Республика бюджеді ӧссін
23.08.2023
Хабарлар
Валентин Коновалов, Игорь Тугужеков паза Николай Гопонов
Чыылығ. Хакасия пазы Валентин Коновалов Асхыс аймаа устағ-пастаа туразында Асхыс, Таштып аймахтарының паза Абаза городтың устағҷыларынаң чыылығ иртірген
Чыылығда 2024 чылның паза пландағы 2025-2026 чылларның бюджеттерін тӧстирі паза Хакасияның федеральнай проекттерде аралазары ӱзӱрілген.
– Сірер кӧрчезер, хайдағ оңдайларда хазнабыс чуртапча. Россия ӧнетін чаа операциязын иртірче. Хазнабыстаң тоғыр санкциялар киріл парған. Ол сылтағнаң бюджет тӧстирі сидік парар. Федеральнай бюджет тее дефициттіг поларға айабас. Аннаңар піске парыстарыбыснаң ӧткін тоғынарға кирек. Налогтар чыырынҷа опытнаң алызып аларбыс, – чыылығны азып, таныхтаан Валентин Коновалов.
Хайди искірген пістің регионның финанстар министрі Игорь Тугужеков, Хакасия правительствозы финанстарның ӧӧн пічиин пазағы чылларға тимнеп пастабысхан. Республика бюджеді Хакасияның чуртас-экономика тилізінің прогнозтығ планы хоостыра тӧстелер. 2024 чылда республиканың хазна программаларынзар алызығлар кирілер, анзы ідӧк бюджетке теелер. Че социальнай сфера, национальнай экономика отрасльлары паза чурт-коммунальнай хоных тилізіне хорадығлар иң ӧӧннернің санында. Ідӧк бюджет тӧстирінде муниципальнай пӱдістерге полызыға хайығ хайди даа салылча. Пӱӱнгі кӱнде республика бюджедінің 40 проценті муниципалитеттерге полызарына кӧрілче. Хакасия Россияның наа регионнарында социальнай объекттерні пӱдірерінде ӧткін араласча.
Ирткен 2021 паза 2022 чылларда Хакасия бюджедіне иң кӧп ахча кірген. 2021-2022 чыллар салтарларынҷа налогтығ паза налогтығ нимес парыстар илееде ӧс парғаннар. Ирткен чылда республика бюджедінің парыстары 39,5 миллиард салковайға читкен. 2017 чылнаң тиңнестірзе, ол ікі хати ӧс парған. Республиканың налогтығ паза налогтығ нимес парыстары 2022 чылда 8,4 миллиард салковайға тиңнелген. Аны хоостыра муниципалитеттерге финанстар полызии ідӧк ӧс парған. Аннаң пасха, аймахтарға паза городтарға хоза 760 миллион салковайға полызығ пирілген. Культура паза хоза ӱгредіг учреждениелері тоғынҷыларына чал ахчазын ӧскіреріне хоза 80 миллион салковай кӧріл парған. Ідӧк муниципалитеттернің ӧдістері чабылған. 2023 чылда Хакасия бюджедінең сидікcіністер сығысхан, анзы Россиядаң тоғыр санкциялар кирілгенінең палғалыстығ полча. Пӱӱл Хакасияа чуртап парыбызарға резерв чыындызы полыс пирген.
Хакасияның экономика тилізі министерствозының пӧлік пастығы Татьяна Колодяжная муниципальнай пӱдістер национальнай проекттерде араласчатханнаңар чарыт пирген. Аның сӧстерінең, хазна программаларын толдырарға федеральнай бюджеттең ахча ӧткін алча. Ирткен чылда Хакасияа 10 миллиард артиинаң салковай позыдылған. 2017 чылдаң сығара республикаа 44 миллиард артиинаң салковай пирілген. Ол тӧрт чыл аразына национальнай проекттер толдырарына 18,3 миллиард артиинаң салковай позыдылған. Пӱӱл Хакасия 12 национальнай проектте араласча, оларға 8,7 миллиард салковай кӧріл парған, ол санда 5 миллиард салковай федеральнай бюджеттең пирілген. 2019 чылдаң национальнай проекттер хоостыра Асхыс, Таштып аймахтарында паза Абаза городта 40 объект пӱдірілген паза нааҷылалған. Пӱӱнгі кӱнде 14 объекттің пӱдірии узарадылча. 2022 чылда ол муниципальнай пӱдістер 12 регион проектінде араласханнар. Амғы туста национальнай проекттер хоостыра Асхыс аймаандағы Тӧӧ пазы посёлокта «Дельфин» бассейн, искусство школазы, ідӧк Пилтір аалдағы искусство школазы, Асхыс чоғархыдағы Культура туразы нааҷылалчалар. Ідӧк Кызластағы школаның спортзалында тыхтағ тоғыстары апарылча. Асхыста суғ пирҷең системаҷа нааҷылирының проект-смета пічіктері тимнелче. Таштып аймаандағы Ибіг аалда Культура туразы пӱдіріл парған, Улуғ Сии аалдағы Культура туразында тыхтағ тоғыстары апарылча. Таштып аалда ікі халых орын иптелче. Ідӧк аймахта изелчеткен туралардаң чуртағҷыларны кӧзірчелер, Ибіг аалда пӱдірілчеткен тураларзар суғ тартылча.
