Тоңастығларға пай кӱскӱ
20.10.2023
Хабарлар
Комбайнёр Александр Тороков «Полесье» комбайннаң тоғынча
Аал хонии. Хакасияда тоңастығларны чыыр тоғыс 96,4 % толдырыл парған. Таштып аймаандағы «Нива» ООО тоңастығларны чарыс айының 17-ҷі кӱнінде читіре чыыбысхан. Ол кӱнде хоныхта пол килерге паза аның устағҷызынаң тоғазып аларға ӱлӱс тӱскен
Таштып аалдағы «Нива» ООО герефорд тӧлліг малларны ӧскірерінең айғасча. Хоныхта ідӧк тоңастығларны таарыпчалар. Таарығ чирлерінің улии – 2,5 муң гектар, ол санда 1600 гектарда – пуғдай, пасхазында – сула, ас.
– Тоңастығлар уғаа чахсы сыххан тіп сағынчам. Пуғдайның «Буран», суланың «Ровесник» сорттарын ӧскірчебіс. Ӱреннер пастағы паза ікінҷі репродукциялығ. Пуғдайның ортымах сығызы гектардаң 30-ча центнер, суланың – гектардаң 45-че центнер. Ирткен чылдағызынаң тиңнестірзе, оларның сығызы 5 – 7 центнерге кӧп. Пӱӱл удобрение чайбаан даа ползабыс, тоңастығлар чахсы сыхханнар. Пылтыр хуруғ чыл полған, хыраларда удобрение илееде чайылған, че олар пу ла чыл толдыразынаң кӱзін пиргеннер. Удобрениенің кӱзі чирде чыыл парған, наңмырлар удаа чағаннаңар, ол чирге чахсы сиип парған. Килер чылда удобрениені хатап чайарға киректелер.
Пӱӱл тоңастығларны ікі-ӱс неделяа орай чыып пастаабыс – ӱртӱн айының 15-ҷі кӱнінде. Илееде тусха орайлат салғабыс. Чайғызын паза кӱскӱнің пастағы айы наңмырлығ полғаннаңар, хыра тоғыстарын тузында пастап полбаабыс. Тоғыс таа сӧӧ тартылды. Ӧӧн сидіксініс – тубан турғаны паза иирде кинетін соохталғаны. Аннаңар комбайннар 12.00 частаң 20.00 часха теере тоғынғаннар. Писче ле кӱн иртеннең иирге теере тоғынар оңдай полған. Пӱӱн халғанҷы 20 гектар чирде суланы саапчабыс, – теен хоных устағҷызы Михаил Безяев.
«Нива» ООО тоңастығларны чахсы ӧcкіріп алған, 5,5 муң тонна пуғдай паза 4 муң тонна сула чыып алған. Оларны мал азиина паза садыға ӧскірчелер. 2 муңҷа тонна пуғдайны ун тартырарына садыбызарлар. Пӱӱл пуғдайнаң сула пис ӱртӱнге сыңмин парған, аннаңар килер чылда хоных ӱртӱн пӱдірерге пӧгінче. Аның улии 5000 квадрат метр полар. Пӱӱнгі кӱнге ӱртӱн орнығар чирні тимнепчелер. Килер чылда тоңастығларны чыыр тус пасталғанҷа аны пӱдірібізерге киректер.
– Пістің тоңастығларны хурутчаң уғаа чахсы комплекс пар. Ікінҷі чылы тоғынча. Пір сменаа 100 тонна тоңастығларны хурудыбысча. Аннаң пір ле кізі тоғын полар оңдайлығ. Тоңастығлар хуруғдаңар, 8 – 10 часха 150 тонна арығлабысча, хурударға даа кирек чоғыл, – таныхтаан Михаил Игоревич.
Хоныхтың хыраларында «Полесье» паза «Вектор» комбайннар, суланы саап, маң чохтанғаннар. Олох туста трактор сызырны тӱрімнерге ораапчатхан.
– Мин Пыдырах аалдаңмын. 1990 чылдаң сығара комбайнер полып тоғын парирбын. Пӱӱл наңмырлар тоғынарға пирбинчелер. Пір кӱнге 400 центнер сула саап алчабыс. Мин наа комбайнда тоғынчам. Мының алнында «Нива», анаң «Енисей», соонаң «Вектор» комбайннарда тоғынғам. Пу комбайн чоон арах. Жатказы 9 метр узун, бункерзер 8 кубометр кірче. Пу тоғыс кӧңніме кірче. Мин аал хониинда ла тоғынғам. Аймах хоныхтарда істенгем. Вахтанаң тоғынарға чӧрҷеңмін. Тракторист полғам. Суланы сабысхан соонаң, чир тоңанҷа, хыра тартарбын, – чоохтаан комбайнёр Александр Тороков.
Пӱӱнгі кӱнге «Нива» ООО килер чылға хыраларны таарыға тимнепче паза тоңастығларны ӱртӱннерзер урча. Пуғдайны таарирына хыралар тимнел парғаннар.
Михаил Безяевтің чооғынаң, тоңастығлар чахсы сығар ӱчӱн, чирге нандырығлығ хайарға кирек. Иң пастап, часхы таарыға чирні кӱскӱде чахсы тимнебізерге киректелче – сызырдаң арығлабызарға паза тартыбызарға. Кӱскӱде тартылбаан чирде, удобрение чайза даа, тоңастығлар сығызы уйан полар.
«Нива» ООО-да мал азии читкіҷе пилетел парған. 3,5 муң тонна сенаж тимде. Ол ікі муң пас малға чидер. Ідӧк ӱс муң тӱрім от пилетел парған. Амды хыраларда тракторлар сызырны тӱрімнерге ораапчалар. Пӱӱнгі кӱнге пис муң тӱрім сызыр пилетел парған. Михаил Безяевтің таниинаң, мал тутчатхан тоғынҷыларға от пирілче. Пылтыр, от уйан даа сыххан полза, кӱскӱде тоғынҷыларға мал азии ӱлелген. Хыстирға от читпеен, мал санын хызырбас ӱчӱн, отты садызарға киліскен.
Михаил Безяев пу хоныхсар ирткен чылда улуғ хырлас айында тоғысха килген. Анаң устағҷаа турғызылған. Хоныхты тилідер ӱчӱн, мал санын паза таарығ чирлері улиин ӧскірерге пӧгінче. Амғы туста мал саны 1500 пасха чит парған, хоза 50 – 100 пас хазыра алылар. Оларны азыраҷаң орын пӱдірілер. Килер чылда таарығ чирлерінің улии 500 гектарға кӧп полар. Ідӧк пуғдайның «Новосибирская» сортын паза астың «Бенте» сортын, 300-че гектарда горох таарирға пӧгінчелер.
– Аал хониинда тирең пілістіг тоғынҷылар чидіспинче. Мин пис чиит кізіні тоғысха алып алғам. Оларны ӱгретчем, позымның орнына артыс саларға сағынчам. Мында тоғынар ӱчӱн аал хониина хынарға кирек, – сағыстарынаң ӱлескен Михаил Безяев.
Чарыс айының 19-ҷы кӱніне Хакасияда 94,3 муң гектар чирдең 199,7 муң тонна тоңастығлар паза бобовайлар сабыл парған. Пуғдай 99,6 % алай 54,1 муң гектардаң 123,3 муң тонна чыыл парған. Пір гектардаң ортымахти 22,8 центнер пуғдай сыххан. 4,9 муң гектардаң 9,6 муң тонна кӧче сабыл парған, аның сығызы – гектардаң 19,2 центнер. 28,3 муң гектардаң 54 муң тонна сула чыыл парған. Пір гектардаң ортымахти 19,2 центнер сула сыххан.
Сом авторни
Автор :
Оксана Челтыгмашева
| Пн | Вт | Ср | Чт | Пт | Сб | Вс |
| 27 | 28 | 29 | 30 | 31 | 1 | 2 |
| 3 | 4 | 5 | 6 | 7 | 8 | 9 |
| 10 | 11 | 12 | 13 | 14 | 15 | 16 |
| 17 | 18 | 19 | 20 | 21 | 22 | 23 |
| 24 | 25 | 26 | 27 | 28 | 29 | 30 |
Кӱн таңмазы
Хакасияда
Россияда
Тилекейде
