ӰЛӰКӰНДЕ – ТАТХЫННЫҒ АС-ТАМАХ
Фестиваль. Республиканың аал хонии рыногында Чон пiрiкчеткен кӱнге чарыдылған ярмарка паза национальнай ас-тамах фестивальы ирткен
Ол Хакасияның ӱгредiг паза наука, культура, национальнай паза территориальнай политика министерстволары хабазиинаң ирткен.
Национальнай ас-тамах фестивальында хакас паза немец чоннарның ас-тамаа кӧзiдiге сығарылған паза садылған. Iкi хазан турчатхан орында кӧп кiзi чыыл парған. Анда чарбалығ ӱгре, ciстеен ит паза хан сатчатханнар. Хакас ас-тамаан алчатханнарның аразында аймах нациялығ чон. Хазан хыринда хайынчатхан ипчiнең танызып алғам.
– Мин – Фатима Толмачёва. «Алтын Арығ» банкет комплексiнің ээзi Яна Толмачёваның iҷезi полчам. Пӱӱн сигiс час иртен пеер килiп, хазаннарда iстi-харыннаң чарбалығ ӱгре, хан пызыр саларға маңнандыбыс. Iдӧк ciстеен cосха идiн сатчабыс. Хакас чиизiн чон чахсы алча. Прай ӱлӱкӱннерде араласчабыс – ӱртӱн тойында, Чыл пазында паза даа пасхазында. Амды мында садығнаң айғасчабыс. Прай ас-тамах садыл парча, – теен Фатима Толмачёва.
Ол туста Яна Толмачёва улуғ маң чохха тӱсчеткен – ханны, кизектерге кисклеп, айахтарға салғлапчатхан.
Фестивальда iдӧк Тиксi Россиядағы ӱгренҷiлер пiрiгiзi араласхан. РДШ-ның Хакасияҷа пӧлиинiң координаторы Евгения Майнагашева кӧзiдiге сығарылған ас-тамахтаңар чоохтап пирген:
– Пӱӱн, Чон пiрiкчеткен кӱнде, пiстiң пiрiгiс, Хакасияның ӱгредiг паза наука министерствозы, Ағбан чуртағҷыларына амзап кӧрер оңдай пирер пӧгiннең, хакас чонның прай ас-тамаан тимнеп салған: хан, хой идi, талғаннаң, нымырттаң, тиин хадынаң тимнелген тадылығ халазахтар, чарбалығ ӱгре, потхы, хыйма, палых одынаң салат, ыстаан сыын идi. Сӧбiремнең наа тадылығ чиис сағынып алғабыс. Ол тиин хадынаң, хойытхан сӱттең (сгущёнкадаң) паза талғаннаң тимнелче. Пiс аны адаалахпыс. Палых одынаң салатты «Алтын Арығ» банкет комплексiнің чиис пызырҷаң устары тимнирге полыс пиргеннер.
ӱлӱкӱнде Иван паза Анжелика Шоевтерге учураам. Олар хакас чонның хазых ойынын паза столда ойнаҷаң пасха даа ойыннарны кӧзiдiге сығарғаннар: «Олған лотозы», «Тӧреен тiлнең танысчабыс», «Иб» паза «Домино». Ирепчi пу кирекнең iкi чыл мының алнында айғас сыххан. Че коронавирус тарап сыхханда, аннаңар искiрер оңдай чох полған.
Немец чонның ас-тамаан «Генрих Батцтың адынаң немец культуразының кiнi» Хакас Республиканың халых организациязының кiзiлерi тимнееннер.
– Пiс Россиязар хаҷанох кӧскен немецтернiң ас-тамаан кӧзiдiге сығарғабыс. Оларның рецептi хайраллал халған. Амғы туста Германияда мындағ чиис тимнебинчелер. Пу яблоколардаң паза эҷiгейдең тимнелген пирог. Iдӧк хворостха тӧӧй кребель тадылығ халазахтар тимнеебiс. Олар узаан сӱттең идiлчелер, аннаңар уғаа нымзахтар паза халыннар. Немец чонның глинтвейн арағазы фрукттардаң, чистектердең, сӱзӱннең турғызылча. Брецель – ӱстӱнде тус тооладыл парған оох халазахтар. Ривелькухен уннаң, эҷiгейдең паза хайахтығ уннаң тимнелген, – теен пірігіс араласчызы Ольга Ефимова.
Кӧзідіге сығарылған ас-тамахты амзап алар оңдай полған. Ас-тамах чатчатхан орында кізі тол парған. Ағбан чуртағҷызы Людмила Здоровцева ас-тамах фестивальында ікінҷiзін полған. Пӱӱнгі пайрамда хан чіп алған.
– Мин мындағ ярмаркаларға чӧрерге хынчам. Пӱӱл ӱртӱн тойында полғам. Iдӧк Чыл пазы кӧңніме кiрче. Хакас чонның ас-тамаа татхыннығ. Ханға хынчам, – сағыстарынаң ӱлесче Людмила Здоровцева.
Аал хонии рыногынзар чыылысхан аалҷылар концерт кӧрiп алғаннар. Генрих Батцтың адынаң немец культуразы кiнiндегi олғаннар немец тiлiнең, Ағбан пилтiрi аймаандағы «Пилеш» халых организациязының кiзiлерi чуваш чонның, Айат Канысов алтай чонның сарыннарын толдыр пиргеннер, «Полония» культура-национальнай халых пiрiгiзi поляк чонның теелбегiн кӧзіткен.
Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
28 | 29 | 30 | 1 | 2 | 3 | 4 |
5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 | 11 |
12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 | 18 |
19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 | 25 |
26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 |