Нацпроект. Хакасияның ағас хонии министерствозы ведомствозына кiрчеткен тöрт автоном учреждениезiне арығдағы öрттернi ӱзiрӌең техника пирiлген

Прай техника «Экология» нацпроекттiң «Арығларны хайраллиры» хазна проектi хоостыра алылған. Автоном учреждениелерiнiң автопаркына читi техника читiрiлген. Ол прай чирде чöр полӌаң öрт ӱзiрӌең машиналар, таарлағ машиналары, квадроцикллер паза автоцистерна. Пӱӱл «Арығларны хайраллиры» хазна проектiн чуртасха кирерiне 44,5 азыра миллион салковай позыдылған.

«Арығларны хайраллиры» хазна проектi 2019 чылдаң сығара тоғынып пастаан. Пу тусха теере Хакасияа 630 миллион азыра салковайға арығларда сығысхан öрттернi ӱзiрӌең паза арығларӌа чöрӌең 157 техника, öрттер ӱзiрӌең паза арығда тузаланӌаң 214 оборудование алылған. Проекттiң пöгiнi – узурылған ағастар орнына олох син ағастар одыртары. Аны хоостыра чыл сай арығ-тайғаларда ағастар одыртылча, ағастар ӱреннерi чыындызын öскiрерiнӌе, хурупчатхан ағастар санын, öрттерде ӱрегнi хызырарынӌа тоғыс апарылча.

Хазна проектiнӌе тоғыс нинӌе-де кöстегӌе апарылча, ол санда арығларда öрттер ӱзiрӌең техника, оборудование алары.

Ӱртӱн айының 8-ӌi кӱнiнде Ағбандағы инженерлер арачыланыс управлениезiнде арығда сығысхан öрттернi ӱзiрӌең техниканың клӱстерi пирiлген.

Хакасия пазы Валентин Коновалов автоном учреждение устағӌыларына паза тоғынӌыларына техника клӱстерiн читiрген.

– Пiс öрт ӱзiрӌең техниканың паркын 94 % нааӌылабысхабыс. Анзы арығларны, тайға хыриндағы аал-городтарны öрттердең арачылирға чахсы полысча. Россия президентi Владимир Владимирович Путинге аның ӱчӱн алғызым читiрчем. Аның чахиинӌа пiстiң хазнада национальнай проекттер, хазна программалары чуртасха кирiлчелер. Хакасия оларда öткiн араласча. Амды пiс кöместең аал хонии техниказын нааӌылирбыс. Техникаңар, сайбалбин, ӱр тоғынзын, – таныхтаан Валентин Олегович.

«Ширалессервис» автоном учреждениезiнiң директоры Александр Иванович Тимошенко техника алғаннарның санында полған.

– Мотовездеход алдыбыс. Харӌа, сас чирӌе, суғӌа чöрче. Пiс аның полызиинаң арығлар ибiре арачылағ чолларын идерге сағынғабыс, че соонда салда хаптырылбас. Аннаңар кiзiлернi тарт чöрерге ле чарир. Анда сигiс кiзее орын пар. Аны Иркутсктағы завод сығарча.

Килер чылда пiске öрт ӱзiрӌең наа машина паза трактор кирек. Пасха техника читкiӌе.

Пылтыр пiс гусеница тракторны, «Газик», öрт ӱзiрӌең чахсы трактор, «Газель», iкi «Уазик» алып алғабыс, алындағы чыл – iкi квадроцикл паза «КамАЗ».

«Арығларны хайраллиры» хазна проектi полызиинаң автопарк нааӌылалған. Проект тоғынар алнында пiстiң техникабысха 15-ер, 20-лер чыл полған. Ол иргiлен парған. Хазна паза республика правительстволарына пу проект ӱчӱн улуғ алғыс. Наа техниканаң тоғынарға даа ниик пiлдiрче.

Пiстiң учреждениеде 60-ға чағын кiзi тоғынча, ол санда öрт ӱзiрӌең управлениенiң 29 тоғынӌызы. Улуғ öрттер сығысса, пiске пасха организацияларның тоғынӌылары паза волонтёрлар полысчалар.

Пӱӱл арығларда öрт кöп полбаан. Анзы наңмырлар удаа чағанынаң палғалыстығ. Пылтыр хуруғ чыл полғаннаңар, арығ-тайғалар кöйгеннер. Ирткен чыл Тойымдағы тайға-арығларда 3159,6 гектарда 18 öрт сығысхан, Боградтағы арығларда – 875,5 гектарда 8 öрт, Ағбан хыриндағы арығларда – 70,4 гектарда 3 öрт. 2023 чылда Тойымдағы арығларда 91,2 гектарда iкi öрт сығысхан, Боградтағы тайға-арығларда – 102,5 гектарда 6 öрт, Ағбандағы арығда – 1,5 гектарда пiр öрт, – теен Александр Тимошенко.

Iдöк «Беялессервис» автоном учреждениезiне таарлағ автомобильi пирiлген, «Копьёволессервис» автоном учреждениезiне – öрт ӱзiрӌең автоцистерна, «Леса Хакасии» автоном учреждениезiне прай чирде чöр полар паза суғда чӱс полар вездеход (мотовездеход), таарлағ автомобильi, iкi квадроцикл читiрiлген.

Сом Дмитрий Сунчугашевти