Абаза городта олған музыка школазы нааҷылалча, пір ӱгредіг учреждениезінде «Ӧзіс орны» ӱгредіг кіні тӧстелче, ідӧк халых орыннар иптелче.
Хакасияның аал хонии министрінің орынҷызы Николай Гопоновтың таниинаң, республикада 2020 чылдаң сығара «Аалларның тиксі тилізі» программа толдырылча. Пӱӱл аны хоостыра Таштып паза Асхыс аймахтарында алғым пӱдіріглер апарылча. 2024 – 2026 чылларға 2 миллиард салковайға сурыныс пічіктері кірген. Амды андар кіріп алар оңдайлар алысчалар.
Анаң сӧс муниципалитеттер устағҷыларына пирілген. Олар пазағы чылға бюджет хайдағ оңдайнаң тӧстелерін чарыт пиргеннер. Хайди таныхталған, Абазада улуғ предприятие чабыл парғаннаңар, бюджет парызы хызырылған. Ол сылтағнаң муниципалитетке национальнай проекттерде аралазарға сидік полча.
Хайди таныхтаан Асхыс аймаа устағ-пастааның финанстар устанызының пастығы Антонина Челтыгмашева, аймахха хоза пирілген 50 миллион салковайға налогтарҷа ӧдістер чабылған паза страховой тӧлеглерге парыбысхан. Налогтар чыырынҷа сидіксіністер парох.
Ідӧк Асхыс аймаандағы аал чӧптерінің устағҷылары чоох тутханнар. Хайди таныхталған, чирлернің кадастр паазы тӱс парғанда, бюджеттерзер налогтар асхынах кір сыххан.
Чыылығда кӧдірілген сурығларның пірсі – муниципалитет специалисттерінің чал ахчазы. Пазағы чылда иң тӧбін чал ахчазының сині ӧс парар тіп кӧрілче. Аны хоостыра муниципалитеттерге бюджеттерін кӧрібізерге чӧп пирілген. Хайди таныхтаан Игорь Тугужеков, 2024 чылға бюджетті алчатса, чахсы парыстығ муниципалитеттерге хоза ахча пирілері кӧріл парар.
Таштып аймаанда тастал парған туралар хоостыра сидіксіністер пар. Чир участогы киндірге пастырча. Андағ тураларны ээлерінең чарғы пастыра пылазарға чӧп пирілген. Хайди таныхтаан Валентин Коновалов, республиканың Ӧӧркі Чӧбіне, Хазна Думазынзар айланып, законодательствоны алыстырар сурыныснаң айланарға. Аны хоостыра тастал парған тураларны муниципалитеттернің ис-пайына алар оңдай ползын. Чурт ээлері тураларын чарғы пастыра айландырзыннар. Андағ участокты алып алған чуртағҷыларға налогтар тӧлирінҷе каникуллар пирер чӧп полған.
Чыылығны тоозып, Валентин Коновалов муниципалитеттер устағҷыларына республика бюджедін ӧскірерінҷе чӧптерін тимнеп саларға чахығ пирген.
Сом авторни
Автор :
Антон Чертыков
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 1 | 2 | 3 | 4 | 5 | 6 | 7 |
| 8 | 9 | 10 | 11 | 12 | 13 | 14 |
| 15 | 16 | 17 | 18 | 19 | 20 | 21 |
| 22 | 23 | 24 | 25 | 26 | 27 | 28 |
| 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 | 4 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
