Чиит улустың сағыссырастары
30.08.2023
Хабарлар
«Этнова-2023» форум араласчылары Хакасия пазы Валентин Коноваловнаң азых чоохтазығ соонда
Этнова-2023. Пу кӱннерде Асхыс аймаандағы Казанов аалдағы «Кӱг» тынағ комплексінде «Этнова. Чылығ Сибирь» чииттер форумы ирткен
Пу форум чыл сай Хакасияның паза хонҷых регионнарның ӧткін оол-хыстарын чыыпча. Анда чиит улус аймах сағыстарын чуртасха кирер оңдайлардаңар піліп алча. Пӱӱл ол 13-ҷі хати ирткен. Хайди таныхтаан форум директоры Никита Мальчиков, 13 чыл аразына «Этнова» форум алғым проектке теере ӧс парған, хайзының хоостыра полған на кізі постың сағызын чуртасха кирерге полызығ алып алча. Мында ідӧк сидік сурығны пӧгерге ӧме чыып алар оңдай пар. Паза «Этнова» форумда наа кадрлар сығысча, чииттер, ӧткіннерін кӧзідіп, наа тоғыс таапчалар.
2023 чылда «Точка притяжения» тиксі Россия марии ирткен. Андағ орыннар чииттерге пір сағыстығ арғыстарын чыып аларға, наа пілістерін паза проекттерін чуртасха кирер оңдайлар табарға кӧрілчелер. «Кӱг» комплекс марығда 300 чиңісчі санына кір парған. Аны киречілепчеткен сертификат комплекс директоры Ольга Головкинаа читірілген. Ол чииттерге форумда ӧткін, тӱзімніг тоғыс алғап пирген.
Никита Мальчиковтың сӧстерінең, полған на форум алында ирткенінең пасхалалча. Чыл сай «Этнова» аймах орыннарда иртче, чииттерні Хакасия тархынынаң таныстырар пӧгіннең. Пӱӱл пастағызын на «Зелёный тренд» площадка тоғынған. Аның араласчылары экология сурығларын ӱзӱргеннер, ідӧк «Чииттер туризмі» площадкада сағыстарынаң ӱлескеннер.
– Форум 13 чылға ӧӧн пӧгінін хайраллап халған, че чыл сай наа алызығлар кирілче, – таныхтаан Никита Мальчиков. – Пірее туста площадкалар кураторлары алысчалар. Піс наа кізілерні, кадрларны тілепчебіс. Кураторлар площадкаларында наа сағыстарынаң ӱлесчелер, наа спикерлерні таапчалар. Форумны иртірерге тимненіс кӱрген паза азығ айларында пасталча. Чииттернең тоғазып, піс оларның кирексіністерін піліп алчабыс, анаң алызығлар кирчебіс.
Нинҷе-де кӱн изере чииттер аймах площадкаларда тоғынғаннар. Ирткен позырах кӱнде, тізең, олар Хакасия пазы Валентин Коноваловнаң чоохтазып алғаннар.
– Имнег киреендегі коммерческай нимес организацияларға грант полызии пар ба? Мин «Хазых хан» донорлар чӧрізін тӧстеп аларға пӧгінчем.
– Идінҷектерге полызығ экономика тилізі министерствозы хоостыра пирілче. Тоғыс кӧрімінҷе пасхазы чоғыл. Сірернің пастағларың уғаа чахсы полча. Пӱӱнгі кӱнде піс пазағы чылға бюджетті тӧстепчебіс. Организацияңар коммерческай нимес полза, аны тӧстирін национальнай паза территориальнай политика алай экономика тилізі министерстволары хоостыра кӧрібізербіс. Коммерческай нимес организацияларға полызығ национальнай паза территориальнай политика министерствозы хоостыра пирілче. Хазых хайраллаҷаң министерство чӧптерінең ідӧк ӱлезер.
– Хазна Думазында ачығ суғны ӧнетін садығ тураларында ла садарға чарадарға закон алыбысханнар. Хакасияда ачығ суғны олаңай ал полбас ӱчӱн хайдағ оңдайлар кирілче?
– Ачығ суғны олаңай ал полбас оңдайлар кирері орта полча тіп сағынчам. Кізілер чуртастаң парыбысчатханының ӧӧн сылтаа – ачығ суғ. Аның ӱчӱн чииттернің хан-тамыр паза пасха даа ағырығлар ирте сығысча. Че ачығ суғ олаңай ла садылчатханын сыныхтағда тудары пос устаныс органнары хайиина салылған. Мин позым чаратпас оңдайларны киреріне чӧпсінминчем. Хазых чуртасха полған на кізі позы тудынарға кирек. Че чонны андар хайди даа тартарға кирек.
– Пістің чӧрім ӧнетін чаа операциязы араласчыларына имнер чыырынаң палғалыстығ. Аны хоостыра акциялар иртірчебіс. Че фронтта аарлығ имнер киректелче. Студенттернің оларны алып алар оңдай чоғыл. Піске полызар пӧгіннең идінҷектерні паза организацияларны тартып аларға чарир ба?
– Гуманитарнай полызығны Хакасия сыбыра ысча. Республикада ӧнетін чыынды тӧстел парған. Андар идінҷектер, ідӧк республика бюджеді ахча позытчалар. Сірер кӧр салған имнер паза оборудование нинҷее турчатханын піліп аларға киректелче. Полызығлығ чыындылар пастыра сірерге хабазығ полар. Пӱӱнгі кӱнге Луганск Чон Республиказының пір городынаң палғалыс тудардаңар чӧптезіг иділген. Хакасия анда инфраструктураны кӧдірерге полысча.
– Тоғынчатхан чииттерге ӱтертістер кирер программалар республикада тоғынча ба?
– Піс культура, чайаачы паза спорт учреждениелері сетьтерін сыбыра тилітчебіс. Пӱӱл региональнай программа хоостыра республикада азых орыннарда 11 спортзал пӱдір салғабыс. Анда аймах тренажёрлар турғызылған. Культура паза спорт тилізіне хорадығлар ӱс хати ӧс парған. Ағбанда креатив индустриязының кіні, Харатаста кванториум тӧстел парғаннар. Аннаң пасха, ачығ суғдаң, тамкыдаң паза наркотиктердең тоғыр баннерлер пар.
– Республикада арачылағҷыларның халых ӧмелеріне полызығлар сині кӧдірілер бе? Пістің ӧме Саяногорскта тоғынча, че піске ӧнетін тура кӧріл парбаан. Ол сурығны город администрациязынаң пӧгібізерге чарир ба?
– Арачылағҷыларның халых ӧмелеріне полызығ синін чыл сай ӧскірчебіс. Халых организациялары Саяногорскта даа, Приисковайда даа тоғынчалар. Полызығлар синін ӧскірер пӧгіннең Россия МЧС-ынаң тоғынчабыс. Сірерге ӧнетін тура таап алар ӱчӱн муниципалитетнең тоғыс апарарбыс.
– Мин Саяногорскта онкология ағырығларын имнирінҷе паза оларны ілезіне сығарарынҷа кін азарға пӧгінчебін. Республикадаң хайдағ полызығ алып аларға чарир? Ағаа чон хайди хайар?
– Минің кӧрізімнең, чуртағҷылар пу пастаға чӧпсінерлер. Сірердең сурыныс пічии киректелче. Аны экономика тилізі министерствозы хоостыра кӧрібізербіс. Пістің учреждение пар, хайзы идінҷектерге полызығ пирче. Ол полызығлығ чыынды Ағбанда орныхча.
Мероприятиеде Хакасия пазына паза даа пасха сурығлар пирілгеннер. Соонаң Валентин Коновалов мындағ тоғазығлардаңар кӧңнінең ӱлескен.
– Пӱӱн піс «Этнова-2023» форум хоостыра чииттернең тоғасхабыс. Мындағ тоғазығлар кибірге кір парған. Мин чиит улуснаң сыбыра чоох алысчабын. Оларның уғаа кӧп сағыс паза пастағ полча. Ӱлгӱ тоғынҷылары пірее сурығларға піди хайчалар, чииттер, тізең, оларны пасха харахнаң кӧрчелер. Кӧп пастағ чоннаң тоғазығлар салтарларынҷа чуртасха кирілген. Полған на тоғазығ пічікке кирілче. Чон пирген сурығларны полномочиеліг министерство пӧкче. Олар толдырчатханын аппарат хайығда тутча. Илбек алай алнынзар кӧрістіг сағыстар Хакасия тилізі стратегиязынзар кирілче. Стратегия сыбыра алысча, – таныхтаан Валентин Коновалов.
Че мыннаң чииттернің форумы тоозылбаан. Араласчылар площадкаларда кӧріл парған тоғысты узаратханнар.
Сом авторни
Автор :
Антон Чертыков
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 | 3 |
| 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 | 10 |
| 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 | 17 |
| 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 | 24 |
| 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 | 1 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
