МИНІҢ НАНӋЫМ - ЧОН ПАЛАЗЫ
22.11.2019
Хабарлар
Сағысха киріп. Тӧӧ істінең саблығ, чоныбыс адын улуғлапчатхан, аарлатхан кӧп кізі сыххан. Оларның аразында алынҷа орында турча поэт, драматург, хайҷы Михаил Еремеевич Кильчичаков
Совет Союзы тузында аның адын, чайалған тоғыстарын кӧп орында пілңеңнер, хығырңаңнар. Хакасия делегациязынаң ол Хырғыс, Тыва, Казах, Пӱрӱт, Саха республикаларда, ідӧк пасха хазналарда аалҷы полҷаң.
Михаил Еремеевич кӧп саблығ кізінең чағын таныс полған. Ол сандалар Расул Гамзатов, Владимир Солоухин, Белла Ахмадулина, Лев Ошанин паза олардаң даа пасхазы.
Мында мин Михаил Кильчичаков паза пістің саблығ чир-суғҷыбыс Леонид Кызласов хайдағ чағын нанҷы полғаннаңар пас пирим. Аннаңар Леонид Романовичтің 1999 чылда филология наукаларының докторы В.А.Карамашеваның «Сӧсте салылған чуртас» чыындызында сағысха киргені пирілче.
Статьязын улуғ ученай «Минің нанҷым - чон палазы» тіп адап салтыр. Леонид Романович Илбек Ада чаада танкист полған. 1945 чылның орғах айында госпитальдаң Ағбанзар айлантыр. Пір кӱн ол 5-ҷі орамада (амды ол Ленин проспекті) 26 частығ Кильчичаковха тоғас партыр. «Тохта, танкист!» - хысхырып айлантыр. Пу ікі фронтовик 1934 чылдох танысхан полтырлар. Ол чылда оолахтар «Пуланнығ кӧл» пионер лагерьінде тоғастырлар. Кічиҷек тураҷахта отнаң тӧзелген тӧзекте узуҷаңнар, хакас ибіҷеенде азыранҷаңнар, кӧгергенҷе суға сомҷаң полтырлар. 15 частығ Миша, ибіне сағынып, Тӧӧ пазынзар тағ азыра чазағ чӧре халтыр.
Пу ікі нанҷы уламох чағын 1940 - 1950 чылларда пол партырлар. Чиит ооллар Москвада ӱгрентірлер, Михаил - литература институдында, Леонид - МГУ-ның тархын факультедінде. Пос туста олар Михаил Кильчичаковтың алыптығ нымахтарын, кип-чоохтарын орыс тіліне тілбестеҷеңнер алай кибелістер хығырҷаңнар, хакас сарыннарын ырлаҷаңнар.
Михаил Еремеевич пістің чонның пурунғызынаңар, кибірлерінеңер чахсы, тирең пілҷең.
Пу статьяда Леонид Романович Михаил Еремеевичтең хакастар тимір-тиснең, чирнең, малнаң хайди айғасханнаңар, киртіністерінеңер, хамнардаңар, алыптығ нымахтардаңар паза пасха даа чапсых нимелердеңер піліп алғаннаңар пасча. Мының алнында пістің пурунғыларыбыс ӱреен кізілерні ӧртеҷең полтырлар (христианство алғанҷа). Тігі чирзер парыбысхан кізі сӧӧгі хыринда сыыт салҷаң ипчі хайди даа полҷаң.
Михаил Кильчичаковнаң Леонид Кызласов, тӧреен харындастар чіли, 45 чыл тастаспааннар, тоғас парзалар, чоохтары ӱзілбеҷең. Сурығларнаң ноға-да удаа ученай кізі айланҷаң полтыр, нандырығларын пічікке дее кирҷең. Аннаңар даа «Минің нанҷым - чон палазы» статья пазыл парған.
Пу ікі саблығ чир-суғҷыбыс ах чарыхтаң парыбысханнаң пеер асхынах нимес тус ирт парды. Хакасияның тархынында оларның аттары «алтын» сӧстернең пазыл парарлар. Чиит тӧлібіске олар хаҷан даа кӧзідім поларлар.
Мағаа, журналист кізее, изебі чох алыптарыбыснаң таныс поларға, чоохтазарға ӱлӱс тӱскен. Анзына мин ӧрінчем, поғдархапчам.
Автор :
Михаил ТОРБОСТАЕВ
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 |
9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 |
16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 |
23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 |
30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 | 5 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде