
- Кічіг паза ортын пос киреене хабасчаң кін идінҷектерге хайдағ полызығлар паза оларны хайдағ оңдайларнаң читірче?
- Иң пастағызын, піс идінҷектерге ӱгредіг мероприятиелерін, тимнеп, иртірчебіс. Минің кӧрізімнең, ол уғаа чахсы хабазығ. Пос киреен азарға тимненчетсе алай асчатса, кобізінің аны маңнаныстығ апарарына піліс чидіспинче. Пӱӱнгі кӱнде идінҷектерге чарыдылған курстарның кобізі ахчаа турча, піс, тізең, ол ӱгредіге хорадығларны позыбысха алып алчабыс. Идінҷектерні курстарға хығырчабыс. Спикерлерні тиксі Россиядаң тартчабыс, ол санда Москвадаң паза Санкт-Петербургтаң. Идінҷек ол ниик турбинчатхан курстарға сыдан полбас. Чыынды ағаа ол курстарны мында иртіп алар оңдай пирче. Аның ӱгредіг ирткеннеңер сертификат алчаң паза спикернең коні палғалысчаң оңдай пар. Ол - полызығларның пір костее.
Піс идінҷектерге чоннар аразындағы козідіглерде аралазар оңдай пирчебіс. Оларға козідіге пар килерге чарир. Ідӧк хорадығларның ӧӧн чардығын позыбысха алчабыс: козідігні турғызар орын ӱчӱн тӧлегні, пӱдірігні турғызарынҷа паза сувенир-полиграфия ниме-нооларын сығарарынҷа хорадығларны. Идінҷек чолға, чуртирға пос ахчазын хоратча. Пӱӱл аймах козідіглер илееде ирткен, пістің идінҷектерібіс оларның кобізінде араласханнар паза турғысхан погіннерін толдырғаннар тіп сағынчам.
Ідӧк піс аймах сурығларҷа искіріг полызиин читірчебіс. Идінҷектерге бухгалтерия сурығларынҷа айланарға чарир, кӧзідімге, налог тӧлечең оңдайны таллап аларға алай аны алыстырыбызарға; ахча сурығларынҷа. Паза пістің кін пастыра сертификатты, декларацияны хайди алып аларынҷа искіріг полызии пар. Хайығ айландырчам, пу полызығлар оларға тикке пирілче, оларның орнына чыынды тӧлепче.
Иң тузалығ полызығлар санында - сертификат алары. Хакасияның тиліс чыындызының сертификат тимнепчеткен подрядчик пар. Сертификат киректепчеткен идінҷек піссер айланча, піс аннаңар искірігні подрядчикке пирчебіс, ол аннаң андар идінҷекнең тоғынча. Пу полызығ ағаа ідӧк тикке читірілче.
Паза пір полызығ - франшизаны тимнирі. Компания позы сығарчатхан ниме-нооны, полызығны сабландырарға сағынча. Іди тӧстелчелер брендтер. Компания аның бренді рынокта таныс ползын тіп сағынча, аның ӱчӱн ағаа франшиза тимнирге кирек. Пу тоғыс нинҷе-де хаалағдаң пӱтче, компанияа аны прай иртібізерге киректелче. Тимде франшизаны пасха городтағы алай региондағы идінҷекке садарға чарир. Че бренднең тузаланар ӱчӱн, идінҷекке нинҷе-де кирексіністі толдырарға кирек. Ниме киректелче? Орнығар орын, аның улии, интерьері, оборудование, ниме-ноолар хайди салылары паза пасхазы - прай пу кирексіністер франшизада кӧзіділче. Ахчалығ кізее - ол тимде пос кирее. Ол садығ туразын хайди азарынаңар, ниме паза хайди садарынаңар сағыссырабас. Мына тимде франшиза пар. Идінҷек позының ниме-ноозына алай полызиина франшиза киректепчетсе, ол пос киреен алғыдарға сағынчатса, ағаа піссер айланарға киректелче. Пу полызығны ідӧк подрядчик чыындының ахчазына толдырча. Идінҷек пір дее ниме ӱчӱн тӧлебинче.
- Пос киреенең айғасчатхан кізі сірердең нандырығ чох парбинча полар?
- Чарир іди дее тиирге. Пістің пӧгінібіс - аның суриина нандырығ таап пирерге. Позыбыс нандырығны пир полбинчатсабыс, піс полыс полар организацияны тілепчебіс.
- Пос киреен пастапчатхан идінҷекке нименең полыс поларзар?
- Пос киреен пастапчатханнарға иң пастағызын искірігліг полызығ пирілче. Хайди пос киреен пастирға? Хайди ағаа хорадығларны санап аларға? Хайдағ налог тӧлечең оңдайны таллап аларға? Прай пу сурығларға нандырығ тикке пирілче. Кізі піссер айланча, піс аны кирек полызығларны пирчеткен подрядчиксер ысчабыс. Ағаа полызығ пирілче, піс тӧлепчебіс.
- Сірернің ізииңер кічіг паза ортын пос киреенең айғасчатханнарға паза наа ла тоғынчатхан идінҷектерге азых. Кізінің ахчазы пар полза, че ол аны хайдағ кӧстеге хоратса, иң тузалығ поларын пілбинче. Сірер ағаа полыс поларзар ба?
- Мин сағынчам, андағ кізі идінҷек полбас, неке (Татьяна Ивановна ікінчілестіг хатхырыбысхан.- Авт.). Пістің пар инвестиция кіні, хайда ағаа искірігліг полызығ хайди даа пирілер. Аның ікінҷілестері хыйа алылар: пос киреен алғыдарға алай наа кӧстеге инвестиция идерге бе... Пістің кіннің полызығларын алза, ағаа ӱгредіг полызығлары полыс полар сағынчам. Пос ахчазын хайди орта тузаланарынаңар пілістер аны сағысха тӱзірер: ниме идерге пар ахчанаң, кирек пе инвестиция идерге, инвестор поларға, пос киреен азарға ба, чох па, хайди азарға, хайдағ кӧстеге хайығ айландырарға?
Мин ӱгредіг мероприятиелеріне киртінчем. Кізі пастап піліс аларға кирек, анаң аннаң тузаланарға. Піліс чох кізі ниме ит полар? Пір дее ниме. Олох ахчаны ол чідір салар алай пірее чирде утыр салар. Пілістер, тізең, аннаң орта тузаланар оңдай табарға полызарлар. Ол саринаң искірігліг полызығлар уғаа тузалығлар тіп санапчам.
Пӱӱн идінҷек сығдыратхан. Пос киреен наа ла пастапчатхан кізі аның налог каникуллары парын пілбинчеттір. Льготалығ каникуллар пістің республикада, пасха регионнардағы чіли, хаҷанох тоғынчалар. Пар тус, хайзы идінҷекке пос киреен пастирға оңдай пирче. Ол налогты ниик оңдайнаң алай патент санға турғызып тӧлирге кирек, че пеер прай пос кирее кӧрімнері кірбинче. Пу искірігні пілбинчеткен идінчектер кӧп. Анзы олар пілістерні читіре
албаанын киречілепче. Ағаа хоза, олар аннаңар искірігні хайда аларын даа пілбинчелер. Мин ағаа нандырығны таап пиргем паза бухгалтер полызиин аларға ызыбысхам, ол ағаа иң килістіре налог тӧлир оңдайны таллап пирер.
- Саңай пасха кирек: кізінің пар сағыс, че аны чуртасха кирер оңдайлар чоғыл. Ағаа полыс поларзар ба?
- Мында ағаа ӧӧн полызығны инвестиция кіні пир полар. Ноға? Инвестиция кінінзер ідӧк инвестор полар кізілер айланчалар. Оларның ахча пар, че наа сағыстар чоғыл. Пістің инвесторлар кӧп тібеспін, нымах тіп сағынмазыннар. Иң не тузалығ полар пістің мероприятиелерде араласханы. Ӱгредіг мероприятиелерінде, бизнес-форумнарда кізілер палғалысчаң искіріглерінең ӱлесчелер. Оларның аразында ахчалығ кізілерні таап аларға чарир. Олар пос киреенең хаҷанох айғасчалар, че наа сағыстар кірбинче, аннаңар наа сағыстығ кізілерні киректепчелер, тілепчелер. Пу орыннар палғалыстарны пастирға, тыыдарға полысчалар. Ӧӧні - азых поларға, пос сағыстарынаң ӱлес турарға! Тиирге: мин тимдебін, хынығ полза, тоғазалар, чоохтазалар. Андағ кізілернең удаа тоғас турарға кирек. Піссер, пістің мероприятиелерге чӧрчеткен кізілер, ол оңдайнаң чахсы тузаланчалар.
- Чыынды паза кін пирчеткен полызығларға кирексініс улуғ ба?
- Піс полған на айланған идінҷекті, мероприятиеде араласхан кізілерні санға ал турчабыс. Халғанҷы туста полызығларға кирексініс ӧсчеткені чахсы пілдірче. Минің кӧрізімнең, кізілер чыынды пирчеткен полызығлардаңар піліп алчалар, пістеңер кӧп исчелер. Ол кірчеткен айланыстардаң, форумнарда араласчатхан кізілер санынаң кӧрінче. Халғанҷы форум - «Кимдегі Сибирь» регионнар аразындағы турист форумы - анзын чахсы киречілеен. Киртініс пар. Кізілер кирек полызығны алып аларына киртінчелер. Пілдістіг, кізі, киліп ле, ахча алып албас. Ол олох ахча тиирге кирек, че хайдағ-да полызығлар пастыра.
Ахчалығ полызығ кӧні пирілбинібіскенде, кізілер аны тың аарлабинчатханын сизінерге килісче. Олар мероприятиее килбинчелер, иртір салчалар. Хаҷан кізі полызығ ӱчӱн позы тӧлепче, ол аны аларына прай кӱзін салар паза тус табар, нандырығлығ хайча.
- Хакасия, «Кічіг паза ортын пос кирее паза идінҷектің пастаана хабазығ» национальнай проектке кіріп, пӱӱл аны чуртасха киріп пастапча. Чыынды пу нацпроектті чуртасха кирерінҷе хайдағ тоғыс апарча?
- Я, піс ідӧк пу нацпроектті чуртасха кирерінде араласчабыс. «Идінҷек киреен сабландырары» федеральнай проектче улуғ тоғыс апарылча. Піс пос киреенең айғазары чахсы кирек полчатханын, идінҷек поларын махтирынҷа тоғыс апарчабыс. Ол тоғысты искіріглерні таратчатханнар (СМИ),телевидениелер, радиолар паза газеталар, толдырчалар. Паза пір кӧстег - пістің идінҷектер сығарчатхан ниме-нооларны паза сӧлепчеткен полызығларны сабландырары. Пу тоғысты кічіг паза ортын пос киреене хабасчаң кін толдырча. Полызығны аларына айланыстар кірген хоостыра маркетология компаниязы идінчектің сығарылған ниме-ноозына паза полызиина рекламаны пӱкӱлее тимнир. Пу полызығ ідӧк тикке читірілче.
- Татьяна Ивановна, улуғ алғыс чоохтазығ ӱчӱн.
Автор :
Чоохтасхан Наталья СУБРАКОВА
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
30 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 |
7 | 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 |
14 | 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 |
21 | 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 |
28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде